محسن پرویز معاون اسبق فرهنگی وزارت ارشاد در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، پیرامون بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب و برخی تفاسیر خاص از سوی مسئولین نمایشگاه کتاب گفت: خیلی دوست ندارم راجع به صحبت‌های دوستان و تفسیر آنها از حضور آقا در نمایشگاه کتاب صحبت کنم. چون فکر می کنم هر گونه اظهار نظر راجع به رضایت یا عدم رضایت رهبری از ناشران یا نمایشگاه کاری انحرافی و خطاست و اگر لازم باشد تفسیری از حضور ایشان در غرفه های مختلف بشود خود ایشان یا دفتر مقام معظم رهبری این کار را خواهند کرد و نفیاً یا اثباتاً در این باره سخن خواهند گفت. اینگونه صحبت ها و برداشت ها ریشۀ ایجاد نوعی انحراف خواهد بود که ما بر اساس ظن و گمان خود عمل کنیم و توجهی به واقعیات نداشته باشیم و بدون اینکه به منشاء کار رجوع کنیم بر اساس ظن خودمان عمل کنیم.

وی در ادامه اما راجع به نحوه بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه به چند نکته اشاره کرد و خاطرنشان کرد: اول اینکه ایشان به کتاب و کتابخوانی علاقمندند و رغبت زیادی به حضور در نمایشگاه و بازدید از کتابها دارند و در مواردی خودشان هم گفته اند که مشتاقانه در نمایشگاه حضور پیدا می کنند و علاقمندند از  فضای نشر و کتاب کشور مطلع باشند.

معاون اسبق معاونت فرهنگی وزارت ارشاد ادامه داد: اینکه با توجه به وقت کمی که وجود دارد و معمولا بازدیدهای ایشان دو سه ساعت بیشتر نمی شود طبیعتا فرصت کافی برای بازدید از همه جای نمایشگاه وجود ندارد و ایشان از همه نمایشگاه بازدید نمی کنند. روال مرسوم در دوران مدیریت بنده اینگونه بود که خود دفتر آقا محدوده ای را مشخص می کردند که معمولا در آن محدوده همه نوع ناشری حضور داشته باشد. با توجه به چینش الفبایی ناشران در بخش عمومی، طبیعتاً ناشرانی با نگاه های متفاوت در این محدوده بوده اند.

پرویز اضافه کرد: نوع برخورد رهبری نیز با ناشران متفاوت بوده است. حداقل تا جایی که بنده به یاد دارم، در برخی غرفه ها تأمل بیشتری می کردند؛ با ناشران صحبت می کردند؛ به کتاب های گذشته آنها اشاره ای می کردند؛ گاهی تفقدی می کردند یا برای فردی از آشنایان ناشر پیغامی می فرستاند و ... ؛ بعضی غرفه ها را نیز با سرعت بیشتری عبور می کردند یا حرفی نمی زدند. هر کسی هم از این تأمل یا گذر، تفسیر و برداشتی برای خودش داشت و ما هم داشتیم، ولی آن را جایی اظهار نکردیم، چون اگر قرار بر اظهار نظری بود، خودشان این کار را می کردند.

این کارشناس حوزه نشر ادامه داد: نکته بعد اینکه قاعدتا بهتر است اگر حضرت آقا فرصتی را برای نمایشگاه کتاب اختصاص می دهند، از این فرصت برای نشان دادن کل فضای نشر به ایشان استفاده شود و ایشان کل کتاب های سال گذشته با ببینند. این آگاهی از فضای نشر نیز در صورتی محقق می شود که ایشان از کارنامه نشر سال گذشته بازدید کنند. در دورانی که سالن یاس وجود داشت، ایشان کارنامه نشر یک ساله را بدون روتوش یا دخل و تصرف مشاهده می کردند. اما وقتی ایشان از چند راهرو محدود بازدید کنند، اگرچه ممکن است ناشران مختلف و با دیدگاههای مختلف را ببینند، اما باید توجه کنیم که کل نشر در این چند راهرو محدود وجود ندارد. وقتی کل فضای نشر باشد، اتفاقات بهتر در معرض دید قرار می گیرند. البته آقا خودشان علاقمندند که همراه با کتابها، ناشران را نیز ببینند. در مجموع باید عرض کنم که امسال اتفاق جدیدی نیفتاده است. سالهای قبل نیز راهروهایی انتخاب می شده و مسئولین اجرایی نمایشگاه نقشی در این انتخاب نداشته اند و عملاً تلاشی برای محدود کردن ناشران موردبازدید معظم له صورت نمی گرفته است.

وی درباره این که سیدعباس صالحی معاون محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بعد از حضور مقام معظم رهبری در نمایشگاه اظهار داشتند که «رهبری امسال نمایشگاه را بدون روتوش دیدند.» از این صحبت ایشان اینگونه برداشت می شود که در دوره های گذشته، بازدیدهای رهبری به این شکل نبوده است. با توجه به احتمالاً این اظهارات، دوران مدیریت شما را نیز شامل می شود، گفت: البته ایشان در این بازدیدها برداشت ها و نظراتی هم داشته اند که بعضا در رفتار و گفتارشان نمود پیدا می کرده است. به عنوان مثال اگر خاطرتان باشد، در بیست و سومین نمایشگاه کتاب تهران، وقتی از ایشان سوال شد که نمایشگاه کتاب را چگونه دیدید، فرمودند «خوب بود؛ خیلی خوب بود» که «خوب بود» اول از تلویزیون پخش هم شد. لذا برای فهم از برداشت و قصد ایشان در نمایشگاه باید به فرمایشات خود ایشان رجوع کرد. البته هر کسی می تواند فهم یا برداشتی از رفتار ایشان داشته باشد، چه بسا اینکه ما هم برداشت هایی از رفتار ایشان داشتیم، ولی تلاش برای انتشار و القای آن به عنوان یک تفسیر درست و واحد کار درست و پسندیده ای نیست.

پرویز ادامه داد: البته اینکه بعضی در رابطه با تفاوت نمایشگاه کتاب امسال با سالهای گذشته صحبت می کنند و به تفسیر رفتار آقا نیز دست می زنند از وجوهی قابل تأمل است. نمایشگاه کتاب امسال با سالهای گذشته، از لحاظ اجرایی تفاوتی نداشته است. از منظر اجرایی، این نمایشگاه، مانند سالهای قبل است با این تفاوت که بازدیدکننده کمتری داشته است. البته ایرادهایی هم دارد که شاید خیلی به چشم نیاید.

وی همچنین خاطر نشان کرد: اما از نظر محتوایی ما پسرفت هایی داشته ایم و این را شجاعانه در معرض دید همه قرار داده ایم. تیراژ کتابها به شدت کم شده است و بعضی کتابهای مسأله دار نیز چاپ شده اند و این کتاب ها قبل از نمایشگاه شناسایی نشده و کنار گذاشته نشده اند و بعد، در حین برگزاری نمایشگاه متوجه شده اند و آنها را کنار گذاشته اند. معمولا در نمایشگاه های سالهای گذشته، پیش از برگزاری نمایشگاه دقت می شده که کتاب مسأله داری عرضه نشود. در طول سال هم دقت بیشتری در صدور مجوزها صورت می گرفت.  اما امسال اینگونه نبوده و اول نمایشگاه برگزار شده و بعد به همت رسانه ها و مردم متوجه شده اند که فلان کتاب مسأله دار عرضه شده و بعد آن را جمع کرده اند.

محسن پرویز در خاتمه گفت: در تخصیص غرفه به ناشران نیز تخلفاتی صورت گرفته است که باید رسیدگی شود. ناشری بوده که در سال گذشته فعالیتی نداشته است و محکومیت قضایی هم داشته است و قانوناً حق نداشته اند که غرفه ای در اختیار آن قرار دهند. اما به او غرفه داده اند و بعد از علنی شدن و اعتراض ها آن غرفه را پلمپ کرده اند و همین امر باعث تبلیغات ضد نظام در رسانه های ضد انقلاب شده است. نهادهای نظارتی مسئول حتما باید به این تخلفات رسیدگی کنند.