اینها کسانی هستند که به دلایل مختلف بی خانه و اواره هستندو شبها را با کارتنی در زیر و اسمانی روی سر به صبح میرسانند و گوشه وکنار پارکها و بلوارها و میادین شهر ماوا و پناهگاه انهاست ؛ به این گروه لقب کارتن خواب داده اند که البته زمستانها باید رد انها را در گرمخانه ها و خانه های مخروبه وهرجایی که بتوان گرمتر از هوای ازاد خوابید جستجو کرد.

شاید برازنده پایتختی چون تهران نباشد که وقتی شبها سری به پارکها و بلوارهایش میزنی درهر گوشه وکنار کارتن خوابی را پیدا کنی اما واقعیت همین است که وجود دارد و این گروه که نتیجه اسیبهای اجتماعی هستند همچنان بدون متولی زندگی میکنند.

اما طی سالهای اخیر اتفاق عجیب دیگری هم دراین حوزه رخ داده و کارتن خوابی که مشکلی مردانه بود نیز به سمت زنانه شدن سیر میکند ؛ یعنی زمانی بود که فقط میشد از زیر و روی کارتنها مردان معتاد یا بی خانمان را پیدا کرد اما اکنون درمیان انها زنان معتاد وبی خانمان نیز کم نیستند و همین مساله ضرورت توجه به مساله رادوچندان میکند.

دراین راستا مدیر عامل سازمان رفاه شهرداری تهران گفت: کارتن‌خوابی به سمت زنانه شدن پیش می‌رود.

همچنین  رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران گفت:‌ با همکاری شهرداری و سازمان بهزیستی، مراکز جدید ارائه خدمات زنان کارتن‌خواب راه‌اندازی می‌شود.

فاطمه دانشور با اشاره به پیگیری‌های شورای شهر تهران و به‌ویژه کمیته اجتماعی شورای شهر درخصوص رفع آسیب‌های اجتماعی در شهر اظهار داشت: در این زمینه در 2 سال اخیر طرح‌ها و لوایح خوبی به تصویب رسیده است.

وی ضمن انتقاد از عملکرد شهرداری تهران و همچنین سایر نهادها از جمله سازمان بهزیستی کشور در خصوص رفع آسیب‌های اجتماعی بیان داشت: متأسفانه عملکرد ناقص این دستگاه‌ها نشان می‌دهد که ما در این حوزه هنوز موفقیت‌های لازم را کسب نکرده‌ایم.

دانشور با بیان اینکه توجه به کودکان کار و خیابانی و همچنین زنان آسیب‌دیده و متکدیان از وظایف دستگاه‌های حمایتی و همچنین شهرداری است، گفت:‌ اگرچه شهرداری در این زمینه اقداماتی را انجام داده است، اما به‌دلیل موازی‌کاری‌ها این اقدامات برجسته نیست.

رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در ادامه به احداث خانه‌هایی برای زنان آسیب‌دیده در شهر اشاره کرد و گفت: با توجه با افزایش آمار زنان کارتن‌خواب باید بستر لازم برای حمایت از این افراد و برگشت آنها به جامعه در دستورکار قرار گیرد.

دراین حال جزینی قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه معتادین به دو دسته تقسیم می شوند اظهار داشت: اولین دسته از معتادین دارای کارت گواهی درمان هستند که طبق قانون بیمار محسوب می شوند و دومین دسته،کارتن خواب بوده و معتاد متجاحر محسوب می شوند.

***دولت متولی اصلی ساماندهی زنان کارتن خواب

دراین خصوص رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس با انتقاد از تدوین نکردن سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع، گفت: دولت موظف به ساماندهی زنان کارتن خواب نه تنها در تهران بلکه در سراسر کشور است و شهرداری‌ها می‌توانند پس از تدوین سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع بازوی کمکی مفیدی واقع شوند.

فاطمه رهبردرخصوص وضعیت زنان کارتن خواب و خیابانی، به بازدید ماه گذشته مجمع نمایندگان تهران از مرکز آسیب‌های اجتماعی نیروی انتظامی اشاره کرد وگفت: در مرکز آسیب های اجتماعی نیروی انتظامی حدود 65 نفر از زنان خیابانی دستگیر شده بودند، طبق گفت و گو با 15 نفر از آنها مشخص شد؛ علل کارتن خواب شدن این زنان تنها مشکلات اقتصادی نیست چراکه در میان آنها  زنانی از خانواده های متمکن نیز وجود داشتند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه مشکلات فرهنگی بیشتر از مسائل اقتصادی سبب افزایش زنان خیابانی و کارتن خواب شده است، تاکید کرد: در واقع اگر مشکل مسائل اقتصادی بود که امروزه اکثر افراد به فقر و فحشا کشیده شده بودند اما اینگونه نیست و این توهین بزرگی است به کسانی که مشکل اقتصادی دارند.

وی یادآور شد: ضعف ایمان ومشکلات فرهنگی سبب شده تا زنان در محیط های نامناسب و در ارتباط با دوستان ناباب به چنین وضعی درآیند، همچنین تعداد بالایی از زنان خیابانی که مورد بازدید قرار گرفتند دو جنسیتی یا ts بودند که رفع مشکل آنها نیازمند کار کارشناسی و درمانی است، این افراد در گذشته با راه‌اندازی آرایشگاه‌هایی در منازل مبادرت به فحشا کرده بودند.

این نماینده مردم در مجلس نهم، با یادآوری برگزاری جلساتی با دستگاه‌های متولی امر مانند کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی، وزارت کشور و نیروی انتظامی، تصریح کرد: نیروی انتظامی اعلام کرده که ظرف 48 ساعت می تواند تمامی زنان کارتن خواب را از سطح شهر جمع آوری کند اما مسئله اصلی ساماندهی این افراد پس از جمع آوری است که نیاز به پالایش سلامت از سوی وزارت بهداشت و حرفه آموزی به آنها است؛ در نهایت جای سوال است که آیا فردی که بهبود یافته خود را در معرض دریافت مستمری 200 هزارتومانی و یا حتی 500 هزارتومانی کمیته امداد قرار خواهد داد؟

رهبر با تاکید بر اینکه وجود یک زن خیابانی یا کارتن خواب هم در حکومت اسلامی زیاد است، گفت: در ماده 227 برنامه توسعه پنجم آمده که دولت موظف است در جهت تدوین سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع با دستگاه های ذیربط شامل وزارت کشور، معاونت امور زنان، سازمان بهزیستی، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی(ره)اقدامات اساسی را انجام دهد.

این نماینده مردم در مجلس نهم با انتقاد از اینکه سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع هنوز تدوین نشده است، ادامه داد: متاسفانه پس از گذشت پنج سال از برنامه پنجم توسعه معاونت امور زنان ریاست جمهوری و وزارت کشور اعلام کرده‌اند که ذکر قید دولت در ماده 227 برنامه پنج توسعه قانون کلی است، در حالی که دولت متشکل از برخی دستگاه‌هایی است که پس از تصویب قانون نیاز است تا تعریف و بازخوانی شوند، دولت معنای حقوقی خاصی دارد به صورتی که برای تامین منابع اقتصادی زنان کارتن خواب وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید پیش بینی لازم را بکند.

وی افزود: همچنین در صورت نیاز به کار فرهنگی برای زنان کارتن خواب سازمان تبلیغات اسلامی، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی امر بوده و در صورت نیاز به درمان زنان کارتن خواب هم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید ورود پیدا کند، برای تامین شغل نیز سازمان فنی و حرفه‌ای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید ساز و کار را فراهم کند.

رهبر تاکید کرد: ذکر نام دولت در ماده 227 برنامه پنجم توسعه یعنی همه باهم کمک کنند تا این افراد ساماندهی شوند، این درحالی است که در این ماده دستگاه‌های مربوطه قید شده است، البته معاونت امور زنان ریاست جمهوری باید دغدغه بیشتری نسبت به سایر دستگاه ها داشته و در دعوت نمایندگان، دستگاه‌ها، ایجاد ستاد ویژه و پیگیری امور زنان پیشگام باشد.

نایب رئیس کمیسیون اصل نود در مجلس نهم، با انتقاد از دولت به دلیل تدوین نکردن سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع، گفت: قانون به دولت اختیار داده است تا تمام ساز و کار اینکه سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع را با سلیقه خود تدوین کند، اما این سند مانند یک توپ بین وزارت کشور و امور زنان معلق است. وزارت کشور ادعا کرده است که این سند تدوین و به امور زنان ابلاغ شده است ولی معاونت امور زنان نیز اعلام داشته که این سند همچنان اشکالاتی دارد و نیازمند بررسی کارشناسانه بیشتر است.

وی با بیان اینکه پس از گذشت پنج سال از برنامه پنجم توسعه بازخورد سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع دیده نشده است، گفت: مجلس آمادگی دارد تا در صورت نیاز به اصلاح یا تغییر ماده 227 در برنامه ششم توسعه بپردازد.

این نماینده مردم در مجلس نهم یادآور شد: با تدوین سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع حتی شهرداری‌ها هم می‌توانند بازوی کمکی مفیدی باشند، چراکه شهرداری ها در کف شهر قرار گرفته  و کار اجرایی شهر هم کاملا در دست شهرداری است، اما در حال حاضر دولت مسئول اصلی است.

رهبر مطرح کرد: با تصویب سند امنیت زنان و کودکان در اجتماع چهره شهر تغییر می کند؛  البته نکته مهم اینکه مشکل تنها تهران نیست و این یک سیاستی است که تهران باید به صورت پایلوت و پس از آن به صورت یکسان برای همه کشور اجرا شود.

***فعالیت سامان سراها مقطعی است

درهمین راستا یک عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس ضمن تاکید بر حمایت کمیته امداد امام خمینی(ره) از زنان کارتن خواب، گفت: سامان سراها و گرمخانه هایی که امروزه در شهر تهران دایر شده به شکل مقطعی و کوتاه مدت وضعیت کارتن خواب ها را سامان می دهد.

فاطمه آلیا ، در خصوص وضعیت کارتن خواب ها گفت: یکی از عوارض ناشی از جامعه ماشینی، وجود عده ای فاقد امکانات اولیه زندگی است، افرادی که در گذشته "خانه به دوش" نام داشتند و امروز به آنها "کارتن خواب" گفته می شود. کارتن خواب ها اغلب افرادی هستند که به دلایل متعدد خانواده خود را ترک کرده اند و در سطح شهر پراکنده هستند.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه مناطق مختلف تهران، از غرب و شمال و یا حتی در بلوارها محل اسکان کارتن خواب ها در شب ها شده است، تصریح کرد: متاسفانه در فصل زمستان به خاطر سرمای شدید بیشتر مورد توجه واقع می شوند و در فصل تابستان این میزان توجه کمتر می شود؛ در هر صورت افزایش کارتن خوابها نگران کننده است.

وی با بیان اینکه شهرداری ها و سازمان بهزیستی متولی اصلی ساماندهی کارتن خوابها هستند، گفت: بر اساس مشاهدات بازدید شبانه در دو هفته قبل، تعداد کثیری از کارتن خوابها در تهران را شهرستانی ها تشکیل می دهند که بخش عمده آنها مشکل اعتیاد و قاچاق مواد دارند؛ البته افراد سالم هم بین کارتن خوابها وجود دارد که در شهر سرگردانند.

آلیا با اشاره به تجمع افراد سالم و مشکل دار در میان کارتن خوابها و لزوم تفکیک این افراد، گفت: در بین کارتن خوابها تاسف بارترین گروه ها را زنانی تشکیل می دهند که امروزه تعدادشان هم افزایش یافته است، با توجه به اینکه در جامعه اسلامی قرار گرفته ایم حضور زنان در این میان نه تنها شایسته نیست بلکه خطرآفرین است.

این نماینده مردم در مجلس نهم با اشاره به وجود گرمخانه های شهرداری، گفت: با وجود گرمخانه نیاز است تا شناسایی این افراد صورت بگیرد، با این اقدام، افراد سالم به شهرهای خود بازگردننده خواهند شد در واقع اگر به موقع به آنها رسیدگی نشود در دام های خطر آفرین اعتیاد و یا قاچاق مواد مخدر گرفتار می شوند.

وی با اشاره به اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی، گفت: اورژانس اجتماعی بهزیستی نیز موظف به ساماندهی کارتن خواب ها است، با توجه به اینکه محل تجمع کارتن خواب ها در شهر مشخص است، علاوه بر بهزیستی و شهرداری، نیروی انتظامی نیز باید در ساماندهی این افراد کمک رسانی کند.

آلیا با اشاره به وجود مراکز بازپروری، گفت: آنچه مهم است؛ هم اندیشی دستگاه های متولی است تا کارتن خواب ها پس از نگهداری در محل های مربوطه، مهارت های لازم را دیده و زمینه اشتغال آنها فراهم شود، در این زمینه می توان از سازمان فنی و حرفه ای در راستای به کارگیری این افراد و کارآموزی آنها کمک گرفت.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس نهم، تاکید کرد: دستگاه های متولی با در دست داشتن بودجه و امکانات، باید در حاشیه و حریم شهر مکان های برای این افراد بسازند و به آنها هویت بخشند.

وی با بیان اینکه آمار دقیقی از تعداد کارتن خوابها در دست نیست، گفت: تعداد کارتن خواب ها متغیر است و برخی از آنها گاهی به دلیل ارتکاب به جرم بازداشت شده ولی بعد از مدت کوتاهی مجدد به مجموعه این افراد باز می گردد.

آلیا در واکنش به ngoهای خصوصی که به ساماندهی کارتن خواب ها می پردازند، گفت: متاسفانه کارهایی تبلیغاتی زیادی برای کارتن خوابها از سوی ngoها و برخی نهادهای دولتی صورت گرفته است، ولی اگر این اقدامات اثرگذار بود، امروز باید شاهد کاهش میزان کارتن خوابها و آسیب های ناشی از آنها می بودیم.

این نماینده مردم در مجلس نهم با اشاره به اینکه افزایش کارتن خوابها به لحاظ تربیتی هم تهدیدی برای سایر افراد جامعه دارد، گفت: بهتراست از کارهای کلیشه ای و تبلیغاتی کاسته شود و دستگاه های متولی با بودجه ای که دارند به ساماندهی و به کار گیری این افراد بپردازند.

وی افزود: چندی پیش از تعدادی از سامان سراها بازدید کرده ام، اما متاسفانه سامان سراها برنامه بلندمدت برای رسیدگی به وضعیت کارتن خوابها ندارند و فعالیت های آنها کوتاه مدت و مقطعی است.  ضروری است تا به کارتن خوابها حس انسان بودنشان را گوشزد کرد، زیرا آنها حق داشتن زندگی سالم دارند.

آلیا با بیان اینکه مجمع نمایندگان استان تهران خواستار مسئولیت پذیری دستگاه های متولی است، گفت: در نخستین جلسه ای که مجمع از دستگاه متولی رسیدگی به کارتن خواب ها دعوت به عمل آورد، هر سازمان گزارشی از فعالیت خود به مجمع دادند تا تقسیم کاری درستی بین نهادهای مربوطه صورت بگیرد، ولی گام مهمتر قدم بعدی است که در جلسات بعد دعوت می شوند تا گزارش کار کاربردی ارائه کنند که به نظر می رسد؛ شناسایی و دسته بندی کارتن خوابها مهم ترین کار است.

وی با بیان اینکه تعداد سامان سراها باید افزایش یابد، گفت: شهرداری پیشتر باید سامان سراها را ایجاد کند زیرا شهرداری متولی ساخت است، البته باید حمایت های کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی نیز صورت بگیرد.

این نماینده مردم تهران یادآور شد: در مورد زنان کارتن خواب؛ نگاه ما این است که اکثر آنها را زنان بد سرپرست تشکیل می دهند و تاکید می شود تا کمیته امداد امام خمینی(ره)  برنامه ای برای سرپرستی آنان به کار گیرد.  البته به دلیل هم پوشانی های بین بهزیستی و کمیته امداد طرح تلفیق وظایف این دو نهاد در نظر گرفته شده تا امور حمایتی به کمیته امداد و امور توانبخشی به بهزیستی سپرده شود.

عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: از کمیته امداد امام خمینی(ره) تقاضا داریم تا وظیفه حمایت از زنان بد سرپرست که اغلب هم از شهرستان ها هستند و به دلایل مختلف از خانواده طرد شده و با امید واهی راهی تهران شدند، حمایت کند.