اوضاع سلامت دهان و دندان آن قدر در جامعه ما اسفبار است که متولیان امر نیز نمی‌توانند آن را انکار کنند. چنانکه چندی پیش حسین حصاری، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: به طور میانگین افراد ۱۲ ساله دو دندان خراب، ۱۵ ساله دارای سه دندان خراب، ۱۸ ساله ۴ دندان خراب، افراد ۳۵ ساله ۹ دندان خراب و افراد ۴۵ ساله ۱۲ دندان خراب در دهان دارند. همچنین فقط ۱۵ تا ۲۵ درصد دندانهای آسیب‌دیده به علت پوسیدگی ترمیم می‌شوند و سایر موارد یا کشیده می‌شوند یا به صورت پوسیده در دهان باقی می‌مانند. براساس آمارهای منتشره ۱۵ درصد افراد ۳۵ تا۴۴ ساله دچار پوسیدگی جدی دندان هستند.

  هزینه‌های چند میلیونی

الهه اکبرزاده ۳۶ ساله می‌گوید: مدت دو سال گوش درد شدیدی داشتم تا آنجا که حتی دچار کم شنوایی شدم. از این رو برای درمان به پزشکان مختلف همانند اعصاب و حتی گوش و حلق و بینی مراجعه کردم، اما بی‌تأثیر بود تا آنکه از شدت دردی که صورتم را متورم کرده بود به دندانپزشک مراجعه کردم. پس از عکسبرداری مشخص شد دو سه سال پیش که برای درمان دندان مراجعه کرده‌ام، دندانپزشکی دیگر با اهمال و بی توجهی بدون آنکه عفونت دندانم را درمان کند آن را پرکرده و حال عفونت به لثه و فکم سرایت کرده و به اعصاب شنوایی‌ام فشار آورده است.

کاوه نورشاهی، دانشجو نیز با اشاره به گرانی هزینه‌های دندانپزشکی می‌گوید: دندانم درد می‌کرد و به توصیه دوستی نزد دندانپزشک حاذق و صاحب نامی رفتم. دندانپزشک پس از معاینه دندان و لثه‌هایم گفت دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان هزینه‌ات می‌شود و می‌توانی قسطی بدهی. چون توان اقتصادی نداشتم منصرف شدم، ولی دکتر گفت می‌تواند با یک میلیون و پانصد هزار تومان کمی به اوضاع سر و سامان دهد، اما همین مبلغ هم برای من سنگین بود.

مژده حسنی ۲۹ ساله و کارمند نیز می‌گوید: من بیمه تأمین اجتماعی هستم، ولی بیش از یک بار از مراکز درمانی آن استفاده نکردم، زیرا پس از نوبت دهی طولانی و سرگردانی کیفیت درمان چندان دلخواه نبود. پزشکی که بهترین متخصص و از دندانپزشکان معتمد به شمار می‌آمد، بی‌توجه دندانم را پرکرد به طوری که شش ماه بعد مجبور شدم ۳۰۰ هزار تومان برای درمان مجدد در مطب خصوصی هزینه کنم.

  حمایت بیمه‌ای برخی نهادهای پولدار!

دکتر فرهاد منتظر که بیش از ۲۵ سال سابقه دندانپزشکی دارد به خبرنگار ما می‌گوید: بی‌تردید هزینه درمان دندانپزشکی بالاست، زیرا این رشته وابسته به تجهیزات و مواد بوده و با افزایش قیمت، این هزینه‌ها نیز رشد داشته است. البته با بررسی این افزایش قیمتها می‌بینیم بسیاری از پزشکان تغییری در دستمزد نداشته‌اند، زیرا با افزایش هزینه درمان، بیماران خود را از دست می‌دهند. هم اکنون نیز بسیاری از دندانپزشکان با اغماض و چک بیمار را می‌پذیرند.

وی ادامه می‌دهد: دندانپزشکی در همه دنیا پر هزینه است، چنانکه در برخی کشور‌ها برای معاینه بین سی تا۷۰ دلار دریافت می‌شود، یعنی معاینه ابتدایی حدود ۲۱۰ هزار تومان است. از این رو خدمات دندانپزشکی به دو صورت درمانی و لوکس و تجملاتی تفکیک می‌شود و گاه سازمانهای بیمه گر بخش لوکس را نیز پوشش می‌دهند. در کشور ما نیز که خدمات بیمه چندان گسترده نیست برخی نهاد‌ها همانند بانکها ‌گاه بیش از ۵۰۰ هزار تومان برای حمایت بیمه‌ای از کارکنان خود در نظر می‌گیرند.

  بیمه‌ها جا زدند!

اوایل سال جاری رئیس اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت اعلام کرد: سازمانهای بیمه گر متعهد به پرداخت ۷۰ درصد هزینه دندانپزشکی می‌شوند و این سازمانها موظف‌اند تمامی خدمات دندانپزشکی را پوشش دهند؛ اما این وعده به فرجام نرسید.

مژده حسنی، با ابراز ناخشنودی از خدمات بیمه‌ای می‌گوید: وقتی صحبت از هزینه‌ها می‌شود می‌گویند در کشورهای پیشرفته نیز این هزینه‌ها سنگین است، اما نمی‌گویند در این کشور‌ها یک مهندس عمران، یک پرستار و یک تکنسین چند برابر همتایان ایرانی خود دستمزد می‌گیرد. مسأله دیگر ناهماهنگی در خدمات بیمه است که ‌گاه رنگ تبعیض به خود می‌گیرد. چرا پوشش بیمه‌ای کارکنان دولتی با یکدیگر متفاوت است؟

دکتر منتظر با اشاره به ضعف در حمایتهای بیمه‌ای می‌گوید: به دلیل هزینه‌های بالای دندانپزشکی نمی‌توان انتظار خدمات بیمه‌ای برای همه داشت. تجربه نیز این مسأله را ثابت کرده است، چنانکه طی سالهای اخیر در قالب بیمه طلایی فرهنگیان شاهد افزایش حمایتهای بیمه‌ای از این گروه بودیم که پس از مدتی ناکام ماند. دولت هم نمی‌تواند ادعای اجرای سیاستهای حمایتی را داشته باشد، زیرا وعده بیهوده‌ای است. این عرصه برای ارایه خدمات باید پشتوانه مالی چشمگیری داشته باشد که گویا در شرایط کنونی میسر نیست.

  هنرنمایی دندانپزشکان

بر اساس آمار‌ها در سالهای اخیر شمار دانشکده‌های دندانپزشکی کشور از ۱۸ به ۶۰ مورد رسیده و شمار دندانپزشکان تا حدود سه برابر افزایش داشته است تا جایی که گفته می‌شود برخی دندانپزشکان بیکارند. این در حالی است که بنا بر آمارهای موجود به ازای هر 33 هزار ایرانی تنها یک دندانپزشک داریم. طبق آمار دیگر برای هر ۱۱ هزار ایرانی یک دندانپزشک وجود دارد. این در حالی است که برخی مناطق کم برخوردار از خدمات دندانپزشکی محروم هستند، حال آنکه در برخی کشور‌ها همانند کوبا در ازای هر هزار نفر حدود دو دندانپزشک فعال است!

دکتر منتظر می‌گوید: افزایش شمار دندانپزشکان می‌تواند در بهبود وضعیت مؤثر باشد، اما دندانپزشکان باید بدانند پیش از دانش در این زمینه، باید هنرمند بود و متعهدانه عمل کرد.

  پیشگیری را جدی بگیرید

اما با توجه به آنچه گفته شد برای بهبود سلامت دهان و دندان باید چه کرد؟

دکتر واحدی، عضو هیأت علمی دانشگاه به خبرنگار ما می‌گوید: در حوزه سلامت دهان و دندان همانند دیگر عرصه‌های بهداشتی، بخش درمان پررنگ تر و خاص‌تر مورد توجه قرار گرفته است. چنانکه هم اکنون در عرصه درمان متخصصان این حوزه در منطقه و حتی جهان سر آمد هستند. اما در عرصه بهداشت و پیشگیری، ما جایگاه مطلوبی نداریم. بنابراین باید بر آگاه‌سازی آحاد مردم و پیشگیری تکیه کرد. بدین ترتیب می‌توان از بسترهایی همانند رسانه‌ها، مراکز آموزشی و حتی مجامع مذهبی مانند مساجد بهره برد.

دکتر منتظر نیز اظهار می‌دارد: بخشی از مراقبت دندانها به مردم باز می‌گردد. اگر افراد بر معاینه‌های ادواری هر شش ماه یک بار پایبند باشند با بروز اولین عارضه می‌توان دندان را با هزینه کمتر درمان کرد. اما اغلب افراد زمانی به دندانپزشک مراجعه می‌کنند که درد دارند و این به معنای آن است که دیگر با یک پرکردن ساده نمی‌توان دندان را درمان کرد و باید عصب کشی کرد. گاهی نیز آن قدر این مسأله به تاخیر می‌افتد که ناگزیر به استفاده از روکش و یا حتی ایمپلنت می‌شوند که بدین ترتیب هزینه‌ها به بیش از دو و نیم میلیون تومان می‌رسد.

  استقبال بیشتر مردم از بهداشت دندان

وی ادامه می‌دهد: البته خوشبختانه در سالهای اخیر مردم بیشتر مراقب سلامت دندانها هستند. چنانکه در چند سال پیش به جای درمان و حفظ دندانها می‌خواستند به سرعت دندان خود را بکشند. مسأله دیگر اینکه امروز شاهد رشد دانش و تکنیک‌های دندانپزشکی هستیم که این امر نیز تا حدی مرهون دقت و توجه مردم است. آنها از شیوه‌های نوین درمان همانند ایمپلنت و... می‌پرسند و دندانپزشکان را وادار می‌کنند به دنبال شیوه‌های مدرن باشند.