به گزارش قدس آنلاین ،سایه سنگین تحریم های بین المللی از سر اقتصاد ایران می رود و مردم به خروج سریع تر از رکود امیدوار شده اند .لغو تحریم ها فضای امید بخشی را در بین عامه مردم به وجود آورده به نحوی که مردم منتظر ارزانی هستند .برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند لغو تحریم ها و حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران می تواند نوید بخش فضای اقتصادی جدیدی برای ایران باشد و برخی لغو تحریم ها را مساوی معجزه در اقتصاد ایران نمی دانند اما مهمترین وظیفه دولت در قبال اتخاذ سیاست های صحیح اقتصادی و پاسخگویی به نیازهای عمومی جامعه در قبال ارزانی کالا و دریافت کالای با کیفیت چیست دکتر محمد قلی یوسفی اقتصاد دان و کارشناس امور اقتصاد کلان در این باره با خبرنگار قدس آنلاین گفتگو کرده است.
-بعد از توافق بین ایران و 5+1 و لغو تحریم های بین المللی این توقع در جامعه به وجود آمده که وضعیت اقتصادی کشور باید با زمان تحریم ها متفاوت شود و ره آورد لغو تحریم ها ارزانی باشد آیا این توقع ،انتظار به جایی است و وظیفه دولت در این باره چیست ؟
-اقتصاد نابسامان ایران واقعیتی است که نمی توان آن را کتمان کرد . در طول چند دهه گذشته اقتصاد ایران تحت تاثیر دو عامل مهم قرار داشته که عبارت است از تحریم های بین المللی و سیاست های نامطلوب اقتصاد داخلی .از یک سوگرفتار رکود تورمی حادی هستیم که به بخش های مولد صنعت و کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده ،همچنین بیشتر منابع مالی به سمت فعالیت های واسطه گری های مالی ،دلالی و تجاری ،مسکن و مجتمع های لوکس تجاری هدیات شده است . سیستم بانکی نیز با ایجاد شرکت های اقماری و واسطه ای منابع را از بخش های مولد به سمت اینگونه فعالیتها سوق داده است به نحوی که وضعیت نابسامان اقتصاد را بیش از پیش دچار تلاطم کرده است .بی تردید این رفتارها ناشی از سیاست های نامطلوبی است که دولتها آن را رقم زده اند تا جایی که هیچ انگیزه ای برای فعالیتهای تولیدی ایجاد نشده است .در نتیجه ما از یک طرف با رکود در بخشهای مولد صنعت و کشاورزی و بیکاری گسترده در جامعه مواجه هستیم که میزان آن هشت میلیون تخمین زده اند و از سوی دیگر با یک وضعیت تورمی در بخشهای خدماتی ،تجاری و واسطه گری های مالی و یا گستره فعالیتهای بروکراسی در سطح اداری دولت مواجه هستیم که چنین نتیجه ای را حاصل کرده است . رکود تورمی موجب ناامیدی مردم از بهبود شرایط شده است تا جایی که مردم در چنین وضعیتی نگران آینده زندگی فرزندانشان بوده و از اشتغال فردای آنها بیمناک هستند.
همچنین سرمایه داران انگیزه ای برای به کار گرفتن سرمایه خود در بخش های مولد ندارند .بی تردید از یک سو شاهد مستاصل شدن جامعه هستیم و از سوی دیگر عده قلیلی از سودهای باد آورده ،صاحب درآمدهای کلانی شده اند که ناشی از فعالیتهای واسطه گری مالی و سیاست های اقتصادی دولتها بوده است .حال که توافق هسته ای موجب امیدواری مردم شده است و به نظر می رسد با تغییر شرایط تحریم ها هم برطرف شود از این رو لازم است دولت با اتخاذ سیاست های متفاوتی عملکرد خود را تغییر دهد ، بدین نحو که منابع ارزی را به سمت فعالیت های تولیدی سوق دهد .به هر حال مردم با برداشته شدن تحریم ها انتظار دارند که وضعیت اقتصادی کشور تغییر کند .آنچه مسلم است دولتها تا کنون با ابهام در تصمیم گیری و عدم شفافیت مسائل و مشکلات اقتصادی را به گردن تحریم های بین المللی انداخته اند .در حال حاضر که در میان مردم اطمینانی مبنی بر عدم تهدید اقتصادی و ریسک های بین المللی به وجود آمده است و این امکان وجود دارد که با نگاه بهتری برنامه بلند مدتی را برای کشور تدوین نمود و استراتژی توسعه کشور را بر مبنای شرایط جدید بنا کرد لازم است با حمایت از بخشهای تولیدی صنعت و کشاورزی کارآفرینان ،صاحبان مشاغل و ایجاد اشتغال برای جوانان و امید بخشی به مردم اقتصاد ایران را به سمت شکوفایی و توسعه سوق داد .به نظر بنده اینکه مردم از دولتمردان توقع بهبود شرایط و ارزانی داشته باشند خیلی توقع بی جایی نیست اما مسلما انتظار آنها از دولت اصلاح سیاست های اقتصادی است همانگونه که سیاست های خارجی اصلاح شده و مطلوب مردم نیز بوده است دولت باید آن را با سیاست های اقتصادی داخلی ترکیب نماید تا مردم از وضعیت سردرگمی نجات بیابندو دولت برنامه بلند مدتی را تدوین نماید تا مردم از مسیر اقتصادی دولت آگاه شده و در این برهه زمانی به تکلیف وشرایط اقتصادی کشور آگاه شوند .بنابراین اینکه انتظار داشته باشیم در نتیجه بهبود شرایط و آزاد شدن منابع کشور ،امکان صادرات غیر نفتی ،افزایش صادرات نفت،امکان سرمایه گذاری خارجی فرصت جدیدی برای دولت فراهم شده و دولت دیگر نمی تواند مشکلات را به گردن تحریم ها بیندازد انتظار به جایی است که لازم است دولت به مردم پاسخ درست و قانع کننده ای بدهد زیرا مردم منتظر قطع شدن دست واسطه ها هستند به نحوی که ارزانی ره آورد لغو تحریم ها باشد .این انتظار طبیعی است اما اگر سیاست های اقتصادی تداوم سیاست های زمان تحریم باشد ، مسلما نمی توان به بهبود سیاست های اقتصادی و شرایط اقتصادی امید داشت چرا که سیاست های اقتصادی گذشته متناقض و مشکل ساز بوده و اقتصاد ایران را در وضعیت پرتگاه خطرناک رکود تورمی عمیقی قرار داده است که نیازمند تغییر و اصلاح است .در غیر این صورت اقتصاد ایران با بحران جدی مواجه خواهد شد و این فرصت طلایی نیز از دست خواهد رفت .
-با توجه به اینکه از رکود تورمی صحبت کردید با توجه به فرصت طلایی پیش رو و لغو تحریم های بین الملی و سرمایه گذاری شرکت های خارجی در ایران ،نقش دولت در ساماندهی وضعیت موجود و رکود تورمی چیست ؟
-این واقعیتی است که در حال حاضر صنایع کشور با کمتر از پنجاه درصد ظرفیت و با سی درصد نیروی مازاد بر نیاز فعالیت می کنند . بیکاری پنهان در صنایع کارخانه ای کشور مشاهده می شود و تمام این مسائل ناشی از فقدان تکنولوژی و کالاهای سرمایه ای و کالاهای واسطه ای است .این سئوال مطرح می شود چرا بخشهای تولیدی ما منابع را جذب نمی کند چون بازدهی بسیار پایین است بنابراین اگر دولت سیاستی را دنبال کند که سرمایه گذاری خارجی را در بخش تولید ،صنعت و کشاورزی وارد کند ،شرکای خارجی با برخورداری از تکنولوژی برتر ، سرمایه ریسک پذیر و دانش فنی که در اختیار دارند می توانند در بخش صنعتی تحولی ایجاد کرده و ایجاد اشتغال نمایند و موجب تحول در صنایع کشور شوند . بنابراین به نظر بنده سرمایه گذاری خارجی برای کشور بسیار حیاتی است در حال حاضر در شرایط فعلی که رویکرد سرمایه گذاران ایرانی به بخش های واسطه ای و دلالی است و بانکها نیز منابع و سرمایه های مردم را به سمت شرکت های واسطه ای و اقماری هدایت کرده اند معضلات عدیده ای را بر اقتصاد کشور وارد کرده است. بنابراین بخش عمده منابع کشور به سمت اینگونه فعالیتها سوق داده شده و سیاست های ناکارآمد دولت فضایی را به وجود آورده گویی گروه های ذی نفع دولت را به گروگان گرفته اند یعنی دولت سیاست هایش را باید به گونه ای تنظیم کند که با منافع آنها همسو باشد زیرا منافع آنها حفظ وضعیت موجود واسطه گری و دلالی است .بنابراین اگر واقعا دولت قصد دارد از شرایط جدید استفاده کند باید از این پوسته خارج شود و سیاست هایی را دنبال کند که تاکنون دنبال نکرده است .پرواضح است سیاست هایی که دولت دنبال کرده در جهت گروه های فشار و ذی نفع بوده که از فعالیت های واسطه گری منافع بسیاری به دست آورده اند .هنگامی که سود بانکی افزایش می یابد و به سی درصد می رسد مشخص است که صنایع و کشاورزی بازدهی چهل درصدی ندارند که بتوانند آن را جبران نمایند بنابراین منابع از صنایع و کشاورزی به سمت فعالیت های ساختمان سازی و دلالی و تجاری سوق داده شد زیرا بازده چنین فعالیت های تجاری نسبت به مابقی بیشتر بود .از این رو می توان گفت اعمال چنین سیاست هایی که خدمت به بخش های انگلی جامعه محسوب می شود باید از بین برود و منابع به سمت کارآفرینان و کسانی که برای تولید و اشتغال زحمت می کشند سوق داده شود و مسما با چنین رویه ای و با کمک سرمایه گذاران خارجی می توان بر رکود تورمی فائق آمد .
-آیا می توان به شکوفایی اقتصادی دوران پسا تحریم امیدوار بود ؟لازمه دست یابی به چنین توسعه ای چیست؟
-مسلما ایران را باید ایرانی ها بسازند اما هنگامی که سیاست های متناقض و غلطی را دنبال می کنیم وبا اتخاذ سیاست های نامطلوب اقتصادی بیش از تحریم ها به کشور ضربه می زنیم آیا می توان از کشورهای دیگر انتظار معجزه در اقتصاد ایران را داشت بنابراین در اولین قدم لازم است نگاهی به منابع کشور داشته باشیم که این منابع را به کدام سمت هدایت نموده ایم که موجب تلاطم اقتصاد ایران شده است .لغو تحریم ها به خودی خود معجزه نیست و از غربی ها نمی توان انتظار از خود گذشتگی داشت طبیعی است آنها به دنبال منافع خود هستند از این رو درموقعیتی که شرکت های خارجی خواهان تجارت با ایران هستند مسئولان دولتی و بخش خصوصی می بایست از این فرصت استفاده نموده و از دانش فنی ،تکنولوژی و امکانات شرکای خارجی برای پیشبرد اهداف ما که توسعه بخشهای صنعت و کشاورزی است استفاده نمود .طبیعی است که سرمایه گذاران و تولید کنندگان خارجی به دنبال سود حداکثری خود هستند و اگر دولت تمهیداتی اتخاذ نکند که منابع و سرمایه های ایرانی به سمت صنعت و کشاورزی سوق داده شود یقینا خارجی ها مایل هستند کالاهای خود را داخل ایران به فروش برسانند اما اگر ایران در اوین گام واردات را نپذیرد و جلوی واردات بی رویه را گرفته و خواسته خود را اینگونه مطرح کند که شرکت های خارجی و سرمایه گذاران غربی در بخش صنعت و کارخانه ای سرمایه گذاری کنید و آنها فقط بر بخشهای نفت و گازتمرکز نکنند مسلما می توان امیدوار بود لغو تحریم ها و حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران در بردارنده نتایج و دستاوردهای قابل توجهی خواهد بود .بی تردید تنظیم سیاست های اقتصادی توسط دولت در دوران پسا تحریم و ایجاد فضاهای جدید اقتصادی و چگونگی تعامل با دیگر کشورها تضمین کننده رشد و توسعه تولید ایرانی و سوق دادن سرمایه ها به سمت بخش های تولیدی صنعتی و کشاورزی است .
نظر شما