برای شروع از چرایی نیاز به برگزاری این همایش بگویید؟
دیار جام از دیرباز خاستگاه عارفان و ادیبان بزرگی بوده است. به تأیید استادانی چون شفیعی کدکنی، نخستین بارقههای ادب عارفانه از کهن دیار جام و از اشعار عارفی چون ابوذر بوزگانی پدید میآید. تربت جام پرورنده دهها عارف روشن ضمیر است که آثار ارزشمندی را در این عرصه پدید آورده اند و در کمتر شهری میتوان این همه شاعر، عارف و دانشمند برجسته و صاحب اثر یافت. عرفایی چون شیخ احمد جام که از ارکان تصوف ایران به شمار میآید و چندین اثر سترگ عرفانی به نثر و نظم از خود به یادگار گذاشته و عرفا و شعرای بزرگی چون سنایی و حافظ در وصف او شعر سرودهاند، شمس الدین مطهر جامی، امیر یوسف زرشتکی، سیدقاسم انوار که «صائب تبریزی» خود را گدای در او میداند و خاتم الشعرا عبدالرحمان جامی که منشأ تحولات بزرگی در شعر و ادب و عرفان فارسی است همه در این دیار بالیده اند و این اشاره کوچک دلیلی است برای اینکه این همایش پیشبینی شود، آن هم با پرداختن به یکی از این بزرگان و البته به این نکته هم اشاره کنم که پیش از این بزرگداشتهایی برای دیگر بزرگان ادب و عرفان نیز در این شهر برگزار شده است.
تأثیر جامی در ادب فارسی و اهمیت پرداختن به این شاعر چیست؟
جامی در ادب فارسی چنان تأثیری پدید میآورد که بسیاری از بزرگان او را آخرین شاعر بزرگ فارسی به شمار آوردهاند. وی نخستین انجمن ادبی شعر فارسی را بنیان نهاد و دهها شاعر را از این انجمن و با نقد شعر و رهنمودهای خود به ادب فارسی معرفی کرد. بسیاری از استادان از جمله حکمت او را زمینه ساز سبک هندی یا اصفهانی در شعر فارسی دانستهاند.
میدانید که خطه جام و نام این دیار با عرفان گره خورده است، این پیوند را تا چه اندازه باید مدیون عبدالرحمان جامی بدانیم؟
بسیار زیاد، چون شعرای جام بویژه هاتفی خرگردی و فصیحی اسفرغابدی و میرمحمد مومن بسیار از شعر و اندیشه او بهره بردهاند و با استفاده از آثار وی شعله عرفان این دیار را همچنان پر فروغ نگه داشتند.
در روزگار معاصر، شناخت شخصیتی چون عبدالرحمان جامی و آثار او چه بهرهای میتواند برای ما داشته باشد و در بهتر شدن زندگی به ما کمک کند؟
شناخت پشتوانههای فرهنگی ایران بویژه برای نسل امروز، ضرورتی اجتناب ناپذیر به شمار میآید تا جوانان ما خود باخته و مسحور فرهنگ بیگانگان نشوند و بدانند سرمایههای فرهنگی ایران و بویژه خراسان بیشترین درخشش و تأثیر را حتی در فرهنگ و ادب غرب داشته و دنیای غرب هیچگاه چنین غنای کهن را به خود ندیده است. از سویی دیگر، جامی میتواند نماد همگرایی و وحدت مردم بویژه در شهرستان تلقی گردد. عشق و ارادت جامی به ائمه اطهار(ع) کم نظیراست. به جرأت میگویم کمتر شاعری در طول تاریخ این همه اشعار زیبا و تأثیرگذار در ستایش امامان معصوم(ع) سروده است. یکی از زیباترین اشعار در وصف امام مهربانیها حضرت رضا(ع) متعلق به جامی است که گفته است: سلام علی آل طاها و یاسین/ سلام علی آل خیر النبیین/ علی ابن موسی الرضا کز خدایش/ رضا شد لقب چون رضا بودش آیین/ چو جامی چشد لذت تیغ مهرش/ چه غم گر مخالف کشد خنجر کین
خب برسیم به چند و چون شرکت در همایش، ارسال مقاله برای این همایش در چه محورهایی باید باشد؟
جایگاه جامی در ادبیات جهان، كتاب شناسی و نسخه شناسی جامی، تأثیر جامی بر ادب فارسی، عبدالرحمان جامی و ابن عربی، جامی و نحلههای عرفانی هرات و سمرقند در عصر جامی، خرگرد در دوره عبدالرحمان جامی، اهل بیت (ع) در شعر و اندیشه جامی، چهره جامی در تذكرههای فارسی، تأثیرپذیری جامی از پیشینیان، جامی و سلاطین روزگار، جامی و دانشهای عصر، طنز در آثار جامی و... از جمله محورهای پیش بینی شده برای مقالات این همایش است.
برگزار کننده کنگره کدام نهاد یا سازمان است و میهمانان همایش چه کسانی هستند؟
همایش بینالمللی خاتم الشعرا عبدالرحمان جامی با همت شورای اسلامی و شهرداری تربت جام و با همکاری دانشگاه فردوسی مرداد ماه سال آینده برگزار میشود. فراخوان مقاله همایش به همه دانشگاههای مطرح کشور و مراکز پژوهشی، ادبی، عرفانی و نشریات تخصصی ارسال شده و از چندین استاد برجسته به طور ویژه دعوت به همراهی شده است و اگر اجازه بدهید، اعلام اسامی میهمانان ویژه همایش را به زمانی دیگر موکول کنیم که نزدیک به برگزاری زمان همایش باشد که آمدن میهمان نیز قطعی شده باشد.
قبلاً به این نکته اشاره داشتید که تاکنون مراکز دانشگاهی برخی کشورها برای شرکت در این رخداد فرهنگی اعلام آمادگی کردهاند، کدام کشورها بودهاند؟
بله، البته این بخش هم حتما با گذشت زمان و نزدیک شدن به وقت برگزاری این رویداد پررنگتر خواهد شد، اما تاکنون دانشگاه هرات و آکادمی علوم تاجیکستان اعلام همراهی داشتهاند. همچنین به همت مرکز پژوهشهای بینالملل وزارت خارجه بخصوص دکتر دامن پاک دعوتنامههایی به مراکز پژوهشی آسیای میانه ارسال گردیده است و چند مرکز ادبی و شماری از شرق شناسان دانشگاههای اروپایی نیز پیامهایی برای مشارکت و حضور و نگارش مقاله ارسال کردهاند. برگزاری این همایش بینالمللی بسیار مورد استقبال و توجه اساتید و محافل فرهنگی قرار گرفته، چنانکه هیچگاه چنین انتظاری نداشتیم و این ضرورت همراهی همه مراکز فرهنگی و رسانههای عمومی استان را میطلبد تا ما را در برگزاری هر چه بهتر این رویداد یاری کنند. لازم به ذکر است، علاقهمندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش بینالمللی میتوانند با شمارۀ 09151264681 تماس بگیرند و یا با نشانی الکترونیک jamicongress@gmail.com مکاتبه کنند.
نظر شما