امروزه گروه تروریستی داعش در کشورهای سوریه و عراق،گروه افراطی بوکوحرام در نیجریه و... با جنگ های خونین و درگیری های تروریستی و تبعیض و خشونت های قومی علیه مسلمانان روهینگیایی کشور میانمار، باعث آوارگی میلیون ها انسان بی گناه و غیرنظامی شده‌اند. سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده، جنگ و تروریسم در جهان، بحران پناه جویی را پس از جنگ جهانی دوم به اوج خود رسانده است. این سازمان تعداد پناهجویان را در سرتاسر جهان که در آستانه انتقال به کشورهای مطمئن هستند، در حدود یک میلیون نفر اعلام نموده و شمار آوارگان جنگ و تروریسم را هم چنان رو به افزایش می داند. در حال حاضر چهار میلیون شهروند سوری در اردوگاه‌های ترکیه، لبنان، اردن، عراق و مصر در بدترین شرایط گذران عمر نموده و در صدد اند با انواع روش های پر خطر، خود را به مرزهای امن قاره اروپا نزدیک کنند. در جنوب قاره آفریقا بیش از سه میلیون نفر آواره شده‌اند.

   دریای مدیترانه در سال ۲۰۱۴ حدود ۳۵۰۰ نفر پناهجو را به تنهایی، با بدترین و سخت ترین نوع (غرق شدگی) به کام مرگ فرستاده و شمار قربانیان پناهجو در دریای مدیترانه در نیم سال اول سال ۲۰۱۵ نیز حدود ۱۸۶۵ نفر اعلام شده است. «سالیل شتی» مدیرعامل سازمان عفو بین‌الملل، مهم‌ترین چالش قرن بیست‌و‌یکم را بحران پناهجویان در سراسر جهان اعلام نموده است. امروزه جنگ و فقر از عوامل اصلي پناهندگي و آوارگي در جهان است. پناهجویان براي  دوری از خطر و ترس، يافتن كار، اشتغال، رفع فقر و زندگي بهتر، مخاطرات زيادي را تحمل نموده و به كشورهايي كه احساس مي كنند امنیت و رفاه بهتري براي زندگي وجود دارد، مهاجرت می نمايند.

     با بررسی اسناد معتبر بین المللی می توان  به صراحت ادعا کرد که افراد در شرایط خاصی که در معرض خطر و ترس شدید قرار می گیرند، حق دارند به کشورهای دیگری پناهنده شوند و کشورهای مورد تقاضای فرد، که عضو سازمان ملل باشند، مکلف به پذیرش آن ها هستند.

     کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو پناهنده را کسی می داند که به علّت ترس موجّه از این که به علل مربوط به نژاد یا مذهب یا ملیّت یا عضویت در بعضی گروه های اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت شکنجه قرار گیرد، در خارج از کشور محل سکونت عادی (کشور اصلی خود) به سر می برد و نمی تواند، و یا به علّت ترس مذکور نمی خواهد، خود را تحت تابعیت آن کشور قرار دهد، یا در صورتی که فاقد تابعیت است، و پس از چنین حوادثی در خارج از کشور محلّ سکونت دایمی خود به سر می برد، نمی تواند یا به علت ترس مذکور، نمی خواهد به آن کشور باز گردد.

     اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده ۱۴ بیان می دارد: «هرکس حق دارد در برابر تعقیب، شکنجه و آزار، پناهگاهی جست وجو کند و در کشورهای دیگر پناه اختیار کند».

     حق پناهنده شدن در این ماده به صراحت و شفافیت کامل بیان گردیده است. اما در عمل، لازمه حق پناهنده شدن، تکلیف کشور مورد درخواست قبول پناهندگی است; زیرا در غیر این صورت، اعتبار حق برای پناهنده نافایده خواهد بود.

      ماده ۱۲ اعلامیه حقوق بشر اسلامی که توسط سازمان کنفرانس اسلامی (۵ اوت ۱۹۹۰) در شهر قاهره تصویب شد. مقرر می دارد: «هر انسانی بر طبق شریعت حق انتقال و  انتخاب مکان برای اقامت در داخل یا خارج کشور را دارد و در صورت تحت ظلم قرار گرفتن می تواند به کشور دیگری پناهنده شود. و بر آن کشور پناه دهنده واجب است، که با او مدارا کند، تا این که پناهگاهی برایش فراهم شود. با این شرط که علت پناهنده شدن به خاطر ارتکاب جرم طبق نظر شرع نباشد.»

    قانون دوبلین(Dublin Regulation) که در سال 2003 به تصویب اتحادیه اروپا رسیده و جایگزین کنوانسیون دوبلین1990 ایرلند گردیده است. این قانون به طور خلاصه هر کشور این اتحادیه را ملزم می کند پناهجویی را که از یکی از کشورهای عضو این اتحادیه، درخواست پناهندگی می کند، مرز ورودش را به خاک اتحادیه اروپا بررسی کند و اگر این مرز با مکان درخواست پناهندگی مغایرت داشت، دوباره به کشور اولیه بازگرداند  .

 از مجموع مطالعه کنوانسیون ها، اعلامیه ها و قوانین یاد شده می توان این گونه برداشت نمود که فلسفه حمایت از پناهندگان در حقوق بین الملل و حقوق اسلامی، اجرای دادگری و مقابله با بی داد دولت هاست، که خداوند آن را در سرشت یکایک انسان ها گذاشته است. از این رو، تمام دولت ها و مردمان دنیا و سازمان های ملی،منطقه ای و بین المللی، به ویژه کشورها و مردمان اسلامی، باید به این اصل ارزشمند که گویای سرشت انسان هاست، پاسخ مثبت داده و در راستای تحقق دادگری و از بین بردن بی داد، به ویژه در مورد پناهندگان و آوارگان، تلاش نمایند.

با توجه به وقوع جنگ و کشتار و وحشی گری های تروریست ها در منطقه خاورمیانه و نا امنی های ناشی از آن که با حمایت مدعیان حقوق بشر از جمله آمریکا و کشورهای غربی از تروریست ها، هر روزه شاهد سیل عظیم مهاجران به مرز کشورهای اروپایی هستیم. بیشتر این پناهجویان از کشورهای سوریه و عراق هستند، که درگیر جنایات وحشیانه تروریست ها و فریبکاری مدعیان دروغین حقوق بشر شده اند. این در حالی است که اغلب کشورهای اروپایی برخلاف قوانین بین المللی پیش گفته که خود واضعان آن هستند، مانع از ورود پناه جویان به کشورهای خود می شوند و به دلیل نبود امکان مهاجرت قانونی به این کشورها، بسیاری از پناهجویان با استفاده از قایق ها و شناورهای فرسوده و ناامن و به صورت ناقانونی و در بیشر موارد در هوای طوفانی دریا، اقدام به ورود به این کشورها می نمایند که متاسفانه تاکنون زندگی بسیاری از این پناهجویان به مخاطره افتاده و جانشان را به خاطر شرایط نامساعد زیستی از دست داده یا گرفتار قاچاقچیان انسان شده اند.

   حال سوال مهمی که ذهن نگارنده را هم چنان به خود مشغول ساخته، این  است که چرا اغلب کشورهای اروپایی از پذیرش پناهجویانی که سلاح های ساخت آنان یا هم پیمانانشان (ا یالات متحده امریکا) مردم بی دفاع و مظلوم سوریه،عراق ،بحرین، افغانستان و... را از خانه و کاشانه شان آواره کرده، خودداری می نمایند؟ و از همه مهمتر چرا اندک کشورهای پذیرنده نیز با اعمال تبعیض، فقط پناهجویان مسیحی را مورد پذیرش قرار داده و از پذیرش پناهنجویان مسلمان خودداری نموده و بدین گونه حقوق بشر مورد ادعای خود را نقض می نمایند ؟؟؟؟؟

*کارشناس و پژوهشگر مسایل حقوقی