استاندار اردبیل از ترویج گفتمان حمایت از سرمایه‌گذاری در این استان خبر داد و گفت: اخذ تسهیلات از بانک و صندوق توسعه برای سرمایه‌گذاری را متعهد می‌شوم تا فضای خوب کسب‌وکار در استان ایجاد شود.

بررسی مهم‌ترین مسائل اردبیل در گفت‌وگو با استاندار

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر مجید خدابخش در بازدید از ایسنا درباره‌ وضعیت گردشگری و تامین زیرساخت‌های لازم برای پذیرش گردشگر گفت: استان اردبیل در سه بخش، آثار تاریخی، باستانی و نادر مانند بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی (دارای ثبت جهانی) و مواهب طبیعی و مناظر دیدنی مانند قله سبلان، جنگل‌های فندق‌لو، اسالم - خلخال و دره‌های سرسبز مشگین‌شهر و کناره‌های حاشیه رودخانه مرزی ارس و آب‌های گرم در شهرهای توریستی سرعین، مشگین‌شهر، نیر، کوثر و خلخال به لحاظ گردشگری ممتاز شده است.

به گفته وی، اردبیل بالغ بر پنج میلیون نفر در سال گردشگر دارد که اکثر آنها به صورت خانوادگی و در چادر مسافرتی اسکان پیدا می‌کنند.

 

اردبیل برای مهمانVIP امکانات ندارد

خدابخش با بیان این‌که بالاترین درجه هتل در سرعین چهار ستاره است و برای مهمانان بسیار ویژه و VIP در حال حاضر امکانات نداریم، افزود: در یکسال گذشته تلاش‌هایی برای رفع این مشکل شده و اکنون در سرعین توسط سرمایه‌گذاری غدیرهتل پنج ستاره به عنوان کلاس تجاری کلنگ‌زنی شده تا مجموعه فرهنگی، رفاهی و توریستی آب درمانی راه‌اندازی شود.

وی ادامه داد: در شورابیل نیز با دو سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی مجموعه فرهنگی و توریستی صحبت و زمین آماده شده و قرار است شهرداری از آنها عوارض دریافت نکند، اما با وجود این اقدامات برای جذب خوب گردشگر مشکل عمده وجود دارد.

استاندار اردبیل تکمیل نشدن راه، راه‌آهن و فرودگاه را از مشکلات عمده جذب خوب گردشگر خواند و اظهار کرد: برای اتمام کار راه‌آهن اردبیل 200 میلیون یورو نیاز بود که در سفر اخیر رییس‌جمهور به استان اردبیل این پول فراهم نشد و در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی دنبال پیمانکار خارجی است.

 

کاهش 50 درصدی لغو پروازهای فرودگاه اردبیل با دستگاه ای‌ال‌اس

خدابخش در مورد وضعیت فرودگاه پارس‌آباد ابراز امیدواری کرد که تا سال آینده راه‌اندازی شود و گفت: برای فرودگاه اردبیل که به لحاظ مشکلات آب و هوایی در فصل پاییز و زمستان پروازهایش لغو می‌شود، دستگاه ای ال اس خریداری شده تا خلبان حین فرود تا 400 متر دید داشته باشد.

وی گفت: در صورت راه‌اندازی دستگاه ای ال اس بیش از 50 درصد لغو پروازها در این فرودگاه منتفی می‌شود.

 

نصب دستگاه تعیین سرعت باد در فرودگاه اردبیل

استاندار اردبیل از خریداری و نصب دستگاه تعیین سرعت باد در کف باند این فرودگاه خبر داد و افزود: تاکنون سرعت باد به صورت تخمینی برای خلبان محاسبه می‌شود، اما با نصب دستگاه تعیین سرعت باد، با دقت متر سرعت در اختیار خلبان قرار می‌گیرد و خلبان با سهولت بیشتر دراین باند باد خیز می‌تواند تصمیم بگیرد.

 

شرایط حضور گردشگران خارجی بدون ویزا

خدابخش شاه‌کلید بحث توریسم در اردبیل را منطقه آزادشدن ساوالان، سرعین و مشگین‌شهر اعلام کرد و افزود: در صورت منطقه آزادشدن ساوالان، سرعین و مشگین‌شهر توریست‌های خارجی بدون ویزا می‌توانند حضور پیدا کنند و از سوی دیگر سرمایه‌گذاران خارجی به سهولت می‌توانند در بحث گردشگری سرمایه‌گذاری کنند.

وی با تاکید بر این‌که پیگیر منطقه آزادشدن ساوالان، سرعین و مشگین‌شهر هستیم اما هنوز موفق به دریافت مصوبات از مراجع داخلی نشدیم، گفت: مسیر اخذ مجوز طولانی است بعد از هیئت وزیران باید مصوبه مجلس شورای اسلامی را نیز دریافت کنیم.

استاندار اردبیل درباره‌ آخرین رایزنی‌های صورت گرفته برای انتخاب پیمانکار خارجی برای راه‌آهن رادبیل، اظهار کرد: وزارت راه و شهرسازی پیمانکار خارجی را معرفی کرد، اما سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی صلاحیت آنان را تایید نکرد، اکنون پیمانکار خارجی دیگر از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تایید صلاحیت شده، اما از زمان عقد قرار‌داد اجرای پروژه حدود 36 ماه زمان نیاز دارد، چون مسیر میانه به اردبیل سخت و دارای 23 کیلومتر تونل و پنج کیلومتر پل است و خیلی سریع قابل اجرا نیست.

 

راه‌اندازی مجتمع آب‌درمانی در نیر

وی در بحث توریسم درمانی به وضعیت جهانی اشاره کرد که در جهان از آب‌های گرم برای درمان استفاده می‌کنند، اما در اردبیل برای تفریح استفاده می‌کنند تا درمان و افزود: سرمایه‌گذار خصوصی در نیر مجتمع آب‌درمانی راه‌اندازی کرده و افراد شاغل در این مجتمع، آموزش‌های لازم بهداشتی و درمانی را گذرانده‌اند و این مجموعه کاملا بهداشتی است.

خدابخش به برگزاری جلسات متعدد با اداره بهداشت و درمان و اداره کل گردشگری استان در دو بخش بهداشتی و ارائه‌ی خدمات نوین به گردشگران در پذیرایی و هتلینگ اشاره کرد و گفت: میراث فرهنگی اردبیل دوره‌های آموزشی را با صاحبان هتل‌ها شروع کرده است. امیدواریم این دوره‌ها به سرعت برگزار و نتایج آن آرام‌آرام در رفتار خوب میزبان‌ها اعم از هتلداران، مسافرخانه‌ها و رستوران‌ها دیده شود.

به گفته وی، از مجموعه‌های آب درمانی در دوره‌های مشخصی نمونه‌برداری می‌شود و اگر دارای مشکل باشد تذکر‌های لازم داده می‌شود و به همین دلیل شیوع بیماری از این طریق منتفی است، اما در برخی موارد مثلا در گاومیش‌گلی به لحاظ سنتی عمل‌کردن و حضور تعداد زیاد مردم، نمونه‌برداری‌ها از کنترل خارج می‌شود.

استاندار اردبیل با بیان این‌که یک سرمایه‌گذار در سرعین 160 هزار مترمربع مجتمع رفاهی شامل هتل و آب درمانی جدید قرار است احداث کند، افزود: در سرعین بیش از 20 مجتمع درمانی، خلخال یک مجتمع، دو مجموعه آب درمانی در نیر اجرا و یک مورد در حال اجراست.

 

احداث نیروگاه برق در مشگین‌شهر

استاندار در ادامه به ایسنا گفت: در مشگین‌شهر 11 چاه در عمق 3000 متری حفر شده که آب آن 85 درجه با 25 درصد بخار است که امسال روی آنها نیروگاه احداث شده و با تعیین پیمانکار از سوی وزارت نیرو از بخار آب، برق تولید خواهیم کرد.

 

متوسط میزان ماندگاری گردشگران در اردبیل یک و نیم روز است

خدابخش متوسط میزان ماندگاری گردشگران در اردبیل را یک و نیم روز اعلام کرد و گفت: دنبال این هستیم که ماندگاری گردشگران را زیاد کنیم، چون افراد با طی مسافت طولانی خسته می‌شوند اگر امکانات لازم فراهم باشد، می‌توانند چند روز در استان اقامت داشته باشند.

وی در ادامه به شروع به کار مجدد احداث پروژه پل معلق در مشگین‌شهر که متوقف شده بود، اشاره کرد و افزود: این پل معلق روی خیاوچای به مسافت 300 متر و در ارتفاع 100 متر احداث خواهد شد که مکان مناسب تفریحی حتی برای فیلمبرداری مراسم ازدواج زوج‌های جوان است و دارای ورزش‌های مهیج چون بانجی جامپینگ، پاراگلایدر، بالن و بخش‌های دیگری چون رستوران، سوئیت، تله‌کابین و ... است.

 

استاندار اردبیل

استاندار اردبیل به راه‌اندازی خط دو تلسکی در پیست آل‌وارس اشاره کرد و گفت: این اقدامات به منظور افزایش ماندگاری گردشگران در اردبیل در حال انجام است، اما برای استقرار توریست، دنبال تورگردان‌ها هستیم. از آنجا که اکثر مهمانان تک‌تک به اردبیل می‌آیند مدیریت آنان در زمان پیک ترافیک بسیار سخت است.

وی با بیان این‌که در اردبیل 10 هزار تخت در قالب هتل‌های 2، 3 و 4 ستاره وجود دارد، گفت: در حال حاضر به خاطر مسافرت‌های موردی افراد به اردبیل، گزارشی از اسکان مهمان‌ها در هتل نداریم. اگر تورگردان‌ها حضور پیدا کنند، اسکان‌ها قابل بررسی خواهد بود و کمبودها نیز مشخص می‌شود.

وی به ورود روزانه حدود 1000 نفر از جمهوری آذربایجان و از مرز بیله‌سوار اشاره کرد و گفت: بخشی از تخت‌های موجود در اردبیل توسط مهمانان آذری اشغال می‌شود که عمدتا برای درمان ارزان و خرید‌های خرد به ایران می‌آیند.

 

حضور 5 درصدی گردشگران اروپا دراردبیل

خدابخش حضور گردشگر از اروپا را کمتر از پنج درصد عنوان کرد و به ایسنا گفت: برای جذب این گردشگران به عنوان مهمانان VIP اقدامات خوبی در حال انجام است.

 

گندم و سیب‌زمینی عمده محصول اردبیل

استاندار اردبیل عمده محصول این استان را گندم و سیب‌زمینی خواند که صنایع تبدیلی محدودی دارند و گفت: سیلو نگهداری گندم و کارخانه آرد‌سازی به اندازه کافی در اردبیل وجود دارد، اما صنایع تبدیلی به کیک، شیرینی و غیره در این استان وجود ندارد و در حال حاضر تنها یک کارخانه پودر سیب‌زمینی در اردبیل وجود دارد و بقیه محصولات سیب‌زمینی به صورت خام به استان‌های دیگر صادر می‌شود و تبدیل نمی‌شود و ارزش افزوده نیز در این استان ایجاد نمی‌کند.

وی با اشاره به حمایت دولت از آبیاری مدرن (قطره‌ای) گفت: حمایت از ترویج آبیاری قطره‌ای و مسدود‌کردن چاه‌های غیرمجاز و استفاده از محصولات کم آب خواه را در دستور کار قرار دادیم.

 

انسداد 116 چاه غیرمجاز در اردبیل

وی با بیان این‌که از ابتدای سال تاکنون 116 چاه غیرمجاز در اردبیل در راستای جلوگیری از هدررفت آب‌های زیرزمینی مسدود شده است، گفت: تولید محصولاتی که نیاز کمی به آب دارند مانند زعفران و پسته را در دو سال اخیر دنبال کردیم، اما تولید محصولات جدیدی چون کلزا، سویا، باغات انگور، سیب، گلابی، فندق، هلو، زیتون به ویژه در حاشیه حاصل‌خیز ارس را پیگیری می‌کنیم.

خدابخش با اشاره به وجود دو شرکت کشت و صنعت در اردبیل، افزود: کشت و صنعت مغان قبل از انقلاب راه‌اندازی شده و تقریبا صنایع آن فرسوده است و کشت صنعت پارس متعلق به بانک ملی نیز نتوانسته صنایع تبدیلی ایجاد کند.

وی با بیان این‌که مرغ، تخم‌مرغ، گوشت، عسل و عدس مازاد بر نیاز استان تولید می‌شود، اما صنایع تبدیلی خوب وباارزش افزوده در استان برای آنها وجود ندارد، گفت: این محصولات به صورت خام صادر می‌شود و استان‌های دیگر از این ارزش‌افزوده استفاده می‌کنند که این موضوع باید یکی از برنامه‌های اولویت‌دار استان برای پیگیری باشد.

خدابخش درباره‌ فعالیت مراکز تحقیقاتی محصولات کشاورزی در اردبیل به ایسنا گفت: در حال حاضر با معاونت وزارت جهادکشاورزی تفاهم‌نامه‌ برای احداث مرکز تحقیقاتی و مطالعاتی بذر ذرت امضاء کردیم، اما برای بقیه محصولات مرکز تحقیقاتی و مطالعاتی ایجاد نکردیم.

 

احداث پارک علم و فناوری

وی از اختصاص 10 هکتار زمین برای احداث پارک علم و فناوری خبر داد و گفت: اگر این پارک راه‌اندازی شود، مراکز تحقیقاتی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان بخش خصوصی در آن ایجاد می‌شود و ما از آن حمایت می‌کنیم.

 

استاندار اردبیل

استاندار اردبیل با بیان این‌که کشت و صنعت مغان در لیست واگذاری سازمان خصوصی‌سازی از طریق اصل 44 قانون اساسی قرار دارد، گفت: تجربه نشان داده است که دولت برای بنگاه‌های اقتصادی مالک خوبی نیست، لذا کشت و صنعت باید از منظر اقتصادی اداره شود، چون وقتی مارک دولتی به آن زده می‌شود به لحاظ تعویض مدیریت‌ها، عدم نگاه اقتصادی، عدم امکان سرمایه‌گذاری و ارتقاء تکنولوژی و غیره دیگر اقتصادی نیست و خوب مدیریت نمی‌شود.

خدابخش با بیان این‌که حدود 40 سال از تاسیس کارخانه قند در کشت و صنعت مغان می‌گذرد، گفت: اکنون این کارخانه نیاز به بازسازی و تکنولوژی روز و سرمایه‌گذاری دارد، اما دولت اجازه سرمایه‌گذاری را ندارد.

وی با بیان این‌که ما موافق واگذاری کشت صنعت به بخش خصوصی نیستیم، گفت: نامه‌هایی به معاون اول رییس جمهور و وزیر جهاد برای عدم واگذاری کشت و صنعت زدیم، اما از آنجایی که دولت مکلف به سرمایه‌گذاری نیست، این کارخانه‌ها رو به استهلاک خواهد رفت، اما می‌توان بخش کارخانه‌های موجود در کشت و صنعت واگذار کرد که نیاز به هماهنگی وزارت جهادکشاورزی و سازمان خصوصی دارد.

 

حمایت از مرکز ناباروری جهاددانشگاهی

وی درباره‌ حمایت از مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی به ایسنا گفت: جهاددانشگاهی تا مرحله‌ تحقیق و توسعه باید پیش برد و بعد از آن مرحله‌ی تجاری‌سازی را باید به بخش خصوصی واگذار کند، چون دولت نمی‌تواند مرکز ناباروی اداره کند.

 

تشریح عملکرد دولت تدبیر و امید در اردبیل

خدابخش در ادامه به بررسی عملکرد دولت تدبیر و امید در استان اردبیل پرداخت و افزود: دولت‌ها طی دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری اقتصادی کلان در اردبیل نداشتند و الان در برنامه‌ی ششم توسعه با عنوان "توازن منطقه‌ای" انتظار داریم، دولت دنبال ایجاد تعادل باشد. از آنجایی که دولت در اجرای اصل 44 قانون اساسی مجاز به سرمایه‌گذاری نیست، از طریق بخش خصوصی و شبه‌دولتی مانند بنیاد مستضعفان، ستاد اجرای فرمان امام، صندوق بازنشستگی، نفت، شستا کشور، شرکت‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها می‌تواند این مشکل را جبران کند که ما در یکسال گذشته دنبال این دو محور بودیم و با تمام این مراکز جلساتی برگزار کردیم.

استاندار اردبیل با اشاره به سرمایه‌گذاری 420 میلیون یورویی قرارگاه خاتم الانبیا در نیروگاه اردبیل در یکسال گذشته و افزایش 480 مگابایتی برق به این استان، گفت: بعد از سفر ریاست جمهور به اردبیل یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای بخش آب‌های مرزی استان اختصاص پیدا کرد و این پروژه در حال حاضر در مناطق پارس‌آباد، بیله‌سوار و گرمی در حال اجراست تا از حق‌آبه جمهوری اسلامی ایران از رودخانه ارس کاملا استفاده شود.

به گفته خدابخش 83 هزار هکتار از اراضی دیم شامل 62 هزار هکتار در پارس‌آباد و21 هزار هکتار در شهرستان‌های دیگر به اراضی آبی تبدیل شده است.

وی بر ایجاد شرکت‌های کشت و صنعت‌های جدید تاکید کرد و گفت: سد‌هایی که در سه سال اخیر تعطیل شده بود با استفاده از سرمایه‌گذار مجدد فعال شد و آب در کنار برق دو مزیت استان اردبیل برای سرمایه‌گذاری است.

استاندار اردبیل با بیان این‌که در دنیا سود بانکی با فاصله هر استان از پایتخت، کاهش پیدا می‌کند، گفت: ما در ایران از این مزیت انگیزش برای سرمایه‌گذاران برخوردار نیستیم.

خدابخش به تصویب ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در نمین در سال 1389 اشاره کرد و به ایسنا گفت: منطقه ویژه اقتصادی نمین در وسعت 6000 هکتار نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه داشت که در حال حاضر یک شرکت سرمایه‌گذار متعلق به خانواده شهدا 2000 هکتار از این اراضی را در اختیار گرفته و کارهای مشاوره و طراحی آغاز شده که در صورت راه‌اندازی این منطقه در کنار فرودگاه اردبیل یک مزیت مناسب مورد خواست سرمایه‌گذاران خواهد بود.

 

اتصال اردبیل به منطقه تجاری ارس

استاندار اردبیل به اتصال چند نقطه از شمال استان به منطقه تجاری ارس واقع در جلفا در آذربایجان‌شرقی براساس مصوب اخیر دولت در سفر به استان اردبیل اشاره کرد و افزود: امیدواریم در شورای عالی مناطق آزاد این موضوع به تصویب برسد که این اقدام نیز یکی از مزیت‌های مورد نظر سرمایه‌گذاران است.

وی با اشاره به تمایل سرمایه‌گذاران در صنایع معدنی گفت: از 20 زون معدنی کشور سه زون در استان اردبیل است که هیچ کدام مطالعه کامل نشده بود که البته مطالعه هر زون بالغ بر 20 میلیارد تومان هزینه همراه با ریسک دارد که در سفر رییس‌جمهور این موضوع مطرح و هر سه زون واگذار شد.

استاندار اردبیل درباره‌ فعالیت‌های دانشگاهی در این استان به ایسنا، گفت: با وجود فعالیت دانشگاه محقق اردبیلی، آزاد و پیام نور و جامع علمی کاربردی، پیگیر راه‌اندازی دانشگاه صنعتی بودیم که امیدواریم برای مهرماه سال آینده دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته‌های مهندسی پذیرش کند.

به گفته وی، جلسات متعددی با بخش‌های تولیدی خصوصی متوقف در استان برگزار شد و با حمایت‌های صورت گرفته 10 بخش خصوصی متوقف، مجدد فعال شد.

 

گفتمان حمایت از سرمایه‌گذار در استان اردبیل جاری است

خدابخش با تاکید بر این‌که گفتمان حمایت از سرمایه‌گذار در استان اردبیل جاری است، افزود: برای سرمایه‌گذاری در استان علاوه بر تامین آب، برق، زمین و غیره سرمایه‌گذار و تسهیلاتی از بانک و صندوق توسعه بخواهد ما متعهد می‌شود و با امضای پروتکل کارش را پیگیری می‌کنیم تا فضای خوب کسب و کار در استان ایجاد شود.

استاندار اردبیل با اشاره به این‌که از ظرفیت منطقه آزاد و ویژه در استان اردبیل هنوز استفاده نشده است، گفت: اردبیل می‌تواند بازار گسترده گیاهان دارویی، کشت گلخانه‌ها و انبار دپوی محصولات کشاورزی و غیره باشد.

وی با بیان این‌که اردبیل در سه دهه اخیر دارای دو محور توسعه‌ای کشاورزی و گردشگری بود، گفت: ما در سه محور تجارت، صنعت و معدن وعلوم‌دانشگاهی در اردبیل سرمایه‌گذاری کردیم.

 

شیوع سرطان مری در اردبیل

خدابخش در مورد شیوع سرطان مری در اردبیل گفت: در چند سال اخیر سرطان سیستم گوارشی در اردبیل آن طور که نقل می‌شود زیاد شده است. کارهای مطالعاتی در حال انجام است اما ممکن است این بیماری ناشی از افزایش کود و سم مورد استفاده در سیب‌زمینی، آب و مصرف زیاد گوشت قرمز باشد که هیچ یک از این موارد قطعی نشده و منتظر اعلام نتایج علمی در این زمینه هستیم.

خدابخش در تشریح آخرین وضعیت پروژه پتروشیمی اردبیل افزود: تاکنون برای راه‌اندازی پتروشیمی اردبیل 22 میلیارد تومان هزینه شده اما اجرای پروژه 545 میلیون دلار تجهیزات لازم دارد که قرار است از طریق صندوق توسعه ملی تامین هزینه شود.

وی افزود: شراکت‌نامه بانک‌های توسعه، رفاه کارگران و صادرات برای اجرای این پروژه آماده شده و احتمالا هفته‌های آینده امضا و به صندوق توسعه ملی ارسال می‌شود تا امکان استفاده از تسهیلات 545 میلیون دلاری میسر شود.

استاندار اردبیل با بیان این‌که پروژه پتروشیمی اردبیل فعلا راکد است، گفت: ساختمان‌های جنبی پتروشیمی از جمله زمین، گاز ، سوله و ... احداث شده، امیدواریم ظرف یک هفته آینده با انجام قرارداد بین بانک‌ها کار خرید خارجی آغاز شود.

وی جنگل‌های فندق‌لو را از جنگل‌های خیلی انبوه و مملو از درخت فندق دانست که به تدریج درختان آن کاهش یافته و اکنون به حداقل رسیده، گفت: برنامه برای برگشت و احیای این جنگل‌ها داریم تا با کشت فندق جنگل‌ها را احیا و ایجاد شغل برای جوانان بیکار کنیم.

به گفته وی، قراردادی با جهاددانشگاهی اردبیل برای شناسایی گونه‌های سازگار با آب و هوای این استان بسته شده است و تاکنون یک گونه شناسایی شده و با شناسایی دیگر گونه‌ها ابتدا به صورت آزمایشی و سپس در صورت موفقیت در سطح وسیع کشت فندق صورت خواهد گرفت.

خدابخش درباره وضعیت بیکاری دراستان اردبیل نیز به ایسنا گفت: بیکاری در این استان از سراسر کشور بالاتر است، اما با توجه به آغاز فعالیت پروژه‌های عمرانی و شروع به کار کارکنان عمران در سال آینده شاهد کاهش بیکاری در این استان خواهیم بود.

 

آمار دقیقی از مهاجرت از اردبیل نداریم

استاندار اردبیل با بیان این‌که آمار دقیقی از مهاجرت از اردبیل نداریم، گفت: بر اساس آمارهای موجود اردبیل استان مهاجرفرست است که افراد عمدتا از این استان به تهران، تبریز و گیلان مهاجرت می‌کنند.

خدابخش در مورد وضعیت دامپروری در استان اردبیل گفت: دامپروری در این استان فعلا بیشتر به شیوه سنتی است و تلاش می‌کنیم که دامپروری را با رعایت بهداشت و موازین موجود در این زمینه به سمت صنعتی شدن سوق دهیم که در همین راستا با دو سرمایه‌گذار برای احداث گاوداری صنعتی با 2 هزار راس دام صحبت شده که اگر بتوانیم به این روش عمل کنیم صنعتی شدن دامپروری‌ها سبب افزایش بهره‌وری در تولید می‌شود.

برچسب‌ها

پخش زنده

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.