به گزارش خبرنگار مهر، آیین رونمایی از طرح حمایت از ترجمه کتاب‌های فارسی به زبان‌های دیگر (TOP) صبح امروز در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

در این مراسم، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی با اشاره به اینکه ترجمه ابزار گفتگو، تعامل و ارتباط میان‌فرهنگی است، عنوان داشت: فرهنگ و اندیشه ایران اسلامی در طول تاریخ همواره اهل تعامل و گفتگو از راه ارتباط با سایر ملل بوده‌ و بخشی از این بالندگی را ترجمه میسر کرده است. در دوره اسلامی ترجمه نقش زیادی در گسترش تمدن اسلامی داشت که نمونه بارزش بیت‌الحکمه بغداد بود.

وی با اشاره به آشنایی اروپائیان با ایران و اسلام در قرون میانه گفت: از نخستین ترجمه قرآن کریم به لاتین و ترجمه قانون ابوعلی سینا، ۸۰ سال پس از تالیف آن تا ترجمه آثاری مانند شاهنامه، گلستان، بوستان، رباعیات خیام و اشعار حافظ و مولانا، همگی گام‌هایی است که در مسیر نهضت ترجمه برداشته شده است. در این ارتباط حوزه‌های ایران‌شناسی انگلستان، آلمان، اتریش، فرانسه، روسیه، ایتالیا، اسپانیا و هلند اهمیت بیشتری از سایرین یافتند، با این حال از دوره مشروطه به بعد جریان ترجمه دگرگون شد و بیشتر انتقال به واسطه آن از دیگر ملتها به جامعه ایران اتفاق افتاد.

جنتی افزود: با گسترش علوم انسانی و گسترش حوزه‌های مختلف فرهنگی، فرهنگ دچار دگرگونی‌هایی شده است، اما با این حال کماکان اصل روابط فرهنگی بر محور صنایع فرهنگی استوار است که کتاب بخش مهمی از آن است. نقش ترجمه و نقش بین‌المللی امروزه بر صاحب‌نظران ارتباطات بینافرهنگی پوشیده نیست. باید توجه داشت که این مسئله جدای از دیپلماسی دولتی است که بر نقش دولت‌ها در معاهدات چندجانبه تاکید دارد.

وی ادامه داد: ترجمه را باید در حوزه روابط فرهنگی شامل فعالیت نهادها و موسسات خصوصی دید و تنها در این صورت است که می‌توان بومی‌سازی فرهنگی را در فرآیند جهانی شدن درک کرد و دریافت که چرا آثاری که بومی‌ترند، جهانی‌تر نیز می‌شوند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه ترجمه بخشی از مطالعات دانشگاهی ما به شمار می‌رود، گفت: در کشور ما در گذشته اکثر ترجمه‌ها با علاقه و انگیزه شخصی افراد صورت می‌گرفت و البته اکنون نیز همین است. بسیاری از مترجمان با کار مکرر و آزمون و خطا مترجم شده‌اند؛ از همین رهگذر پس از انقلاب اسلامی هم آثاری ضعیف ترجمه شده‌اند، هم مفید و فاخر. برای اینکه از آسیب‌های ترجمه دور شویم، می‌بایست به شرایط علمی آن توجه کنیم که بر پایه اعتبار بخشیدن به بخش خصوصی و مرتبط کردن نهادهای همکار داخلی و خارجی در این عرصه میسر می‌شود.

جنتی با تاکید بر اینکه ترجمه در ایران عمدتا از آن‌سو بوده است، گفت: بیشتر مترجمان غیرایرانی یا خودجوش هستند یا نیاز چندانی به آموزش احساس نمی‌کنند، در کنار آن ما نیز با وجود مراکز متعدد آموزشی، برنامه‌ریزی منسجمی برای تربیت مترجم حرفه‌ای نداشته‌ایم.

وی همچنین گفت: در روزهای اولیه انقلاب اسلامی با حداقل امکانات عطش نشر معارف اسلامی در جهان را داشتیم و فعالیت‌هایی را انجام دادیم که در خور توجه است، اما امروز که در مسیر ساماندهی قرار گرفته‌ایم با مشکلات زیادی مانند ایران‌هراسی، اسلام‌هراسی و شیعه‌هراسی روبرو هستیم که ترجمه و نشر متون فاخر باید آن را بزداید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مقام معظم رهبری و آموزه‌های معظم‌له را در این راه چراغ راه فرهنگ کشور دانست و گفت: مجموعه دیدگاه‌های معظم‌له در زمینه ترجمه و نشر کتاب به ویژه توجه ایشان به ترجمه و نشر آثار در حوزه دفاع مقدس حکایت از احساس مسئولیت ایشان در این زمینه دارد و نشان می‌دهد که مجموعه معارف مکتوب اندیشمندان ایرانی آنقدر وسیع است که در شرایط گذار فرهنگی و ورود به عرصه‌ها و میدان‌های جدید فعالیت باید به نقاط مهم و حساس تاریخی که اقتضائات زمانه ایجاب می‌کند، توجه داشت.

جنتی در ادامه برخی از راهکارهای اجرایی خود برای گسترش امر ترجمه به شکل صحیح را در موضوعاتی چون آموزش ترجمه بینافرهنگی، ایجاد تبادل میان مترجمان زین‌سو با ایجاد اتحادیه‌ها، اعطای بورس تحصیلی به خارجیان در امر ترجمه، ترغیب دانشگاه‌ها به ایجاد رشته‌های علمی ترجمه و تشکیل قطب ترجمه در دانشگاه‌ها، رویکرد علمی در گزینش کتاب و ... برشمرد و گفت: ترجمه می‌بایست در جریان یک تعامل و رابطه فکری و فرهنگی با اهالی نشر در کشور مقصد با رعایت اقتضائات آن کشور انجام بپذیرد و طرح (TOP) گامی است برای برون‌سپاری ترجمه و نشر کتاب به ناشران فعال بین‌المللی و ناشران بومی خارج از کشور.