در پایگاه تحلیلی «راشا تودی» منتشر شد، به بررسی اقدامهای عربستان علیه ایران و دلایل آن پرداخت.
در این مطلب آمده است: همزمان با بازگشت دوباره ایران به آغوش جامعه بین المللی، عربستان سعودی تلاش می‌کند از بازگشت این کشور به کانون اقبال و توجه جامعه جهانی جلوگیری کند. پادشاه عربستان که مصمم است میراث خود را حفظ کند، از هیچ کاری برای به تصویر کشیدن چهره‌ای خصمانه از ایران فروگذار نمی کند. هژمون بزرگ منطقه خاورمیانه مدتهاست از جایگاه خود به عنوان ابرقدرت نفتی و از نفوذ مذهبی خود در جهان اسلام برای حکمرانی بر منطقه و مطرح بودن به عنوان متحد راهبردی قدرتهای غربی استفاده کرده است.
درشرایطی که تصور بسیاری بر این است که پادشاهی عربستان، یک پادشاهی غیر قابل خدشه است که با برخورداری از قدرت صِرف اقتصادی و نیز برخورداری از توانمندی‌های متحدان سیاسی اش، کشوری مطلقاً قدرتمند به شمار می‌آید، ویکی لیکس، شاید به طور سهوی، از وجود شکافی در ساختار قدرت این کشور پرده بر داشته است.
اگرچه عربستان سعودی توانسته است با زیرکی خود را به عنوان کشوری امن و تحت کنترل و برخوردار از ثروت بی پایان معرفی کند، اما به نظر می‌رسد مقامهای این کشور در ترس از ایران و در نگرانی از جاذبه اقتصادی و سیاسی آن در منطقه به سر می‌برند.
دشمنی عربستان با ایران را نمی توان صرفاً در یک اختلاف مذهبی و یا حتی دیدگاه‌های سیاسی متضاد خلاصه کرد، این دشمنی درواقع تعیین کننده سیاست خارجی عربستان است که در داخل این کشور به دشمنی‌های فرقه ای خشونت آمیز ترجمه می‌شود. آخر ایران به پایتخت اسلام شیعی تبدیل شده است. اما آیا یک نزاع مذهبی و نیاز به استیفای حقوق در این زمینه توجیه کننده خشم و نفرت گسترده از کل اسلام شیعی است؟ یا چیزهای بیشتری درمورد ترس پارانویایی عربستان از ایران وجوددارد؟
درحالی که توضیح درستی برای قیمومیت مذهبی عربستان وجودندارد، گفته می‌شود این کشور در طول سه دهه گذشته سرمایه ای برابر با 100 میلیارد دلار را صرف صادر کردن وهابیت متعصب به تعداد زیادی از سازمانهای جهانی موافق خود کرده است. همزمان، این کشور سرگرم عملیات شرورانه ای علیه ایران به عنوان رقیب سیاسی و مذهبی خود بوده است، چراکه پس از انقلاب سال 1979 در ایران، جایگاه این کشور از نظر مذهبی، اجتماعی و سیاسی، نفی جایگاه عربستان بوده و این چیزی است که اساساً ترس سعودی ها از ایران را به دنبال داشته است.
اسناد به تازگی منتشر شده ویکی لیکس از لایه‌های تازه‌ای از وسواس فکری مقامهای عربستان درمورد ایران و اسلام شیعی پرده برمی‌دارد. وزیر خارجه عربستان مقادیر غیرقابل باوری از منابع این کشور را نه فقط به کنترل، بلکه به تحریف و تضعیف تلاشها و اقدامهای ایران برای بازگشت به میزگرد سیاسی جهانی اختصاص داده است. از مبارزه هسته‌ای گرفته تا تبلیغاتی در این باره که اگر به ایران اجازه نفس کشیدن داده شود، چیزی نخواهد گذشت که جهان وادار به تعظیم در برابر اسلام شیعی خواهدشد، عربستان سعودی از بازی ترس و تعصبات مذهبی و نیز صرف پترودلار برای از بین بردن تردید سیاستمداران و آرام کردن مخالفان استفاده کرده است.
اینها درحالی است که اگر به خاطر نهادینه شدن تعصبات قومی و خشونتهای مذهبی توسط عربستان نبود، جهان اسلام بر سنتهای چندگانه و واقعی خود باقی می‌ماند و فضای کمی برای افراط گرایی به وجود می‌آمد. چنانچه«مایکل کاپلان»، عضو مؤسسه مطالعات عربی «صنعا»، عنوان می‌کند، «ابتکار عملهای اخیر ریاض علیه ایران شامل تضعیف مقامهای خارجی و رسانه‌هایی بوده است که با روایتهای طرح شده از سوی عربستان علیه ایران مخالفت کرده اند. این دستگاه تبلیغاتی از نظر مقیاس و گستردگی تا به امروز رقیبی به خود ندیده، تا بدانجا که واقعیت مطرح برای عربستان به حقیقت مورد قبول مردم این کشور تبدیل شده است.»
اما توافق هسته ای ایران و بازگشتی که انتظار می‌رود این کشور به جمع جامعه بین المللی داشته باشد، طرحهای ریاض را به شکل قابل توجهی به هم ریخته است. در حالی که کشورهای جهان به خاطر دستیابی به یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک که صدای کوبیده شدن بر طبلهای جنگ را خاموش می‌ساخت، نفس راحتی کشیدند، کاخ سعودی در اقدامهای شاید دم دستی خود که با هدف شکستن قدرت درحال ظهور ایران صورت می‌گرفت، به تقویت عربستان از نظر نظامی پرداخت. اقدامی که عربستان سعودی بلافاصله پس از توافق هسته ای به آن دست زد، دقیقاً مقاصد این کشور را فاش کرد. تنها دو هفته پس از آنکه تهران و کشورهای غربی به توافق هسته ای دست یافتند، ریاض به یک خرید نظامی – تفریحی اقدام کرد. این خرید نظامی شامل انجام معاملاتی با ایالات متحده برای دریافت موشکهای پاتریوت بیشتر بود، اما این همه ماجرا نیست.
«محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان پس از سفر به فرانسه با قراردادهایی در زمینه انرژی و هواپیما که ارزش آنها بیش از چندین میلیارد دلار بود، به کشورش بازگشت، آنچه که حاکی از تغییر در سیاست خارجی و دیدگاه‌های ریاض در قبال ایالات متحده است. به نظر می‌رسد رابطه عاشقانه ریاض- واشنگتن به شکست انجامیده است. با این حال عربستان چه با ایالات متحده و چه بدون آن در تخاصم با جمهوری اسلامی باقی خواهد ماند.
درحالی که بسیاری تحت تأثیر این دیدگاه قرار دارند که خصومت ریاض با تهران تا حد بسیار زیادی متأثر از ایالات متحده و ساخته و پرداخته شده توسط واشنگتن است، اما واقعیت می‌تواند این باشد که دشمنی جاگیر شده در ریاض علیه جمهوری اسلامی است که تغذیه کننده بی اعتمادی آمریکاست.
در هر صورت شرایط بالقوه در منطقه درحال تغییر است و به نظر می‌رسد در نتیجه این تغییرات خاورمیانه شاهد یک تغییر جهت سیاسی چشمگیر باشد. درحالی که مقامهای عربستان سعودی در گوش دیپلماتها خوانده اند که نگرانی آنها از این است که ایران از توافق هسته ای که منجر به برداشته شدن تحریمها و توسعه منابع درآمدی اقتصاد این کشور می‌شود برای مداخله عمیق در امور داخلی کشورهای عربی استفاده کند، بااین حال صدای ماشین تبلیغاتی ریاض به آرامی درحال خاموش شدن است.
نظر شما