اما یکی از امامان معصوم(ع) که در زیارتنامه مخصوص ایشان به مقام شفاعت حضرت تأکید شده، امام حسین(ع) هستند؛ چنان که ما در ذکر سجده زیارت عاشورا از خدا چنین می‌خواهیم: «اللهم الرزقنی شفاعه الحسین یوم الورود» و از این جهت رزق و روزی ویژه‌ای برای محبان این امام همام در نظر گرفته شده است.
هر چند که مقام سیدالشهدا(ع) بالاتر از این مسأله است، اما جهت بررسی ویژه شفاعت امام حسین(ع) در آخرت و ویژگی‌های افرادی که مورد شفاعت ایشان قرار می‌گیرند، با حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید میرباقری؛ استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس معارف اسلامی گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
جناب میرباقری! مقام شفاعت براساس تعالیم بلند اسلام به چه کسانی تعلق دارد و چه مراتبی برای آن متصور است؟
شفاعت؛ مقام بلندی است که به همه انبیای الهی، ائمه هدی(ع)، معصومین و شهدا اختصاص دارد، اما همین شفاعت کردن هم مراتبی دارد و در روز قيامت، واسطه شدن این بزرگواران در رساندن رحمت مغفرت و آمرزش الهی بدون حساب نيست.
بر این اساس، شفاعت اوليای الهی برای انسانهای خطاکار مراتب خاص خود را دارد و اين شفاعت مبتنی به رابطه معنوی ميان انسان با اوليای الهی تعریف می شود و هرقدر كه اين رابطه بيشتر باشد، تأثير بيشتری بر جای خواهد گذاشت.
اما مورد شفاعت قرار گرفتن ممكن است در برزخ یا قيامت و مواقف متعدد آن محقق شود و حتی در برخی موارد به هنگام ورود به جهنم انسان خطاکار را نجات دهد. چنان که امام باقر(ع) در این زمینه میفرمايند: «گروهی از مردم پس از آن كه در آتش جهنم میسوزند، شفاعت به سراغ آنها می‌آید و آنها را نجات می‌دهد.»
مشمول شفاعت شدن برای انسانهای فاضل و نیکوکار چه جایگاهی دارد؟
شفاعت برای این دسته از بندگان خدا که در دنیا با نهایت اخلاص عمل زندگی کرده‌اند، پاداش ویژه محسوب می‌شود.
در روایات متقن دینی به صراحت این مسأله تأکید شده که یکی از حکمتهای شفاعت هديه و جايزه بودن آن برای صالحان است و اگر میان صالحان با افراد خطاکار تفاوتی نباشد، قطعاً از عدل الهی به دور است و حال آنکه هیچ یک از نعمتها و تدابیر خداوند بدون حساب و کتاب نیست. امام صادق(ع) در این زمینه می‌فرمایند: «شفاعت جايزهای است برای مؤمنان گنهکاری كه دين آنان مورد رضايت و پسند خداوند است و گاهی در دنیا دچار لغزش شده‌اند.» اما در مورد شفاعت یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن نکته این است که شفاعت برای هيچ فردی ضمانت شده نيست، پس نه میتوان جری بر گناه شد و نه مأيوس از رحمت حق؛ بلكه بايد بر دینداری خود تلاش کنیم و اميد داشته باشیم که مشمول شفاعت ائمه اطهار(ع) می‌شویم.
جناب میرباقری! از کودکی با روضه‌ها و محافل حسینی آشنا شده‌ایم و سیدالشهدا(ع) نیز یکی از شفاعت کنندگان در آخرت هستند که در زیارت عاشورا به شفاعت ایشان تاکید شده است، در این زمینه چه نکاتی قابل طرح است؟
به نکته خوبی اشاره داشتید، شفاعت امام حسین(ع) در آخرت، رزق ویژه محبان ایشان است، رزقی که منشأ آن رحمت خاص و رحیمیه خداوند متعال است و همه انسانها غیر از چهارده معصوم(ع)، حتی انبیا و فرشتگان، به آن محتاجند و این شفاعت شامل تک تک افراد در تمام عوالم اعم از دنیا و آخرت و برزخ و حس و خیال می‌شود. امام حسین(ع) شفیع دوستداران خود هستند و اگرچه مؤمنان، لاابالی نیستند و از گناه لذت نمی‌برند، اما گاهی دچار لغزش می‌شوند و از آنجایی که سرشتشان اهل گناه نیست، در همان حین ارتکاب هم پشیمان می‌شوند که این پشیمانی هم اثر محبت اهل بیت(ع) وایمان و توحید است، بنابراین ولایت اهل بیت با شروط آن، کفاره گناهان آنهاست و اباعبدا... الحسین(ع) نیز آنها را شفاعت می کنند.
به مسأله شفاعت امام حسین(ع) در مورد دوستدارانشان اشاره داشتید که در صورت خطا و لغزش مشمول عنایت ایشان می‌شوند، آیا در شفاعت این امام همام مراتب دیگری هم وجود دارد؟
بله، صد در صد، یکی از موارد شفاعت امام حسین(ع) هدایت است، زیرا همین که بگوییم عاشق اهل بیت(ع) هستیم و در مسیر هدایت آنها نباشیم، ارزشی ندارد و سیدالشهدا(ع) دوستداران خود را در دنیا و آخرت هدایت می‌کنند. همین که ما در امواج فتنه‌ها و وسوسه‌های شیاطین قرار می‌گیریم، نور محبت ایشان ما را هدایت می‌کند. چنان که می‌بینیم امام حسین(ع) در هنگامه جنگ در کربلا، به فرشتگان و دسته‌های جن که برای یاری آن حضرت آمده بودند، فرمودند: «این راهی است که خودم باید بروم تا بتوانم محبانم را هدایت کنم.» این گونه شفاعت هم، مورد نیاز همه حتی ملائکه و انبیاست، و خوبان نیز نیازمند شفاعت هدایت امام هستند.
نوعی دیگر از شفاعت امام حسین(ع) استقامت در راه است، به این معنی که امام کمک می‌کنند تا مؤمنان بتوانند در راهی که به آن هدایت شده‌اند، ثابت قدم باشند، زیرا مؤمن به تنهایی در برابر شیطان کمر بسته‌ای که با لشکر صفات رذیله خود مانند حرص و حسد و رغبت به دنیا هجوم می‌آورد، توان ایستادگی و مقاومت ندارد و باید تکیه گاه محکم و استواری مانند امام معصوم داشته باشد، بنابراین مؤمنی که در طوفانهای سهمگین زندگی به امام حسین(ع) و یا سایر حضرات معصومین(ع) تکیه کند، مانند کوه استوار می‌ماند.
و زیباترین وجه شفاعت امام حسین(ع) به کدام دسته از محبانشان اختصاص دارد؟
میان محبان امام حسین(ع) تفاوتهای بسیار است و کسی که تمام وجودش حسینی است و بند بند و سلولهای بدنش عشق سیدالشهدا(ع) را فریاد می‌زنند، با فردی که مثلاً بخشی از روحش را به ایشان اختصاص داده، متفاوتند. مشتاق حقیقی امام حسین(ع) از تمام سرمایه‌های زندگی‌اش در این راه استفاده می‌کند، چنان که کاروانیان عاشورایی این چنین بودند و حسینی بودن را به زندگی دنیا ترجیح دادند. چنین افرادی مشمول شفاعت خاص سیدالشهدا(ع) قرار گرفته و مقام مشتاقان را در آخرت دریافت می‌کنند. این افراد مومنانی هستند که در آخرت ترفیع پیدا کرده و به مقام محمود نایل می‌شوند.
امام حسين (ع) دارای بالاترین مقام محمود در قیامت هستند و از این جهت می‌‌تواند در آخرت نيز این مقام را به ديگران تفويض نمايند يا در دنيا توفيق و عنايتی نمايد تا مقام محمود را کسب کنند. چنان که در فرازی از زيارت امام حسين (ع) می‌خوانيم: “واسئله ان يبلغنی المقام المحمود؛ از تو می‌خواهم كه مرا به مقام محمود كه مقام شفاعت است برسانی.”
اما بارها شنیده‌ایم که گریه کنندگان بر مصیبت سیدالشهدا(ع) هم مورد شفاعت ایشان قرار می‌گیرند، آیا در این زمینه هم مراتبی وجود دارد یا اینکه شامل همه گریه کنندگان بر این غم جانکاه می‌شود؟
پرسش قابل تأملی است. از روایات و احادیث معصومین(ع) چنین برداشت می‌شود که گريه كردن بر مصيبتهای امام حسين(ع) و رنج و محنت آل ا... در هنگام اسارت؛ آثار و برکات معنوی بسیار زیادی دارد، اما توجه به این نکته هم ضروری است که این تضرع و سوگواری باید همراه توبه از گناهان باشد، زیرا تمامی این حوادث جانکاهی که برای این امام همام روی داده، فرصتهای معنوی ویژه‌ای برای ما هستند تا از این دریچه به سوی خدا برویم. به تعبیر دیگر گریه وعزاداری برای سیدالشهدا(ع) یک پل ارتباطی قوی برای توبه وبازگشت به خداست نه توجیه خطاهای ما! بنابراین ترویج اين تفكر، با این عنوان که هر فردی هر قدر بخواهد، گناه کند و از عذاب قیامت هم آسوده باشد، چون گریه بر امام حسین(ع) موجب آمرزش گناهان وی می‌شود! غلط است. پیرو واقعی حسین(ع) کسی است که در راه راستین ایشان قدم بردارد و از گناه دوری کند، زیرا هدف نهضت عاشورا گرياندن مردم نبوده است، بلكه اهداف متعالی اسلام در اين قيام مورد توجه بوده است.
بنابراین گریه و عزاداری برای سیدالشهدا(ع) هم نمی تواند مجوز دریافت شفاعت ایشان باشد، بلکه باید حقیقت امام حسین(ع) را بشناسیم تا مشمول عنایات ایشان هم قرار بگیریم.
نظر شما