حضور ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در تهران برای شرکت درنشست سران کشورهای صادر کننده گاز در روزهای اخیر یکی از مهمترین خبرهای  نشست بوده که در اولین ساعات حضور در تهران ، همچنین  دیدارایشان  با مقام معظم رهبری که با تاکید بر گسترش بیشتر همکاریهای دو جانبه منطقه ای و بین المللی به پایان رسید ، بازتاب گسترده ای در رسانه های معتبر بین المللی داشت .بررسی روند تاریخی ارتباطات ایران و روسیه و نزدیک شدن راهبردهای غرب ستیزانه روسیه به استراتی ضد آمریکایی ایران موضوع مورد بحث قدس آنلاین در گفتگو با دکتر اصغر زارعی کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی است.

-دومین سفر آقای پوتین به تهران بهانه ای می شود تا دریک نگاه اجمالی به بررسی روند تاریخی روابط ایران و روسیه بپردازیم لطفا دراین باره توضیح دهید؟

-سرنگونی دیکتاتوری خاندان پهلوی در ایران فرصتی به مردم استکبار ستیز داد تا در راستای فاصله گرفتن از سیاست های وابستگی به غرب  که توسط رژیم شاه دنبال می شد فرصتی فراهم شود  تا جمهوری اسلامی ابران با دنبال کردن  سیاست استکبار ستیزی و ضد امریکایی  شرایطی را در منطقه   علیه منافع،  نفوذ و حضور قدرتهای بزرگی چون ایالات متحده آمریکا و هم پیمانانش به خصوص رژیم جعلی صهیونیستی ایجاد کند . خصوصیت ضد غربی انقلاب اسلامی ایران می توانست  فرصت مناسبی را برای اتحاد جماهیر شوروی سابق به عنوان کشوری که یکی از ستون های اصلی استراتژی دو تکیه گاهی آمریکا در منطقه بود فراهم کند تا به عنوان  قدرت و دولتی کاملا مخالف غرب در منطقه  معرفی شود ، بنابراین  روسها به عنوان قدرت رقیب در برابر امریکا و غرب می توانستند از این فرصت استفاده کنند.  سیاست های سنتی و جبری که براتحادیه جماهیر شوروی سابق حاکم بود و بعضا راهبرد اصلی برخی از رهبران شوروی  توجه به سیاست های پیشین بود چنین فرصتی را از آنها سلب کرده و انها نیز با توجه به سیاست های استکباری شرقی خود علی رغم اینکه حضرت امام در دیدار با برخی از رهبران شوروی سابق بر مخالفت با غرب  تاکید  داشتند و حتی پس از فروپاشی شوروی سابق در دیدار با گورباچوف تاکید نمودند که  فرصت مناسبی فراهم شده تا در کنار هم بتوانیم  علیه  نفوذ و حضور قدتهای استکباری وارد عمل شویم در عمل  در آن دوران روسها با جمهوری اسلامی ایران همسویی لازم را در مبارزه با غرب به خصوص آمریکا نشان ندادند.همانگونه که در دوره ریاست جمهوری آقای بوریس یلتسین همسویی سیاست های این کشور با آمریکا به بالاترین حد خود رسید .

-با نگاهی به مجموعه روابط ایران و روسیه و شوروی سابق آیا می توان به این مئله امیدوار بود که سفر آقای پوتنی به تهران به تحولات و اتفاقات مطلوبی در راستای دست یابی به اهداف مشترک دو قدرت ایران و روسیه منجر شود؟

 با روی کار آمدن دولت آقای پوتین  در دو دوره ای که ایشان حاکمیت اتحاد فدراسیون روسیه را بر عهده گرفته اند اوضاع به گونه دیگری رقم می خورد، به نحوی که روابط بین ایران و روسیه بهبود یافته و تعاملات دو کشور حاکی از همسویی و همراهی بیشتری در مسائل منطقه ای و بین المللی  می شود . سیاست های احیاگرانه آقای پوتین و تجدید نظر سیاسی ایشان در برابر سیاست هایی که امثال آقای یلتسین اتخاذ نموده بودند و روسیه را به لحاظ قدرت سیاسی در برابر آمریکا رو به افول کرده بود در دوره ریاست جمهوری آقای پوتین تغییر می کند به نحوی که ایشان درصدد بازگرداندن هویت اتحاد جماهیر شوروی سابق را با جمهوری فدراسیون روسیه به کشورش است تا روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ در برابر زیاده خواهی ها و توسعه طلبی غرب با آمریکا قرار گرفته و با آن مقابله کند  .سفرآقای پوتین به تهران بهانه ای است که ما تحلیلی بر نوع رفتار،نگاه و  مواضع دولت روسیه در سالهای جدید  داشته باشیم. این دومین سفر آقای پوتین به تهران است . این سفر که به بهانه حضور در اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر صورت گرفت می تواند  به عنوان  نقطه عطف و حادثه مهمی  در روابط دو کشور و اثر گذاری بر مسائل منطقه ای و بین المللی مورد تجزیه و تحلیل واقع شود.بی شک  نوع مواضع و سیاست های اتخاذ شده توسط دولت اقای پوتین در طی سالهای اخیر از فراز و فرودهایی برخوردار بوده از این رو  انتظار می رود آقای پوتین و دولت ایشان نسبت به برخی مسائل  منطقه با عقلانیت  و دیپلیماسی شفاف تری ورود پیدا کنند.  چرا که متاسفانه علی رغم اینکه  از دولت ورسیه  در شورای امنیت سازمان ملل متحد انتظار می رفت که از  کشورهای ضعیف و در حال توسعه منطقه حمایت بیشتری به عمل آورد ،اما متاسفانه نشان داد همسو با قدرتهای بزرگ حاضر در شورای امنیت به  قطعنامه هایی که مطلوب دولتهای غربی خصوصا آمریکا بود رای مثبت داده و آنها را در این مسیر همراهی  نمود. از جمله آن رای دادن به  قطعنامه ای که علیه ملت یمن در شورای امنیت به تصویب رسید  و برخی قطعنامه هایی که بر علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در پرونده هسته ای در گذشته صادر شده بود می باشد.یقینا  همراهی و همسویی روسیه در برخی مقاطع حساس تاریخی  از دید  و حافظه تاریخی ملت  بزرگ ایران محو نمی شود .اما  با توجه به سفر اخیر و زمینه های بسیار خوبی که برای همکاری و منافع مشترکی که بین کشوردو مهم در منطقه  ایجاد شده  انتظار می رود  این همراهی و همسویی در آینده  توام با  عقلانیت رفتاری بیشتری از ناحیه دولت روسیه و شخص آقای پوتین تداوم بیابد .

-بی تردید یکی از مطلوب ترین اقدامات دولت روسیه حمله به مواضع داعش در برابر فریب بزرگی که آمریکا با توسل به آن به گروه های تروریستی کمک رسانی می کرد است بنابراین همسویی روسیه با سوریه و مقابله با سیاست های استکباری آمریکا را می توان با دید مثبتی نگریست ؟

--خوشبختانه روسها با توجه به حضور سنتی خود در روسیه که از سال 1947که یک سال پس از استقلال سوری ها از فرانسوی ها بود توانستند  حضور ، نفوذ و همراهی خود را با دولتهای وقت سوریه توسعه دهند و به عنوان یک متحد سنتی با سوریها طی چند دهه اخیر همکاریهایی داشته باشند وهمواره برای گسترش این همکاریها در سطح وسیع و گسترده تلاش کرده اند تا جایی که روابط روسیه و سوریه در  مسائل امنیتی ، دفاعی و نظامی گسترش زیادی پیدا کرد . در دوران آقای حافظ اسد روسها پایگاه دریایی بسیار مهمی  در بندر طرطوس در کرانه های شرق دریای مهم مدیترانه  در اختیار گرفته  و با استقرار بخشی از ناوگان نیروی دریایی خود در بندراستراتژیک طرطوس  حضور سنتی و رقابت خود را با قدرتهای بزرگ در دریای مدیترانه که مهمترین راه دسترسی به آتلانتیک است را کاملا در  اختیار گرفتند ... این روابط سنتی همچنان ادامه  یافت تا اینکه در طی پنج سال اخیر دولت روسیه از مردم سوریه حمایت های قابل توجهی به عمل آورده است .مسلما این اقدامات  همسو با سیاست های دولت جمهوری اسلامی ایران با ملت سوریه و دولت قانونی و مستقر در این کشوراتخاذ شده به نحوی که نشان داد روسیه در کنار جمهوری اسلامی ایران با حضور و نفوذ قدرتهای غربی و  کشورهای عرب منطقه برای اثر گذاری در سوریه مخالف است. جنایت ها و فجایعی که داعش در طی چند سال اخیر در عراق و سوریه رقم زد موجب شد تا آقای پوتین در یک اقدام هوشمندانه و به موقع در 28سپتامبر گذشته در سخنرانی خود در سازمان ملل رسما اعلام کردندکه  نیروهای نظامی و دفاعی روسیه به صورت رسمی وارد خاک سوریه می شوند تا با داعش مبارزه و مقابله نمایند ، بلافاصله در سی ام سپتامبر نیروی هوایی ارتش روسیه به صورت گسترده ای مواضع گروه هایی تروریستی در سوریه را بمباران کرد ند . این حملات همچنان ادامه دارد و این مساله باعث شده  بسیاری از مناطق و پایگاه های نظامی تحت اشغال  گروه های تررویستی در سوریه منهدم شود .آزاد شدن  بخش های وسیعی از خاک سوریه که تا کنون دراشغال گروه های تروریستی بوده با همراهی و کمک های قابل توجه  ارتش و نیروی مردمی سوریه بخشی از عمده  فعالیت های نظامی روسیه در خاک سوریه است . روسیه متعاقب حمله به داعش در سوریه اعلام نموده تا از بین رفتن کامل گروه های تروریستی در این کشور دست از همراهی و همیاری سوری ها بر نمی دارد .همچنین متعاقب در خواست نخست وزیر عراق آقای العبادی انتظار می رود روسیه به کمک ملت عراق نیز بشتابد .بی شک مبارزه با  گروه های تروریستی در عراق  و سوریه در منطقه با محوریت روسیه به سرانجام مطلوبی ختم خواهد شد. هر چند ائتلافی که مثلا در ریاض علیه داعش کلید خورد شکست خورده و  چهل کشوری که به عنوان اتحادیه ضد داعش شکل گرفته بودند عملا هیچ اقدامی در راستای نابودی داعش از خود نشان نداده و حضور ارتش روسیه در سوریه خط بطلانی بود بر اقدامات نمایشی و فریبکارانه ای که توسط امریکا و برخی از کشورهای منطقه رهبری می شد به نحوی که در این نمایش مضحک  به جای مقابله با  گروه های تروریستی و داعش شاهد سلاح رسانی و   وبمباران مواضع نیروهای مردمی ارتش عراق و سوریه بودیم  که خوشبختانه اقدام دولت سوریه باعث شد تا حدود زیادی افکار عمومی دنیا متوجه نوع اقدام و رفتار واقعی و حقیقی روسها در مقابله با داعش و شکست سناریوی نمایشی دولتهای غربی و عربی به محوریت امریکا شود.

-آیا اجلاس سران کشورهای صادر کننده گاز می تواند سیاست های عربستان و آمریکا که با کاهش قیمت نفت برای فشار به کشورهای صادر کننده نفت خصوصا ایران اعمال شد را با شکست مواجه کند و به تداوم همکاری های نظامی و امنیتی منجر شود؟

سفر اقای پوتین نشان داد که این کشور عزم و اراده جدی برای گسترش همکاری با ایران دارد و دیدارایشان با مقام معظم رهبری و نوع صحبت و مواضع و مسائلی که مطرح شد حاکی از نوع نگاه هوشمندانه ای است که اقای پوتین نسبت به مسائل بین المللی و منطقه ای دارد .به هر حال می توان پیش بینی کرد که همکاریها می تواند درابعاد مختلف گسترش بیابد این همکاریها می تواند در حوه فعالیت های هسته ای و  دفاعی باشد. یکی از عرصه هایی که موضوع اصلی این حضور و نشست سران کشورهای صادر کننده گاز به جهان بود همسویی و همکاری کشورهای عضو خصوصا دولت روسیه به عنوان دومین کشور دارنده منابع غنی گاز بعد از جمهوری اسلامی ایران است تا در برابر سیاست هاو توطئه های خطرناکی  که به رهبری امریکا و توسط عربستان برای ضربه زدن به بازار انرژی در دنیا طی یک ساله اخیر اتفاق افتاده را باطل ساخته و در برابر آن برای مقابله از آمادگی های لازم برخوردار باشند. توطئه ای که با محوریت عربستان با کاهش  قیمت نفت از حدود 140 دلار در بشکه به چیزی    پایین تر از 50دلار در بشکه آغاز شد .این مسئله منجر شد تا  ثروت عظیمی از کشورهای صادرکننده نفت به جیب مصرف کنندگان و دریافت کنندگان نفت که کشورهای امریکایی و اروپایی هستند سرازیر شود.بی تردید سیاست های غلط عربستان دامن خود او را گرفته است به نحوی که این کشور طی چند دهه اخیربرای اولین بار  با کسری بودجه مواجه شده است . بحران مالی فقط مختص عربستان نبوده و برخی از کشورهای همراه عربستان را در بازی نفتی همچون کویت تحت فشار قرار داده است .متاسفانه کاهش قیمت نفت  زیان های هنگفتی را  بر کشورهای صادر کننده نفت چون ایران ،ونزوئلا،الجزایر و ...تحمیل کرد از این رو با توجه به همکاری روسیه ،ایران و برخی از کشورهای دیگر که در اتحادیه گازی حضوری فعال دارند می توان در جهت همسوسازی و یکسان سازی سیاست های انرژی وضعیت مناسبی را برای کشورهای صادر کننده گاز و سپس نفت فراهم نمود  .امید می رود  بستر همکاری های اقتصادی بتواند در حوزه های دفاعی، امینتی و ...زمینه مناسبی را فراهم کند  تا  دیدارها ،نشست ها و  همراهی ها به  تقویت جایگاه بیش از پیش و موقعیت کشورها خصوصا جمهوری اسلامی ایران  که به عنوان یکی از قدرتمندترین  کشورها در عرصه نظام بین الملل شناخته می شود تبدیل شده  و برای ایران و روسیه دستاوردهای قابل توجهی در پی داشته باشد.

ساحل عباسی