این نشست تقریباً در سکوت کامل خبری و بدون خروجی مشخص به پایان رسید که نشان می‌دهد اختلافات و تفاوت استراتژی پاکستان و افغانستان درباره این مسأله سرنوشت‌ساز، کماکان بیش از آن است که حتی مداخله آمریکا و چین بتواند دیدگاه این دو کشور را به یک توافق حتی نسبی نزدیک کند.
اگرچه در بیانیه وزارت خارجه پاکستان آمده است که اعضای شرکت کننده در مورد طرح «نقشه راه صلح» که مراحل گفت‌وگوهای صلح را مشخص می‌سازد و همچنین زمان دور بعدی این گفت‌وگوها در چهارم فروردین ماه به نتیجه رسیده‌اند اما جزئیاتی از این نقشه راه منتشر نشده است. از این‌رو کارشناسان بر این باورند که این تنها سرپوشی بر ناکامی این نشست‌ها و راهکاری برای ممکن کردن تداوم آنها به امید توافقی در آینده است.
گروه سیاسی قدس برای یافتن اطلاعات دقیق‌تر از آنچه در متن و حاشیه این مذاکرات گذشته و چشم‌انداز صلح با طالبان از این مسیر با وحید مژده کارشناس و تحلیلگر مسائل افغانستان در کابل به گفت‌وگو نشسته است.
اطلاعات دقیقی از نتیجه نشست اسلام‌آباد تاکنون منتشر نشده است، در حالی که وزارت خارجه پاکستان از توافق بر سر نقشه راه مذاکره با طالبان سخن می‌گوید، آیا منابع دولتی افغانستان جزئیاتی از این توافق را اعلام کرده‌اند؟
متأسفانه هیچ خبر موثق و دقیقی از محتوا و نتیجه این مذاکرات منتشر نشده است. پاکستان این نشست را درست در روز همبستگی با کشمیر برگزار کرد تا رسانه‌ها بیشتر به مسأله کشمیر بپردازند و مذاکرات صلح با طالبان در رسانه‌ها محو شود.
مسأله دیگری که در این زمینه مبهم باقی مانده این است که نقشه راه باید دستورالعملی مدون و با ذکر مراحل باشد اما رسانه‌های پاکستان فقط از دو موضوع سخن گفته‌اند؛ یکی مسأله حذف نام رهبران طالبان از لیست سیاه و دوم آزادی بعضی از زندانیان طالبان است که مشخص نیست از زندان‌های پاکستان یا افغانستان خواهد بود یا زندان‌های آمریکا. این‌ها همه نشان از نوعی پنهان‌کاری و وجود مسائل پشت پرده دارد که دولت‌های حاضر نمی‌خواهند مردم از آنها اطلاع پیدا کنند.
حضور آمریکا و چین در این مذاکرات چه دلیلی دارد و تا چه حد می‌تواند به حل اختلافات پاکستان و افغانستان کمک کند؟
آنچه ما می‌دانیم این است که دولت افغانستان زیر فشار آمریکا است تا خواسته‌های پاکستان را بپذیرد. دولت پاکستان همواره موضوعاتی چون اختلاف مرزی دیورند، تقسیم حق آبه رودهای مرزی، مسأله مهم روابط خارجی افغانستان بویژه در رابطه با هندوستان و عدم همکاری افغانستان با جدایی طلبان بلوچ و انجام عملیات علیه طالبان پاکستانی به رهبری ملامحمد مقصود در داخل خاک افغانستان را بعنوان پیش شرط همکاری در صلح با طالبان مطرح کرده است. لذا باور من این است که این مذاکرات بیشتر بر سر خواسته‌های پاکستان بعنوان پیش شرط مذاکره با طالبان بوده است.
سرتاج عزیز وزیر خارجه پاکستان از لزوم ورود گروه‌های طالبان به میز مذاکره سخن گفته است، در حالی که در عمل طالبان گروه‌های متعدد نیستند بلکه تنها یک گروه به رهبری اخترمحمد منصور است که هنوز با دولت مرکزی در تمام نقاط کشور می‌جنگد. این امر نشان می‌دهد شاید هدف پاکستان این است که گروه‌هایی را پای میز مذاکره بیاورند که هیچ ارتباطی با طالبانی که در حال جنگ هستند، ندارند و با این روش مذاکرات را زمان‌بر و بی‌نتیجه کنند.
آمریکایی‌ها با آوردن چین به مذاکرات نیز می‌خواهند این کشور را از دیگر کشورهای منطقه مثل روسیه و ایران و هند در مسأله افغانستان جدا کنند.
مذاکرات چهار جانبه برای صلح با طالبان بدون حضور خود این گروه چه معنایی دارد؟ آیا طالبان فرآیند این مذاکرات و تدوین نقشه راه را قبول دارند؟
من هفته گذشته در نشست «پگواش» در قطر با «شیر محمدعباس استانکزی» مسؤول دفتر طالبان در قطر صحبتی خصوصی داشتم و نظر او را درباره این مذاکرات چهارجانبه پرسیدم، اما در کمال تعجب او گفت ما از این مذاکرات هیچ اطلاعی نداریم و نمی‌دانیم در اسلام‌آباد چه می‌گذرد و آن‌را یک بازی جدید از سوی پاکستان تلقی می‌کنیم.
طالبان در نشست قطر شروطی را مطرح کرده‌اند که مهمترین آن لزوم خروج کامل نیروهای خارجی در افغانستان است و تا زمانی که تاریخی برای خروج نیروهای خارجی معین نشده و تضمینی بین‌المللی برای آن بوجود نیاید به میز مذاکره نخواهند آمد.
طالبان تأکید می‌کنند که این تصور که پاکستان می‌تواند آنها را به زور پای میز مذاکره بیاورند تصور باطلی است. نباید فراموش کرد که طالبان یک گروه ایدئولوژیک است که جنگ خود را جهاد می‌داند و حالا اگر آنها به مذاکراتی تن دهند که نتیجه آن باقی ماندن نیروهای خارجی باشد به نوعی خودکشی سیاسی کرده‌اند و دچار ریزش نیرو به نفع داعش خواهند شد. پس می‌بینیم یک برنامه خطرناک شروع شده که آن‌را کشورهای منطقه مثل ایران و روسیه خیلی جدی نگرفته‌اند و اگر آنها دور بمانند آمریکا در مرحله بعدی می‌خواهد بخشی از طالبان را وادار به تسلیم کند که در نتیجه داعش موفق به نیروگیری مضاعف در افغانستان خواهد شد.
نظر شما