از این رو این کشور با استفاده از این ظرفیت می‌کوشد جریانهای سیاسی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی منطقه را کنترل و از این راه اهداف و سیاستهای خود را در کوتاه مدت، میان مدت و در نهایت بلند مدت تأمین کند، بنابراین با بهره گیری از این امکان و با ارائه تخفیف قابل توجه در فروش نفت خود، اینک درصدد بر آمده است تا قیمت جهانی این حامل انرژی را کاهش دهد، اما هدف از این راهبرد چیست؟ عربستان در دامپینگ (ارزان فروشی غیرقانونی) نفت سابقه ای بس طولانی دارد؛ مثلاً در اواخر جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که با اجرای راهبرد موسوم به بازارسازی آزاد، اقدام به افزایش تولید خود و کاهش قیمت فروش نفت کرد و هم اینک نیز به نظر می‌رسد، عربستان در پی آن است روند کاهش قیمتها را ادامه دهد. این راهبرد نفتی بر محوریت تقابل با دو بازیگر عمده نفتی در جریان است.

همچنین سیاست ایجاد رقابت منفی میان کشورهای تولید کننده نفت سبب تغییر در موازنه منطقه به نفع عربستان خواهد شد. کاهش قیمت نفت آثار منفی اقتصادی زیادی بر روسیه نیز خواهد داشت. با کاهش قیمت جهانی نفت، نیاز این کشور به دریافت کمکهای مالی خارجی بیش از پیش افزایش می‌یابد. به دلیل اعمال تحریم از سوی غرب، دستیابی به منابع مالی خارجی برای این کشور بسیار دشوار خواهد بود. از اهداف سیاسی اقدام عربستان علیه روسیه، رویارویی دو جبهه غرب و روسیه در بحرانهای اوکراین و سوریه است که در هر دو جبهه عربستان از مواضع غرب حمایت می‌کند و تلاش دارد تا با فشار اقتصادی بر روسیه این کشور را وادار به عقب نشینی از مواضع خود در این دو جبهه بین المللی کند. عربستان درصدد بر آمده با زیر فشار گذاشتن ایران برای محدود کردن برنامه اتمی و وادار کردن ما به تغییر موضع خود در سوریه، نفت را زیر میانگین قیمت، به بازارهای آسیایی و آمریکای شمالی عرضه کند. همچنین طرح افزایش تولید نفت عربستان به منظور تصاحب بازارهای نفتی ایران در کشورهای مختلف جهان صورت می‌گیرد.

باید تأکید کرد، هیچ کشوری چنین قدرتی ندارد که بتواند با کاهش قیمت نفت روند معادلات را در منطقه بر هم بزند و از این رو تمام کوششها بر تأثیرگذاری بر قیمتهای نفت «محدود و موقت» است.  برخی کارشناسان به جایگاه عربستان در پرچمداری رشد تولید و کاهش قیمت نفت خود- که سبب ایجاد رقابت منفی برای کاهش دادن قیمت نفت از سوی کشورهایی چون ایران وعراق شده است- اشاره می‌کنند.  پس از دوره‌ای که عربستان قیمت مورد نظر خود را برای هر بشکه نفت برنت 100 دلار تعیین کرده بود، ظاهراً اکنون ریاض به سه دلیل آستانه تحمل خود را در مورد کاهش قیمت نفت بالاتر برده است: به چالش کشیدن رقبایی همچون ایران و صنعت نوظهور نفت شیل آمریکا، لزوم کسب درآمد بیشتر؛ زیرا پایین آمدن قیمتها به معنای فروش نفت بیشتر است، و عمیق بودن اختلاف نظرها در اوپک. عربستان اجازه داده، بازار کف قیمت خود را بیابد و قیمتهای پایین را تا زمانی که سایر اعضای اوپک متعهد به اقدامی عملی شوند، تحمل خواهد کرد. از سویی دیگر معمولاً در بازارهای جهانی نفت، فرمولهایی وجود دارد که با کاهش قیمت نفت به اقتصاد کشوری ضربه می‌زنند؛ مثلا در مورد روسیه، وقتی قیمت نفت این کشور کاهش یابد، در قیمت گاز صادراتی‌اش که متأثر از قیمت نفت است نیز تأثیر گذاشته و چند جانبه اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار می‌دهند. باید توجه داشت، در نوسانات قیمتی نفت هر دو عامل سیاسی و اقتصادی مؤثرند و تفکیک آنها امکان پذیر نیست.

از نظر اقتصادی جهان در حال رکود است، رشد اقتصادی آمریکا و چین پایین آمده و عرضه مازاد نفت به بازار وجود دارد. در عرصه سیاسی نیز معادلات قدرت میان آمریکا و روسیه برهم خورده و نفت ممکن است در این میان به کار گرفته شده باشد. در پایان باید گفت، اقدام عربستان سعودی در کاستن از بهای فروش نفت خود و... سبب کاهش بی سابقه قیمت نفت خام شده، اما توان عربستان برای عرضه گسترده نفت خام در بازار موقتی است. در واقع این امر در کوتاه مدت و برای دست یافتن به اهداف سیاسی شاید ممکن باشد، ولی نمی تواند تداوم یابد. با کاهش بیشتر بهای نفت، درآمدهای نفتی کشورهای تولیدکننده نفت خام کاهش پیدا می‌کند و این کاهش در ادامه، افت شدید تقاضا برای محصولات کشورهای صنعتی را در پی خواهد داشت. هم اکنون نشانه های کاهش رشد اقتصادی در آلمان، روسیه، آرژانتین، انگلستان، ژاپن و چین قابل مشاهده است. اقتصاد آمریکا هم مطمئناً با ناتوان شدن اقتصادهای وابسته به دلارهای نفتی که طرفهای عمده تجاری آمریکا هستند، آسیب خواهد دید. ضمن اینکه بودجه بخش عمومی در بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت وابسته به درآمدهای نفت است و سقوط قیمت نفتی می‌تواند موقعیت مالی دولتها و رشد اقتصادی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

*  کارشناس ارشد در حوزه نفت