انقلاب ارتباطات در دنیای جدید، مولد انقلاب فرهنگی بوده و رسانه به همراه خود، فرهنگ جدیدی را تولید نموده که متعلق است به جوامعی که انقلاب ارتباطات را تجربه کرده‌اند.

مفهوم فرهنگ رسانه ای تنها دربرگیرنده ترکیب بی اهمیت نشانه ها و یا امور روزانه ناپایدار معانی جدید و قدیم نیست، بلکه یک روش کامل زندگی است که در آن تصاویر، نشانه ها، متون و سایر برنامه های شنوایی_دیداری با ساختار واقعی مواد، اطلاعات، نمادها و تولیدات مصنوعی در اتصال هستند. اما باید دانست رسانه در حوزه فرهنگ، مسؤولیت بسیار سنگینی را بر عهده دارد و کوچکترین کوتاهی، پیامدهایی غیر قابل جبرانی را در پی دارد، چنانچه مقام معظم رهبری در سخنان خویش پیوسته بر این نکته تأکید داشته اند و دستیابی به یک رسانه مطلوب را به واسطه مدیریتی جهادی امکان پذیر دانسته اند.

از این رو در گفت و گویی با حجت الاسلام و المسلمین سید مجید بنی هاشمی، مدرس حوزه و دانشگاه، نماینده حوزه های علمیه در صدا و سیما و عضو هیأت امنای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و کارشناس عرصه رسانه به واکاوای این موضوع پرداختیم که از نظرتان می گذرد.

*جناب بنی هاشمی! مدیریت جهادی در عرصه رسانه به چه معناست؟ و چرا مقام معظم رهبری بر این نکته تأکید دارند که باید درعرصه رسانه ای نیز مدیریت جهادی حاکم شود؟

- جهاد به معنای جدیت و استفاده از تمامی فرصتها و با نگاه به چالش کشیدن دشمنان است؛ یعنی باید با فعالیتهای عملی و کاربردی در راستای مشکلات جامعه از جمله بیکاری، تورم، طلاق و سایر بخشهای فرهنگی و اجتماعی  دشمنان را به چالش کشید. البته باید دقت داشت حوزه فعالیت جهادی رسانه، حوزه ای گسترده شامل رادیو، تلویزیون، روزنامه‌ها و حتی فضای مجازی است، بنابراین باید تمامی مجموعه هایی که به نحوی زیرمجموعه رسانه قرار می گیرند، اتحاد و همدلی خود را حفظ کرده و با یک سیاست واحد وارد جریانهای دشمن ستیزی گردیده و به مقابله با آنان برخیزند و در معنا نمی توان در عرصه رسانه صرفاً توقع از یک گروه رسانه ای داشت و از سویی اگر ناهماهنگی در میان گروه های مختلف رسانه برقرار باشد، بی‌گمان نتیجه مطلوب اسلام، انقلاب و ولایت را به دست نخواهیم آورد. علاوه بر این، افرادی که مدیریت رسانه به آنها واگذار می‌شود باید نگاهی دشمن ستیزانه داشته باشند، زیرا نگاهی که مدیران ما در رسانه های گوناگون دارند، گاهی چندان واضح و شفاف نیست و این با بیانات رهبری همخوانی ندارد.

*این روز ها شاهد فعالیت گسترده شبکه های اصلاع رسانی غربی هستیم، به نظر شما رسانه چگونه می تواند با مدیریتی جهادی به مقابله با این امر برخیزد؟

- در جهانی که امروزه ما زندگی می کنیم، باید عرصه های پرورش و شکوفا نمودن استعدادها فراهم گردد و همچنین با مجاهدتهای نیروهای مبتکر و خلاق، آن چنان برای جوانان جذابیت ایجاد نماییم که فضاهای مجازی از جمله فیس بوک، لاین، تانگو و غیره را تحت پوشش قرار دهد و جوان ایرانی به شبکه های خودی جذب گردد. البته باید به این نکته دقت داشت که حتی امروزه نیز ماهواره ها مخاطب خود را تا حد چشمگیری از دست داده اند و می توان گفت که حداقل آن تعداد از مخاطبان قبلی خود را ندارند، زیرا فضاهای مجازی در تمامی کشورها غالب گردیده است از این رو باید این فضاها را با جذب نیروهای خلاق و مستعد اشباع کنیم و این امر نیز نیازمند آن است که نیروهای مدیریتی در شوراهای سیاستگذاری خود به جوانان میدان دهند تا در کنار نخبگان، وارد گردیده و آن را در تسخیر خود درآورند و بتوانیم دشمن را به چالش بکشانیم.

* چرا با وجود اینکه اکثریت جمعیت سنی جامعه را جوانان تشکیل می دهند، برنامه ریزی چندان شایسته ای از سوی اصحاب رسانه در راستای ترویج فرهنگ سبک زندگی اسلامی- ایرانی صورت نپذیرفته است؟ مشکل در کجاست؟

- بی شک ادارات متولی امور فرهنگی از جمله ارشاد، سازمان تبلیغات، صدا و سیما، روزنامه ها، مراکز تحقیقات و سایر ارگانها باید تحقیقاتی اجرایی در راستای سبک زندگی ایرانی- اسلامی را، آن گونه که شایسته است، براساس صحبتهای مقام معظم رهبری، انجام دهند که متأسفانه یا انجام نشده و یا اگر این تحقیقات صورت پذیرفته است، به احتمال فراوان محققان از نظر اطلاعات در سطح مطلوبی قرار نداشته اند و شاید از سطح زندگی شهرنشینی و یا سطح زندگی روستایی از دیدی همه جانبه برخوردار نبوده اند و به عبارتی دیگر می توان بیان داشت که اکثر محققان، اطلس اطلاعات جامعی از سبک اسلامی- ایرانی نداشته و ثمره آن کارهایی ناقص بوده است.

همچنین گاه افراد سبک زندگی اسلامی- ایرانی را براساس سلیقه خود تعریف می کنند و گاه جنبه افراط و تفریط را در این راه طی می کنند، بلکه باید دقت داشت سبک زندگانی اسلامی- ایرانی بر این بنیاد قرار گرفته است که اعتدال همواره در آن رعایت گردد، بنابراین برداشت گروهی از محققان و مسؤولان که بر مبنای سلیقه شخصی است، بی‌گمان برون داد آن الگویی مناسب نخواهد بود.

*گاه شاهد این هستیم که تولیدکنندگان آثار رسانه ای به نشر فرهنگ غربی که تا حد زیادی با گفتار رهبری در تضاد است، می پردازند، این امر از کجا نشأت می گیرد؟ آیا ضعف باورهای دینی است یا ناآگاهی و یا مسایل اقتصادی؟

- البته نمی توان تا حد زیادی این حرکت را از سوی برخی از مدیران نشأت گرفته از ناآگاهی یا ضعف باورهای دینی و یا منافع دانست، بلکه باید این نکته را در نظر گرفت که جوامع غربی در حجم تولید آثار تصویری از جمله فیلم، سریالها، آگهی ها و مانند اینها بسیار بیشتر تلاش داشته اند، بنابراین برای یک تهیه کننده، فیلمساز و کارگردان ایرانی بسیار آسانتر است که از این برنامه ها الگوبرداری نماید، هرچند در این بین منافع اقتصادی نیز بی تأثیر نیست. بنابراین مدیران عرصه رسانه ای باید زمینه ها و بسترهای لازم را فراهم آورند تا خالقان آثار به تولید آثار فاخر روی آورده و متقابلاً با این امر برای خود به الگو مناسب دست یابیم، در غیر این صورت روند الگوبرداری از رسانه های غربی ادامه خواهد داشت که متأسفانه گاه بار منفی آن نیز به صورت نامحسوس وارد جامعه می گردد و ثمرات منفی خود را به همراه دارد.

*برای دستیابی به رسانه ای منطبق با گفتار مقام معظم رهبری باید چه اصولی از سوی مدیران و اصحاب رسانه در محور کار قرار گیرد؟

- در این باره باید بیان داشت که اگر خواهان رسیدن به رسانه ای منطبق با گفتار رهبری هستیم، باید یک مسؤول مستقیم در رأس امور فرهنگی قرار گیرد. به این معنی که امروزه در کشور سازمانهای گوناگونِ فرهنگی وجود دارد و تمامی آنها باید تحت یک نظارت واحد قرار گیرند. اکنون در کشور شاهد سازمانها، مراکز و ارگانهای فرهنگی هستیم که مشغول فعالیت هستند و گاه هر یک از این سازمانها با زاویه دیدی متفاوت به مسایل فرهنگی می نگرند و این اختلاف نظرها باعث می شود که زمانی که طرحی قصد اجرایی شدن در جامعه را دارد، مخاطب احساس کند که در یک فضای چندصدایی قرار گرفته است، به این معنا که موضوع به چند مدل مختلف بیان می شود. البته ما با چندصدایی مخالف نیستیم، بلکه مدیریت فرهنگ، بویژه در عرصه رسانه در کشور باید در یک شورای سیاستگذاری تحت لوای یک مدیر واحد قرار گیرد تا تمامی نهادهای زیرمجموعه تحت نظر آن باشد که باعث می شود مردم با یک فرهنگ عمومی واحد و در راستای سخنان و رهنمودهای مقام معظم رهبری روبرو شوند.

* با وجود اینکه یک سال از سخنان مقام معظم رهبری می گذرد، روند فعالیتهای رسانه ای را در راستای رهنمودهای رهبری چگونه ارزیابی می کنید؟

البته این امر در حوزه های علمیه بیش از همه جا عملی شده است، چرا که با توجه به سفارش طرحهای تحقیقاتی که صورت پذیرفته است، آشکار می گردد که این طرحها جنبه عملیاتی در راستای سخنان رهبری دارد، اما سایر ارگانها عملاً طرحی قابل قبول ارایه نداده اند و شاید بتوان بیان داشت که تا کنون که نزدیک به یک سال از سخنان مقام معظم رهبری می گذرد، حدود 35 درصد در راستای سخنان ایشان در حوزه فرهنگی و بویژه در عرصه رسانه گام برداشته شده است و مهمترین دلیل این امر نیز گوناگونی مدیریت فرهنگی کشور است که گاه متأسفانه این امر به سوی موازی کاری کشیده می شود که پس از این بازدهی چندانی را در پی نخواهد داشت.