گرچه مسافرت، برنامه بسیاری از هموطنان در ایام تعطیلات سال نو است، اما نمی‌توان تلفات آن را نادیده گرفت. چنانکه بنا بر آمار، در پنج سال گذشته6500 نفر جان خود را در حوادث نوروزی از دست داده‌اند. البته همه امیدواریم سفرهای سال جدید بی‌خطر و به دور از حادثه باشد. از این رو گفت‌وگویی با پروفسور علی گرجی استاد دانشگاه، رئیس بخش تحقیقات صرع دانشگاه مونستر آلمان و مدیر مرکز تحقیقات علوم اعصاب شفا بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) انجام داده‌ایم که با هم می‌خوانیم.
امروزه حوادث جاده‌ای به چالشی جهانی تبدیل شده است، سازمانهای بین‌المللی چه برنامه‌هایی برای کاهش این حوادث داشته‌اند؟
- سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی برنامه‌ای با عنوان برنامه جهانی برای یک دهه فعالیت در زمینه ایمنی راه‌ها را بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به اجرا در آورده است. اصول اولیه این طرح که از چهار سال پیش شروع شده است شامل پنج محور: ایجاد ظرفیت مدیریتی ایمنی راه‌ها در جهان، بهبود ایمنی مشکلات زیر بنایی جاده‌ها و ایجاد شبکه وسیع‌تر حمل و نقل جاده‌ای، افزایش ایمنی خودرو‌ها، بهبود رفتار رانندگان و ارتقای مراقبتهای پس از تصادفات می‌باشد. دلیل اجرای این طرح کشته شدن حدود 1/3 میلیون و مجروح شدن بیش از ۵۰ میلیون و معلول شدن شمار زیادی از انسانها در سال بوده است. متاسفانه ۹۰ درصد مرگ و میرها در کشور‌های در حال توسعه رخ می‌دهد. چنانکه تلفات جاده‌ای علت اول مرگ و میر در میان جوانان این کشورهاست و سبب اتلاف سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار در این کشور‌ها می‌شود. گزارشی که در سال ۲۰۱۳ پس از این طرح به مدت دو سال داده شد میزان مرگ و میر را هنوز بالا دانسته و میزان آن به 1/24 میلیون رسیده است.
دستاوردهای آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- این گزارش از آن حکایت دارد که با گذشت دو سال از اجرای این طرح، تنها ۲۸ کشور در جهان که ۷ درصد جمعیت جهان در آنها زندگی می‌کنند، دارای قوانین جامع در زمینه سرعت، استفاده از کلاه ایمنی در موتور سواران، بستن کمربند ایمنی، ایمنی کودکان و عدم استفاده از الکل و سایر مواد در حین رانندگی هستند. براساس همین گزارش کشور ما نیازمند وضع قوانین در مورد ایمنی کودکان و سایر مواد در حین رانندگی است تا به جرگه این کشور‌ها وارد شود.
شما در چند کنگره ملی و بین‌المللی حوادث جاده‌ای شرکت داشتید. به نظر شما ثمره برنامه‌های کاهش این حوادث درکشور چگونه است؟
- طی سالهای اخیر خوشبختانه شاهد کاهش تلفات رانندگی در ایران بوده‌ایم. چنانکه بالا‌ترین شمار کشته‌های تصادفات ترافیکی مربوط به سال ۱۳۸۵ که براساس آمار سازمان پزشکی قانونی 27 هزار و 567 نفر بوده است. این میزان در سال ۱۳۹۰ به حدود ۲۰ هزار نفر رسید و سال ۹۲ به 17 هزار و 994 نفر کاهش یافت. بدین ترتیب گزارشهای موجود از کاهش حدود ۶ درصدی در سال جاری حکایت دارد. این کاهش موفقیت آمیز در درجه نخست مدیون فعالیت گسترده و صادقانه پلیس راه کشور بوده است، تلاشهای سازمان هلال احمر و وزارت بهداشت نیز قابل تقدیر بوده که امیدوارم با گسترده‌تر شدن این فعالیت‌ها و همکاری بیشتر وزارت راه و خودروسازان در سالهای آینده کاهش بیشتری در شمار تلفات رانندگی داشته باشیم. به هرروی کاهش تلفات جاده‌ای نیازمند یک کار تیمی است که هماهنگی و تلاش بیشتر گروه‌های مختلف بخصوص وضع قوانین مؤثر‌تر از سوی قانونگذاران را می‌طلبد.
بیشتر قربانیان حوادث ترافیکی را مردان جوان تشکیل می‌دهند، این مسأله چه تأثیری بر روند توسعه کشور خواهد داشت؟
- در ۲۰ سال گذشته حدود نیم میلیون نفر در سوانح ترافیکی کشور کشته شده‌اند و ۱۰ برابر این رقم هم مجروح داشته‌ایم. در بین سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ براساس آمار پزشکی قانونی202 هزار و 300 کشته و حدود 2 میلیون و 570 هزار مجروح داشته‌ایم که از این مجروحان طبق آمار‌های بین المللی حدود ۶ درصد دچار معلولیت دایمی می‌شوند. درحالی که بیشتر این افراد کودکان و جوانان هستند و این گروه نقش مهمی در توسعه کشور در آینده بازی می‌کنند. بدین ترتیب حذف این گروه از جامعه افزون بر ایجاد مشکلات روحی- روانی برای بازماندگان، سبب صدمه اقتصادی به کشور می‌شود. هزینه یک نوجوان ۱۵ ساله که در اثر تصادف به بیماری صرع مبتلا می‌شود، حتی اگر به جراحی نیاز نداشته باشد تا آخر عمر با ارزش پول امروز بین ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان خواهد بود. همچنین صدمات ناشی از کشته و مجروح شدن این گروه موجب تغییرات بافت جمعیتی می‌شود. این افراد که چند صد هزار نفر طی سالهای گذشته بر آورد می‌شوند، گروهی هستند که می‌توانند ازدواج کرده و فرزند بیاورند که به دلیل مصدومیت حذف شده و نقش آنها در تغییر فرم بافت جمعیتی در کشور مغفول مانده است. هزینه‌های درمانی سوانح ترافیکی نیز در سال هزاران میلیارد تومان برآورد می‌شود. حال آنکه کاهش آمار سوانح موجب می‌شود بتوان این هزینه‌ها را در زیر ساختهای بهداشتی- درمانی کشور استفاده کرد.
آموزش فرهنگ ترافیکی تا چه حد در کاهش سوانح آن مؤثر است؟
- بی شک آموزش به اقشار گوناگون و بخصوص کودکان و همچنین وادار کردن آنان به تفکر در زمینه اهمیت قوانین راهنمایی و رانندگی زیر بنای هر تلاشی برای کاهش تلفات سوانح جاده‌ای است. این آموزشها باید پیوسته بوده و بر اساس نیازهای اصلی هر جامعه باشد. به عنوان مثال یکی از گروه‌های صدمه پذیر در این میان عابران پیاده هستند که در چند ماه گذشته گروه‌های مختلف از جمله همکاران من در مرکز علوم اعصاب شفا بیمارستان خاتم به آموزش اهمیت خطوط کف خیابان به رانندگان و افراد پیاده اقدام کرده‌اند. زیرا در صورت استفاده صحیح از خطوط عابر پیاده با کاهش معنادار تلفات و مصدومان جاده‌ای روبه‌رو خواهیم بود.
اگر نکات مهمی، ناگفته مانده است لطفاً بفرمایید.
- دو مسأله را یادآور می‌شوم؛ نخست برای کودکانتان که زیر ۱۲ سال دارند حتماً صندلی کودک تهیه کنید. استفاده صحیح از صندلی استاندارد کودکان در خودرو موجب کاهش ۵۰ تا ۷۰ درصد مرگ و میر کودکان می‌شود. در سال جاری چند هزار کودک در سوانح رانندگی کشته شده‌اند که تنها استفاده از این صندلی می‌توانست از داغدار شدن چند هزار خانواده جلوگیری کند. گرچه هنوز استفاده از صندلی کودک در ایران قانون نشده است، اما من به عنوان یک هموطن از شما خواهش می‌کنم حتماً هزینه تهیه یک صندلی کودک را بپردازید تا ده‌ها برابر آن را خرج درمان یا خدای نکرده سایر موارد نکنید حتی می‌توان اکنون که نزدیک نوروز هستیم به خانواده‌هایی که کودک دارند با خرید یک صندلی و عیدی دادن آن سلامتی و ایمنی را هدیه کرد. نکته دیگر اینکه سالانه در جریان سفرهای نوروزی چند هزار نفر از هموطنانمان کشته می‌شوند. پس با رعایت قوانین رانندگی بخصوص رعایت سرعت مجاز، بستن کمربند ایمنی، استفاده از صندلی کودک و همچنین مطمئن شدن از ایمنی و سلامت خودرو پیش از سفر این حوادث را کاهش داده و امنیت و زندگی را به هم هدیه دهیم.
نظر شما