حیات روحی و معنوی و رشد و شکوفایی شخصیتش نیز بیش از هر عامل دیگر به مادر وابسته است، از این رو است که در روانشناسی تربیت بیش از هر چیز بر نقش مادر تاکید می شود.

مرور در زندگانی شخصیت های بزرگ تاریخ نیز این مسئله را اثبات می کند آنها در دامان مادرانی با صفات برجسته و متعالی رشد یافته اند؛ از جمله این شخصیت ها حضرت صدیقه (س) است که در دامان حضرت خدیجه (س) رشد و نمو یافت و درس زندگانی را به ویژه در تحمل سختی ها و همراهی با حق و تبعیت از ولایت تا پای جان از مادر فرا گرفت.

این حضرت خدیجه (س) بود که در همه سختی ها همسرش پیامبر (ص) را یاری کرد و به حقانیت او ایمان داشت و همه ثروتش را در راه اسلام به کار بست و حضرت زهرا (س) نیز با فراگیری این درس در دفاع از همسر و ولایت جانش را فدا کرد.

*شرط وجودی اهل بیت(ع)

حجت الاسلام والمسلمین محسن ادیب بهروز، مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علمیه خواهران درباره نقش و جایگاه حضرت خدیجه(س) در تربیت و شکل گیری شخصیت حضرت زهرا(س) گفت: بر اساس گزارش های قطعی و روشن تاریخ اسلام نه گزارش های تحریف شده و دستخوش اختلاف نظرِ مورخان، نقش ایشان را کلیدی می یابیم، چراکه اگر نبودند حضرت خدیجه(س) وجود مقدس حضرت زهرا(س) و به تبع آن اهل بیت(ع) به عنوان ذریه ایشان امکان نداشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به کاربرد تعبیر ام الائمه(ع) برای حضرت خدیجه(س) بیان کرد: در تایید جایگاه حضرت خدیجه(س) شیعه مستندی متقن دارد چراکه ما در زیارت ائمه معصوم(ع) بعد از آنکه انها را فرزند پیامبر(ص) و امیرمومنان (ع) خطاب می کنیم، می گوییم شما فرزند حضرت فاطمه و خدیجه(س)هستید و این یعنی بخش عظیمی از طهارت، پاکی و شایستگی امامان ما از این دو مادر به آنها ارث رسیده است و اگر نبود وجود حضرت خدیجه(س)، حضرت فاطمه(س) را و به تبع آن یازده امام را نداشتیم.

البته مرور تاریخ و مستندات تاریخی نشان می دهد نشان می دهد که نقش مادر در کمالی و تعالی انسان تنها به ولادت حضرت زهرا(س) از حضرت خدیجه(س) محدود نمی شود بلکه نمونه های این مسئله به ویژه در خاندان رسالت به کرّات دیده می شود. 

حجت الاسلام ادیب بهروز در این باره بیان کرد: بی تردید تفاوت کمالی حضرت عباس(ع) با برادرانشان امامان دوم و سوم هم در همین است چراکه با وجود یکسانی در پدر، تفاوت آنها به اندازه ای است که در مقام نمی توان آنها را با یکدیگر مقایسه کرد اگرچه حضرت عباس(ع) خود از برترین الگوهای کمال انسانی هستند. یا واقعیت مسلم تاریخی درباره وجود مقدس حضرات ابوطالب و عبدالله که مورد قبول شیعه و اهل سنت است که این دو فرزند برجسته حضرت عبدالمطلب از یک مادر بوده اند و دیگر فرزندان از مادرانی دیگر، که بیش از پیش ثابت می کند مادر در شخصیت انسان نقشی ویژه دارد، آنچنان که فرزند حضرت نوح (ع) در دشمنی با پدر و سوار نشدن بر کشتی با مادر همراه شد. از این رو، واقعیت تاریخی اثبات می کند که خداوند متعال مقدر نکرد که پیامبر اکرم(ص) جز از حضرت خدیجه(س) فرزندی داشته باشد!

به گفته مدیر گروه تاریخ اسلام حوزه های علمیه خواهران ازدواج ام فضل با امام جواد(ع) نیز برای این بود که عباسیان از حضرت نسلی را به دست آورده و مسیر تاریخ را به نفع خود تغییر دهند، اما در نهایت ام فضل صاحب فرزند نشد و امام هادی(ع) از مادری دیگر به دنیا آمدند.

*تاثیر شیر مادر بر میزان خرد

وی با بیان اینکه علاوه بر مستندات تاریخی در روایات نیز به نقش ویژه مادر در زندگانی کودک اشاره شده است، تصریح کرد: به عنوان مثال روایت است اگر می خواهید فرزند شایسته ای داشته باشید، راهی ندارید جز اینکه مادرش از هر نظر در سلامت باشد؛ یا اینکه در روایات متعدد بر توجه به شیردهی توصیه و سفارش و بیان شده اگر می خواهید کسی به کودک شیر دهد مراقب باشید قدرت عقلانی آن زن کم نباشد، چراکه شیر سرشت کودک را تغییر می دهد.

بنابراین، از مجموعه مجموعه روایات بر می آید که برای داشتن فرزند شایسته در انتخاب همسر به عنوان مادر کودک مراقب باشید و دیگر اینکه در زمان اطاعت، محبت و پرهیز از آزار دادن، اولویت اول، دوم و سوم با مادر است که این نشان از جایگاه خاص مادر دارد.

*تمرین ولایت مداری در کلاس درس مادر

بی تردید زیباترین تصویر از ولایت مداری و دفاع از ولایت در زندگانی حضرت زهرا(س) تبلور دارد که تا پای جان از آن ایستادگی کردند و قطعا این را نیز از از مادر بزرگوارشان یعنی حضرت خدیجه(س) به ارث برده اند.

حجت الاسلام ادیب بهروزبا اشاره به تصریح قرآن به جایگاه چهار بانوی برتر بیان کرد: قرآن حضرات مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه(س) را به عنوان الگو معرفی کرده و مستند ما در این باره آیه 42 سوره مبارکه آل عمران است که اگرچه خطاب به حضرت مریم(س) دارد اما ذیل آیه با استناد به روایات متعدد از پیامبر(ص) مصداق این آیه، این چهار بانو معرفی شده اند که در هفت خصوصیت مشترکند و یکی از آنها ولایت مداری است.

به گفته وی وقتی تاریخ را مرور می کنیم در می یابیم اگرچه حضرت خدیجه(س) بیشتری دوران عمر پیامبر(ص) را با ایشان سپری کرده اند یعنی نزدیک به 25 سال اما در منابع کهن حدیثی به تعداد 100 مورد هم حدیث از ایشان نداریم، در حالی که زنان دیگر حضرت همچون ام سلمه علی رغم دوران کوتاه زندگی با پیامبر(ص)، از ایشان بسیار حدیث روایت کرده اند!

وی درباره چرایی این مسئله بیان کرد: ایشان ولایت مداریشان برابر پیامبر(ص) به گونه ای بود که هرگز اظهار نظر نمی کردند و درپی رضایت پیامبر(ص) بودند که مستند ما در این باره منابع معتبر شیعه است اما به دلیل کینه دشمن، باعث جعل گزارش های متعدد دروغ علیه ایشان تا شخصیتی معترض، جسور، پرخاشگر و بی توجه به پیامبر(ص) و حتی نافی حضرت را نمایش دهند. در حالی پیامبر(ص) ایشان را الگوی زنان امت خود معرفی می کنند.

بنابراین، تعداد اندک روایات نقل شده توسط ایشان می رساند که سکوت ایشان بر اساس ولایت مداری بود که به دخترشان نیز منتقل شد به گونه ای که در فاصله 75 یا 95 روز بعد از رحلت پیامبر (ص)، این مسئله به خوبی تصریح شده است.