به گزارش قدس آنلاین خبرنگار خوزستان(ایسنا) نوشت: از کوچه‌ای نسبتا تنگ و تاریکی عبور می‌کنم و پس از پرس و جو از اهالی محل، عطاری را که آدرسش را گرفته بودم پیدا می‌کنم. روی در شیشه‌ای عطاری کاغذی نصب شده که روی آن نوشته‌: "داروی چاقی" و "معجون لاغری پهلو و شکم." وارد می‌شوم؛ داخل عطاری یک خانم نسبتا چاق و دارو به دست در حال چک و چانه زدن با صاحب مغازه است. از فروشنده می‌پرسم که آیا داروی افزایش وزن دارد؟ مرد فروشنده چند داروی رنگارنگ را روی پیشخوان عطاری‌اش می‌ریزد و در مورد هر کدام توضیح می‌دهد.

 وقتی می‌پرسم کدامشان مجوز وزارت بهداشت را دارد، فروشنده که انگار از سوال من خوشش نیامده، با اخم یکی از داروها را نشان می‌دهد و می‌گوید: "این"؛ بعد هم پایش را روی پای دیگر می‌اندازد و با غرور می‌گوید: "بقیه ساخت خودمان است؛ این داروی 007 را می‌بینی، خودم توی مغازه آن را می‌سازم، اصلا هم نیاز به مجوز ندارد؛ همین‌جوری یک عالمه مشتری دارد، کمتر از سه روز آدم را کلی چاق می‌کند. امتحان شده و جوابش را پس داده." فروشنده طوری برای داروهایش تبلیغ می‌کند که حتی اگر برای خرید هم نرفته باشی وسوسه می‌شوی که یکبار هم که شده این دارو را امتحان کنی.

 فروشنده همچنان در حال حرف زدن است و من پیش خودم فکر می‌کنم که این دارو از چه موادی تشکیل شده که می‌تواند در عرض سه روز آدم را تا این حد چاق کند؟ در حال فکر کردن هستم که فروشنده رشته افکارم را پاره می‌کند و در جواب خانمی که آمده تا برای فرد دیگری داروی لاغری بخرد، می‌گوید: "باید خودش را ببینم، بعد با توجه به میزان چاقی‌اش برایش دارو درست کنم. داروهای من کارسازند به یک ماه نکشیده، آدم چندین کیلو لاغر می‌شود."

 این روزها تعداد زیادی از جوانان به دنبال لاغر شدن و تناسب اندام هستند. آنان به مراکز غیرمجاز مراجعه می‌کنند و داروهای تقلبی در اختیارشان قرار می‌گیرد. از فروشنده عطاری سراغ داروهای دیگری مانند "تریکی اوریکس" و "ویتارکس" را می‌گیرم. او می‌گوید: "فقط داروهایی را می‌آورم که مشتری‌اش زیاد باشد و برایم صرف داشته باشد."

 برای اینکه بیشتر از وضعیت داروهای غیرمجاز موجود در بازار اطلاع پیدا کنیم، از یکی از عطاری‌های بازار سراغ داروی "ترامادول" را می‌گیریم؛ صاحب مغازه می‌گوید که خودش از این چیزها نمی‌آورد و اطلاعی هم ندارد که کجا می‌توان این دارو را پیدا کرد. شاگرد مغازه دور از چشم صاحب‌کارش می‌گوید که این داروها را می‌توان از دست‌فروش‌های خیابان "سی‌متری" تهیه کرد؛ من هم آدرس را می‌گیرم و به این خیابان می‌روم. به خیابان سی‌متری که می‌رسم، چند دستفروش را می‌بینم که بساط کرده‌اند؛ نمی‌دانم باید از چه کسی درباره این دارو بپرسم؛ از یک پسر جوان دستفروش سراغ "ترامادول" را می‌گیرم و می‌گوید این دارو در تخصصش نیست و خودش داروهای هورمونی می‌فروشد؛ ولی ما را به آن سوی خیابان هدایت می‌کند.

 آن سوی خیابان هم چند دستفروش کنار خیابان نشسته‌اند. بالاخره از یکی از دستفروش‌ها می‌پرسم و او هم با "سوت"، مهدی را صدا می‌زند. مهدی می‌گوید: "هر بسته ترامادول دو هزار تومان است" و وقتی دلیل ارزان بودن این دارو را می‌پرسم، می‌گوید: "می‌خواهی متادون ببر، 35 هزار تومان؛ اثرش بیشتر است، ولی اگر تازه‌کاری با ترامادول شروع کن." به او می‌گوییم تا حالا این دارو را ندیده‌ام و مهدی خیلی سریع بسته ترامادول را از جیبش بیرون می‌آورد و نشانم می‌دهد؛ از تاریخ انقضایش هم بی‌اطلاع است. می‌گوید: "اینها را از بالا برایمان می‌آورند و نمی‌دانیم از کجا؛ ما اینجا فقط فروشنده‌ایم."

 درمورد داروی سقط جنین هم می‌پرسم، می‌گوید کارش در این زمینه نیست و باید در حوالی خیابان سعدی یا کمپلو دنبالش بگردیم؛ البته اگر آشنا داشته باشیم و کسی معرفی‌مان کند، می‌تواند برایمان تهیه کند.

 همان اطراف، داخل یک فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی می‌رویم و از یکی از فروشنده‌ها سراغ شربت "تریکس اوریکس" را می‌گیرم؛ نمی‌داند چیست؛ توضیح می‌دهم که یک شربت اشتها آور برای کودکان است که به صورت قانونی به کشور وارد نمی‌شود و در داروخانه‌ها هم وجود ندارد؛ به سرعت با برادرش که در کار قاچاق دارو است تماس می‌گیرد و دارو را برایمان پیدا می‌کند؛ بعد هم شماره‌اش را می‌دهد تا برای هماهنگی تحویل دارو تماس بگیریم؛ می‌گوید:"برادرم همه‌جور دارویی دارد و از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را می‌تواند پیدا کند."

 بعد از پرسه زدن در عطاری‌ها و داروخانه‌ها و فروشگاه‌های آرایشی و بهداشتی، می‌بینم که پیدا کردن داروهای ممنوعه زیاد هم سخت نیست و اگر کمی همت کنیم با پرس و جو از آدم‌های مختلف به‌راحتی می‌توانیم هر دارویی تهیه کنیم.

 درست است که اهواز محله‌ای مانند "ناصرخسرو" تهران و با آن وسعت ندارند، ولی آنچه که ما شاهدش بودیم از ناصرخسرو چیزی کم نداشت و فقط شکل و ظاهر کار کمی متفاوت است. با این وجود این سوال پیش می‌آید که اصلا این داروها از کجا وارد می‌شوند و تا چه حد می‌توان به آنها اطمینان کرد؟ دستگاه‌های ذی‌ربط چگونه با این موضوع برخورد می‌کنند؟

 برای یافتن پاسخ این سوال با دکتر "بهزاد شریف‌مخمل‌زاده"، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز کمک می‌گیریم.

 او می‌گوید: "هر دارویی که مجوز وزارت بهداشت را دریافت نکرده باشد قاچاق محسوب می‌شود؛ حال ممکن است این دارو در کشور تولید شود و یا این‌که به صورت غیرقانونی از مرزهای کشور وارد ‌شده باشد. در حال حاضر داروهای قاچاق کمتر از مرزهای خوزستان به درون استان وارد می شوند و بیشتر داروهای غیرمجاز از استان‌های دیگر و توسط دستفروش‌ها به استان وارد می‌شوند. محصولات آرایشی غیرمجاز نیز معمولا به تعداد اندک و توسط برخی مسافران وارد استان می‌شود."

 وی ادامه می‌دهد: "تاکنون به دلیل وجود نداشتن برچسب، تعیین اصالت داروها و محصولات آرایشی و بهداشتی برای مردم دشوار بوده و بسیاری افراد در این زمینه با مشکل مواجه می شدند، ولی از 15 بهمن ماه سال گذشته، برچسب اصالت بر روی همه محصولاتی که تولید داخل نیستند نصب می‌شود و در صورتی که محصولی این برچسب را نداشته باشد، حتما قاچاق است و نباید خریداری شود. در مرحله بعد، برچسب اصالت بر روی محصولات تولید داخل نیز نصب خواهد شد."

 دکتر "حسین برزگر"، مدیر دارو و مخدر معاونت غذا و داروی دانشگاه جندی شاپور اهواز نیز می‌گوید: "خوشبختانه به دلیل صدور مجوز ورود برخی داروهای پرمصرف از سوی سازمان غذا و دارو، تقویت سیستم های بازرسی و پیگیری بازرسی‌های انجام شده، قاچاق دارو کاهش یافته است.به عنوان مثال ورود داروهای تبلیغ شده در ماهواره و اینترنت به کشور تا 70 درصد کاهش یافته است. در حال حاضر بیشترین داروی غیرمجاز کشف شده، مخدر بوده که در اماکنی غیر از داروخانه‌ها ارائه می‌شود. داروهایی مانند داروهای سقط جنین، هورمون های بدن سازی و داروهای لاغری نیز در رده بعدی داروهای غیرمجاز کشف شده هستند."

 او ادامه می دهد: "با وجود این‌که اقتصاد داروخانه‌ها بیمار است، ولی در بازرسی های انجام شده از سطح داروخانه های استان مشخص شد که میزان داروی غیرمجاز در داروخانه‌ها بسیار اندک است و بیشترین معضل موجود در این زمینه مربوط به عطاری‌ها و فروشگاه‌های محصولات آرایشی و بهداشتی است که محصولات غیرمجاز را بدون هیچ مشکلی به مردم عرضه می‌کنند. با وجود تشدید نظارت‌ها باز هم داروی قاچاق در استان مشاهده می‌شود و مشکل این است که مردم نیز از این محصولات استقبال می‌کنند."

 وی می‌افزاید: "در این زمینه، بهترین کار فرهنگ سازی است؛ مردم باید توجه کنند که هیچ آزمایشی بر روی این داروها انجام نشده و ممکن است مواد و ترکیباتی در این داروها موجود باشد که نه تنها مشکل مربوطه را حل نکنند، بلکه مشکلات دیگری نیز برای فرد مصرف کننده ایجاد کنند؛ حتی گاهی این داروها فاسد شده و تاریخ مصرفشان گذشته است و فروشنده به این موضوع هیچ توجهی نمی‌کند، به همین دلیل بیماران هنگام خرید دارو باید حتما به مجوز وزارت بهداشت توجه داشته باشند و در صورتی که محصولی این مجوز را ندارد از خرید آن پرهیز کنند."دکتر "صهبا شیروی"، رییس انجمن داروسازان دزفول نیز درباره دلایل افزایش فروش داروهای قاچاق می‌گوید: "یکی از دلایل افزایش فروش داروی قاچاق توسط افراد سودجو، وجود فشار اقتصادی بر روی داروخانه‌هاست. هرساله تورم در کشور افزایش می‌یابد و به تبع آن هزینه های داروخانه‌ها نیز بیشتر می‌شود، این در حالی است که قیمت و سود داروها ثابت است و هر سال که می‌گذرد وضعیت اقتصادی داروخانه ها بدتر می‌شود؛ به همین دلیل احتمال خطا نیز افزایش می‌یابد."

 وی ادامه می‌دهد:" دلیل دیگر نیز تجویز داروی قاچاق توسط برخی پزشکان است. بیمار هم برای خرید این دارو پافشاری می‌کند، در نتیجه داروساز تصمیم می‌گیرد خودش این داروها را تهیه کرده و در اختیار مشتری قرار دهد. متاسفانه با وجود کلاس‌های متعدد توجیهی که برای پزشکان برگزار می‌شود باز هم شاهد تکرار این موضوع از سوی برخی پزشکان هستیم."همچنین دکتر "محمدرضا شانه‌ساز"، رییس سازمان غذا و دارو کشور هم چندی پیش نسبت به تجویز داروهای قاچاق از سوی برخی پزشکان ابراز نگرانی کرده و در مصاحبه‌ای با خبرنگار ایسنا گفته بود: "متاسفانه تجویز داروهای قاچاق از سوی برخی پزشکان صحت دارد. در بازرسی‌هایی که از مراکز به عمل می‌آید مشاهده می‌شود که این اقلام داروهای قاچاق در بسیاری از این مراکز وجود دارد، هرچند این داروها از مراکز جمع‌آوری می‌شود اما بازرسی‌ها نشان می‌دهد که این داروها توسط پزشک نسخه شده‌اند و نسخه شدن این داروها باعث به وجود آمدن بازار مصرف می‌شود و در این زمینه نگران هستیم."

 وی اظهار کرده بود:" در مجموع تمام داروها باید مطالعات کامل بالینی را طی کرده و پس از تایید به بازار مصرف ارائه شوند. برخورد با عرضه داروهای قاچاق بیشتر شده و مکشوفات داروهای قاچاق 35 درصد کمتر شده است. این موضوع نشان دهنده آن است که ریسک عرضه این اقلام بالا رفته و همین موضوع باعث کاهش عرضه آنها در بازار شده است؛ ولی در مجموع باید آگاهی مردم درباره عدم مصرف داروهای قاچاق و همچنین داروهای تبلیغ شده در ماهواره‌ها افزایش یابد."

 قاچاق دارو معضلی است که از گذشته تاکنون وجود داشته و ادامه هم خواهد داشت. همیشه افرادی هستند که انسانیت را زیر پا می‌گذارند و صرفا به خاطر مقاصد مادی، داروهای بدون مجوز، دست ساز و تاریخ مصرف گذشته را به بیماران عرضه می‌کنند؛ بعضی پزشکان نیز با تجویز این داروها به آتش قاچاق دارو دامن می‌زنند. با همه این مشکلات، این خود ما هستیم که با اعتماد به این افراد موجب رونق کسب و کار آنها می‌شویم و گاهی با دیدن قیمت ارزان یک دارو فراموش می‌کنیم که این داروی دست ساز و تاریخ گذشته تا چه حد می‌تواند برای سلامتی ما مضر باشد. گاهی واقعا فراموش می‌کنیم که دارو همان طور که می‌تواند جان یک بیمار را نجات بدهد، به همان راحتی هم ممکن است جان یک انسان را بگیرد.