در کشورهای نوبنیاد مانند شیخ‌نشینهای حاشیه خلیج فارس، هایپرمارکتها یک ضلع درآمد ارزی هنگفت محسوب می‌شوند، در ترکیه و سرزمینهای آسیای میانه نیز «روسکی بازارها» هر روز در معرض هجوم جهانگردان هستند.
در ایران هایپر مارکت دارای نیم قرن سابقه است؛ در زمانی که دبی از شدت غبار، تنفس را بر ساکنانش تنگ می‌کرد «فروشگاه‌های کورش» که بعدها نام «قدس» برخود گرفت فعال بودند، پس از آن فروشگاه‌های زنجیره‌ای در قالب «رفاه» و «شهر و روستا» و «شهروند» نیز برای خود پیشینه‌ای دارند؛ که البته به خاطر انحصار توفیقی در این عرصه نداشتند.
دگرگونی گردش تریلیون دلاری خرده فروشها
بر اساس ساختار سنتي خرده فروشي که در ايران وجود دارد، محصولات از طريق عمده فروشان به خرده فروشان و پس از آنها به دست مردم مي رسد، نگاهی به گزارش مؤسسه يورومانيتور که در آن به بررسي وضعيت صنعت خرده فروشي پرداخته؛ نشان می‌دهد مجموع خرده‌فروشي در واحدهای صنفی ایران در سال ۲۰۱۶ به 3/3251 تريليون ريال می‌رسد که از اين ميزان 5/1323 تريليون ريال در بخش خرده فروشي خوار بار و 4/1927 تريليون ريال در بخش غيرخوار بار خواهد بود. طبق این گزارش مجموع افراد شاغل در این بخش نیز در سال ۲۰۱۱ برابر با سه ميليون و ۲۰۲ هزار نفر بوده که 7/۱۵ درصد مجموع کل افراد شاغل در ايران را شامل می‌شود. در چنین شرایطی حضور و بروز هایپرمارکتها نقطه عطفی در مدرن سازی صنعت خرده‌فروشی و فضای کسب و کار سنتی ایران محسوب می‌شود و می‌تواند گردش مالی تریلیون دلاری آن را دگرگون کند.
محسن خاوری هاشمی- نایب رئیس اتاق اصناف مشهد- در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه در شبکه توزيع سنتي معمولا محصولات پس از چند دست چرخيدن به دست مصرف‌کننده مي رسد و همين امر به افزايش بهاي محصولات منجر مي شود، می‌گوید: هایپر مارکتها چرخه اقتصادی از تولید تا مصرف را کاهش داده و با جمع‌آوری هزاران قلم کالای مصرفی زیر یک سقف، این امکان را برای مشتریان فراهم کرده‌اند که دامنه انتخابشان گسترده تر باشد.
خاوری می‌افزاید: هایپر مارکتها توانایی برآورده کردن نیازهای سبد خرید مشتریان خود را، در یک بار بازدید، دارند و می‌توانند محصولات مورد نظر را با قيمت کمتر از آنچه در بازار خرده فروشی عرضه می‌شود، خریداری کنند.
تعطیلی واحدهای کوچک با ظهور هایپرها
وی با اشاره به اینکه 120 هزار واحد صنفی در مشهد مشغول فعالیت هستند، می‌گوید: افزایش هایپر مارکتها بدون توجه به زیرساختهای اولیه موجب تعطیلی واحدهای صنفی کوچک و بیکاری افرادی می‌شود که در این واحدها مشغول کار هستند.
وی تصریح می‌کند: هر واحد صنفی در طول سال می‌تواند در قالب فروش فوق العاده یا حراج دو تا سه بار به مشتریان خود تخفیف داده یا اجناس را زیر قیمت بازار ارایه کند، ولی متأسفانه شاهد هستیم که هایپرها طی سال چند بار اما به صورت پیوسته فروش فوق العاده دارند، استفاده از این روش سبب می‌شود واحدهای خرده فروشی که قدرت رقابت با هایپرها را ندارند، به تدریج از صحنه اقتصادی حذف شوند.
علی غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی- در گفت‌وگو با خبرنگار ما با تأکید بر اینکه سیاست دولت و وزارت صنعت حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری است، می‌افزاید: یکی از این سرمایه‌گذاری‌ها که به تنظیم بازار و اقتصاد شهری کمک می‌کند، راه‌اندازی فروشگاه‌های بزرگ یا هایپر مارکتها هستند.
اصلاح شبکه توزیع و کاهش هزینه‌ها
وی با اشاره به دو راهبرد اصلاح شبکه توزیع و کاهش هزینه‌های توزیع در این سازمان که با ایجاد و توسعه فروشگاه‌های بزرگ محقق می‌شود، می‌افزاید: این نوع سرمایه گذاری با توجه به الزاماتی که در این زمینه وجود دارد در حال افزایش است و هم اکنون 44 فروشگاه بزرگ در این استان فعال هستند و تقاضاهای زیادی نیز در دست بررسی است.
غفوری مقدم با تأکید بر اینکه فروشگاه‌های بزرگ مانع و رقیب واحدهای صنفی محسوب نمی شود، می‌افزاید: سرانه واحدهای صنفی ما عدد بزرگی است و معتقدیم واحدهای توزیعی نباید این قدر گسترده باشند.
رونق تولید در گرو کاهش واحدهای خرده فروشی
وی با بیان اینکه کاهش واحدهای خرده فروشی در نهایت به نفع واحدهای تولیدی کشور است، تصریح می‌کند: ایجاد ارزش افزوده و اشتغال پایدار در گرو افزایش واحدهای تولیدی است نه واحدهای توزیعی و به همین دلیل به سمت کاهش آنها پیش خواهیم رفت.
غفوری مقدم یادآوری می‌کند: از ایجاد و گسترش فروشگاه‌های بزرگ چند منظوره حمایت می‌کنیم.
در نهایت می‌توان گفت ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای با استانداردهای روز دنیا در کشور می‌تواند نتایج مثبتی برای چابک سازی نظام توزیع و بهره‌ور نمودن آن به همراه داشته باشد، اما این نگرانی نیز وجود دارد که بی‌توجهی به استانداردها و الزامات این کار موجب شکل‌گیری مدلهای ناموفق آنها در کشور شود.
نظر شما