گروه اقتصادي- فرزانه غلامي - وزیر راه و شهرسازی گفت: برخی هنوز هم از جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی مسکن مهر دفاع می‌کنند، حال آنکه این طرح قابل دفاع نیست.

عباس آخوندی روز گذشته در پانزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران که در پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران برگزار شد، بار دیگر و در اظهارنظری صریح به نامطلوب‌تر شدن وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی در پی انجام پروژه مسکن مهر اشاره و اضافه کرد: انتظار داریم حداقل در این دانشگاه به چنین مسأله‌ای پرداخته شود، در غیر این صورت هر لحظه ممکن است گرایش‌های پوپولیستی و خانمان‌برانداز در شهرها ایجاد شود.

وزیر راه و شهرسازی  به آمار 18 میلیون نفری سکونتگاه‌های نامطلوب اشاره کرد که به گفته وی این رقم دست‌کم یک سوم جامعه شهرنشینی را تشکیل می‌دهد و با انجام مسکن مهر بی‌تردید این آمار افزایش می‌یابد.

وی یکی از مشکلات بخش مسکن در دوره گذشته را «نگاه کالایی به انسان‌ها» دانست و تأکید کرد: خلاصه‌کردن مسکن به چهاردیواری در بیابان  و غفلت از ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن به مثابه کالایی دیدن انسان‌هاست که مسکن مهر در این راستا حرکت کرده است.

عضو کابینه یازدهم خاطرنشان کرد: مشکل دیگر بخش مسکن، شهرفروشی است، به گونه‌ای که تهران را به یک کارگاه بی‌پایان با سوداگری محض تبدیل کرده و معلوم نیست چه هدفی را دنبال می‌کند. حق نفس کشیدن مردم در حال فروش است و در چنین شرایطی هیچ کس احساس آرامش نمی‌کند؛ زیرا در یک هرج و مرج برنامه‌ریزی ‌شده گسترده قرار داریم که با راه‌حل‌های ساده‌انگارانه نمی‌توان کارها را پیش برد.

به گفته آخوندی، معادله شهرفروشی در دهه 60 آغاز شده و معادله مداخله دولت در زندگی خصوصی مردم در دهه 80 در بخش مسکن شکل گرفته است.

 وی افزود: شهر باید ایده داشته باشد تا بتوان آن را به نسل‌های بعدی هدیه کرد و قابلیت زندگی در شهر مسأله ‌مهمی است و در دنیای مدرن قابلیت تحرک دارای اهمیت زیادی است.

وی گفت: مسکن از حمل ‌و نقل تفکیک‌پذیر نیست، اما در دهه گذشته به آن پرداخته نشده است، بنابراین رابطه مرکز شهر و پیرامون قطع شد و شهرهای جدید جدا از حمل ‌و نقل ساخته شدند.

وی افزود: در شرایط دشوار کنونی روشهای دوپینگی مؤثر نیست، بنابراین باید راه‌حل‌های ساختاری اتخاذ کنیم و در پی ایجاد نهادهای مالی به منظور تجهیز مالی، افزایش قدرت خرید و افزایش قدرت ساخت باشیم.

در این راستا به صندوق پس‌انداز و تسهیلات نیاز داریم و اینکه انواع تضمین برای تحویل به موقع و با کیفیت ساختمان به خانوارها وجود داشته باشد.

به گفته آخوندی، وضعیت کنونی مسکن در اقتصاد از لحاظ اینکه در رکود است، نوعی  چالش است و از این رو که برای خروج از رکود، پیشرو است می‌تواند فرصت باشد.

وی ادامه داد: اگر مسؤول مدیریت اقتصاد بودم، بی‌تردید وضعیت فوق‌العاده اعلام می‌کردم؛ زیرا باید جامعه را برای کارهای بنیادین آماده کنیم و حرف‌های دلخوش‌کننده بیشتر سبب ترویج ناامیدی می‌شود.

آخوندی به این اشاره کرد که عده‌ای به دنبال مداخله گسترده دولت در بخش مسکن هستند و افزود: این امر مشکلاتی ایجاد می‌کند. برخی هم می‌گویند باید به نظام شهرفروشی برگردیم تا اقتصاد راه بیفتد، اما واقعیت این است که پیدا کردن نقطه تعادل، کار پیچیده‌ای است که ما به دنبال آن هستیم.

وزیر راه و شهرسازی گفت: امروز ما زمین‌های شهری، انواع امتیازها، ظرفیت‌های اداری و تجاری پیرامون جاده‌ها، فرودگاه‌ها و ... داریم، اما این‌ها قابلیت نقد‌شوندگی ندارند و به واسطه‌هایی نیاز است که این ظرفیت‌ها را به دارایی تبدیل کند.

به گفته آخوندی باید سطح و نوع مداخله دولت ارزیابی شود و بی‌تردید بدون مداخله دولت مشکل مسکن خود به خود برطرف نمی‌شود. 

وی تأکید کرد: بدون تردید دخالت دولت باید بسیار محدود باشد و در واقع باید در قالب نهادسازی باشد، نه اجرای پروژه‌ها و همچنین این مداخله باید از طریق یک یا چند نهاد توسعه‌ای ساماندهی شود. 

وی با اشاره به برنامه ششم توسعه ادامه داد: براساس گزارش کمیته شهرسازی 65درصد منابع شهرداری‌ها از محل فروش عوارض ساختمان تأمین می‌شود که این به معنی فروش محترمانه آینده شهر است و بر این اساس نیاز حکمرانی شهر باید عوض شود.

وی تأکید کرد: خانه‌سازی جدید در شهرهایی نظیر تهران و مشهد کار پسندیده‌ای نیست و ضروری است خدمات اشتغال در شهرهای بالای 300هزار نفر توزیع شود. آخوندی از کاهش حجم مهاجرت به شهرهای بزرگ ابراز خرسندی کرد و گفت: آمارها نشان می‌دهد، مهاجرت به شهرهای میانی آغاز شده است.

****

در این همایش حسین عبده‌تبریزی، مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور مدیریت و تأمین مالی نیز اظهار داشت: در حال حاضر ۱۰ میلیون نفر در سکونتگاه‌های غیرکیفی زندگی می‌کنند و از فشار ساخت و ساز مسکن که در سالیان گذشته بود، خبری نیست.