اما براستی جدا از ضررهای جسمانی، تراشیدن ریش برای مردان جایز است؟ شاید این پرسشی باشد که اکثر مردان در پی پاسخ به آن می باشند، اما باید دانست که امام خمینی (ره) و رهبر انقلاب حضرت خامنه ای پاسخ های افراد پرسشگر در این باره را چنین بیان داشته اند.

امام خمینی (ره)

-1بفرمایید آیا تراشیدن ریش با ماشین برقی، از نظر شرع مقدس اسلام، حرام است یا نه؟

پاسخ: ریش تراشیدن خواه با تیغ باشد یا با ماشین، حرام است علی الاحوط.

2-اولاًخواهشمند است نظر مبارک خود را دربارهء تراشیدن صورت مرد با تیغ اعلام نمایید. ثانیاً: آیا مرد جوانی که حدود ۱۸، ۱۹ سال سن دارد، اجازه دارد که فقط به منظور روییدن مو در صورتش (ریش و سبیل) و بهتر روییدن آن، صورتش را دو یا سه بار باتیغ بتراشد یا خیر؟ در مورد تراشیدن سبیل چه می‏فرمایید؟

پاسخ: بنابر احتیاط واجب نباید ریش را بتراشند، ولی تا ریش بیرون نیامده، تیغ ‏به صورت کشیدن مانع ندارد و تراشیدن سبیل اشکال ندارد.

3- کوتاه کردن ریش با ماشینهای معمولی دستی تا حدود یک میلیمتر چگونه است؟

پاسخ: بنابر احتیاط باید طوری باشد که صدق ریش کند.

4- گذاشتن سبیل نسبتاً کوتاه و به نحوی که نوک های شارب و آبخور دقیقاً زده شده باشد؟

 پاسخ: مانع ندارد.

5- کسانی هستند ریش را تمام نمی‏گذارند. به قول غربی ها پرفسوری است. آیا مقدار تراشیده ‏شده فعل حرام است یا خیر و آیا مقدار باقیمانده صدق بر تمام ریش را دارد یا نه؟

 پاسخ: تراشیدن بعض (مقدار) ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد.

۶ - بعضی می‏گویند اگر سبیل روی لب بالا بیفتد حرام است و بعضی می‏گویند حرام‏نیست. مستدعی است حکم الهی را بفرمایند؟

پاسخ: حرام نیست ولی کراهت دارد.

7- آیا تراشیدن ریش حرام است؟ کسی که در اثر اضطرار ریشش را بتراشد، مثلاً شغلش ‏طوری است که اگر ریش خود را نتراشد باعث جمع شدن گرد و خاک در لابلای موی‏ صورتش می‏شود، تکلیفش چیست؟ آیا کار حرام انجام می‏دهد؟

پاسخ: ریش‏تراشی حرام است علی الاحوط و عذر مزبور مجوّز ریش‏تراشی نیست.

8- چون کارکنان اداره آتش نشانی در ارتباط با شغلی که دارند از جمله پوشیدن ‏ماسکهای ضد گاز و همچنین سرایت آتش به صورتشان در هنگام اطفاء حریق، داشتن ریش بلند خالی از خطر نخواهد بود. به همین جهت در گذشته به آنان تیغ و وسایل دیگر صورت تراشی می‏دادند که فعلاً متوقف شده با توجه به اینکه تراشیدن‏ ریش با تیغ از نظر شرعی اشکال دارد حکم چیست؟  

پاسخ: اگر ممکن است به مقداری که صدق ریش کند را باقی بگذارند و خود را از خطر حفظ کنند و اگر ممکن نیست، معذورند.

9- آیا استعمال تیغ در تمام موارد باید ترک شود؟

پاسخ: استعمال تیغ ممنوع نیست، ولی ریش تراشیدن برای مرد حرام است‏علی‏الاحوط.

مقام معظم رهبری

‏ 1- مراد از فک پایین که باقی گذاشتن موهای آن واجب است، چیست؟ آیا شامل گونه‏ها هم ‏می‏شود؟

پاسخ: معیار این است که از نظر عرف، گذاشتن ریش صدق کند.

2- ریش از نظر کوتاهی و بلندی باید چه مقدار باشد؟

پاسخ: حد معینی ندارد، بلکه معیار این است که عرفاً بر آن ریش صدق کند و بلند بودن آن بیشتر از قبضه دست کراهت دارد

3- بلند کردن سبیل و کوتاه کردن ریش چه حکمی دارد؟

پاسخ: این کار فی نفسه اشکال ندارد

4- بعضی از مردان موهای چانه خود را باقی گذاشته و باقیمانده را می‏تراشند، این کار چه ‏حکمی دارد؟

پاسخ: تراشیدن مقداری از ریش حکم تراشیدن تمام آن را دارد.

5- آیا تراشیدن ریش فسق محسوب می‏شود؟

پاسخ: تراشیدن ریش بنابر احتیاط حرام است و احوط این است که احکام و آثارفسق بر آن مترتب می‏شود.

6- تراشیدن سبیل چه حکمی دارد؟ و آیا می‏توان آن را خیلی بلند کرد؟

پاسخ: تراشیدن سبیل و باقی گذاشتن و بلند نمودن آن فی نفسه اشکال ندارد؛بله، بلند نمودن آن به مقداری که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخوردکند، مکروه است.

7-تراشیدن ریش با تیغ یا ماشین ریش تراشی برای هنرمندی که کارش آن را اقتضاء می‏کند، چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر عنوان تراشیدن ریش بر آن صدق کند، بنابر احتیاط حرام است، ولی اگرکار هنری او نیاز ضروری جامعه اسلامی محسوب شود، مبادرت به تراشیدن‏ ریش به مقدار آن ضرورت، اشکال ندارد. 8-در صورتی که گذاشتن ریش مستلزم اهانت باشد، تراشیدن آن چه حکمی دارد؟

پاسخ: گذاشتن ریش برای مسلمانی که به دینش اهمیّت می‏دهد باعث ‏سرشکستگی نیست و بنابر احتیاط، تراشیدن آن جایز نیست، مگر در صورتی که‏گذاشتن ریش باعث ضرر یا حرج شود.

9- آیا تراشیدن ریش در صورتی که گذاشتن آن مانع رسیدن به اهداف مشروع انسان شود جایز است؟

 پاسخ: بر مکلفین واجب است حکم خداوند را امتثال کنند مگر در مواردی که‏ حرج یا ضرر قابل ملاحظه‏ای وجود داشته باشد.

10- آیا منظور از حرمت تراشیدن ریش آن است که موهای صورت بطور کامل روئیده باشند و سپس تراشیده شوند یا اینکه شامل موردی که مقداری از موهای صورت درآمده‏ باشند هم می‏شود؟

پاسخ: بطور کلی تراشیدن آن مقدار از موی صورت که بر آن عنوان تراشیدن ریش ‏صدق می‏کند، بنابر احتیاط حرام است. ولی تراشیدن مقداری از آن که عنوان‏ مزبور بر آن صدق نمی‏کند، اشکال ندارد.

11- آیا اصلاح موی گونه‏ ها، اعم از اینکه با نخ باشد یا با موچین، حرام است؟

پاسخ: اصلاح موی گونه‏ها، هر چند با تراشیدن، حرام نیست.

منابع:

1-استفتاءآت از محضر حضرت امام خمینی(ره)، ج ۲: ۶ - ۷ ، ۲۶ ، ۳۰ - ۳۳.

2-رساله اجوبة الاستفتاءات، حضرت آیت‏اللَّه العظمی حاج سید علی خامنه‏ ای: ۳۱۵ – ۳۱۷.

3-مهدی عزیزان، احکام آراستگی طاهری: 25-27، 53.