بیشک یکی از وظایف مهم نویسندگان ایرانی، آشنایی با انواع گونههای ادبیات داستانی معاصر است. ناکارآمدی نویسندگان در پژوهش و تحقیق ادبی عملاً سبب شده تا تصویر شفافی از وضعیت ادبیات داستانی در جهان در اختیار نویسندگان نباشد. این درحالی است که نویسندگان حتی در درک بسیاری از جریانهای ادبی و قالبهای داستان نویسی عاجز هستند، چه برسد به اینکه بخواهند با قالبهای جدید ادبی آشنا شوند.
یکی از انواع ادبیات داستانی که هنوز در ایران شناخته نیست، «رمان مگا» است. هر ژانر و نوع ادبی با تمامیگونهها و زیرگروههایش بر اثر وقوع رویدادهای مهم و سرنوشتساز سیاسی، اجتماعی، نظامی، اقتصادی و... شكل گرفته، متحول شده و در پایان قوام یافته است. بروز نبردهای بزرگ، انقلابها و تحولات عظیم اقتصادی، همواره تأثیر عمیقی بر روند شكلگیری انواع ادبی، خاصه داستان و رمان داشتهاند و دارند.
بر همین اساس، رمان مگا(mega- novel) پس از بروز جنگهای داخلی آمریكا پا به عرصه وجود گذاشت، و رفتهرفته برای خود هویت مستقلی یافت.
این قالب خاص ادبی كه متعلق به كشور آمریكاست و گاه با عنوان «رمان آمریكایی» هم خوانده میشود، آنچنان كه باید و شاید در سطح جهانی مطرح نشد و در همان كشور آمریكا رشد كرد و متحول گشت.
توجه به این مسأله مهم ضروری است كه رمان مگا در ادبیات آمریكایی از جایگاه رفیع و معتبری برخوردار است، چرا كه این رمان، تصویرگر چهره جدید آمریكاییها در زمینههای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی... است. در اصل رمان مگا توانست سیر تحولات عظیمی را كه برای آمریكاییها پس از جنگ روی داد، بررسی و نمایان سازد. این نوع رمان خاص، در عمل به توصیف انسانهایی پرداخت كه پس از مشاهده جنگ و تحمل لطمات و سختیهای ناشی از آن، كاملاً تغییر یافته، به افراد دیگری مبدل گشته؛ افرادی كه بعدها سیاستگذاران كشور آمریكا شدند و شرایط مناسبی را برای ظهور امپریالیسم در جهان پدید آوردند. از این رو، شناخت این نوع رمان بسیار حائز اهمیت است. هرچند رمان مگا نتوانست آنچنان كه باید و شاید در سطح جهان مطرح شود و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. برخی از منتقدان ادبیات آمریكا بر این باورند كه سیاستگذاران آمریكایی خود نخواستند «رمان مگا» در سطح بینالملل مطرح شود و مایل بودند در همان حد و اندازه ادبیات بومیآمریكا مورد بررسی قرار گیرد، چرا كه بررسی رمان مگا، منجر به شناسایی ماهیت اصلی آمریكاییها و سیاستهای پشت پرده آنها میشود. از آنجا كه « رمان مگا» به توصیف انسانهایی میپردازد كه در صدد تصاحب ثروت بادآورده و میلیونی هستند، نام خود را از اصطلاح اقتصادی «میلیونر» (mega- bucks) بهدست آورده است. این عنوان، به افرادی اطلاق میشود كه ثروت بیحد و حساب داشته، داراییشان قابل شمارش نیست. این اصطلاح خاص آمریكایی، همچنین، نماد سیاست، ثروتاندوزی و چپاول سرمایههای كشورهای مختلف است.
برای بسیاری از منتقدان و متفكران، این پرسش مطرح است كه چرا این دگرگونی عظیم روحی كه منجر به ظهور روحیه قدرتطلبی و در پی آن امپریالیسم شد، در كشور آمریكا روی داد؟ چه عواملی سبب شد تا چنین جریانی در این كشور شكل بگیرد و چرا چنین رویدادی، با این همه شدت، در سایر كشورهای اروپایی كه شاهد جنگهای وخیمتر هم بودند، رخ نداد؟در این میان، كارشناسان ادبی، همواره با این پرسش مواجه هستند كه چرا رمانهای مگا، با وجود تمامیقالبها و مكاتب ادبی كه زمان محدودی برای حیات دارند و بعد از مدتی به فراموشی سپرده میشوند، همچنان پابرجا هستند و هیچگاه از بین نمیروند؟!
نظر شما