به گزارش سرویس فرهنگی قدس انلاین، یکی از ویژگی های منحصر به فرد عصر قاجار، شیوه های رایج در ازدواج بوده است. در این راستا کتاب «کوتاه و خواندنی از ازدواج های قجری»، از جمله کتبی می باشد که این امر را مد نظر داشته است. مصطفی لعل شاطری نویسنده این اثر در مقدمه کتاب آورده است: در عصر قاجار سن ازدواج بر اساس موازين اسلامي بود و ازدواج‌ها به دو شکل صورت مي‌گرفت: ازدواج‌هايي که به خواست خانواده و یا در دوران کودکي انجام مي‌شد. در اين شيوه‌ ازدواج، به محض به ‌دنيا آمدن کودکي، تصميم گرفته مي‌شد که در بزرگي بايد با چه کسي ازدواج کند. دیگری ازدواج ‌هايي که در بين خانواده‌هاي روشنفکر جامعه رايج بود. در اين شيوه، فرزندان خانواده مي‌توانستند پس از پايان تحصيلات، اما با خواست والدين خود ازدواج کنند.
 ازدواج‌هاي سياسي نوعی منحصر به فرد از ازدواج های قجری بود، که بيشتر در محيط دربار و بين خاندان سلطنتي صورت مي‌گرفت. اين‌گونه پيوندها بيشتر در جهت برقراري صلح و ايجاد رابطه با بزرگان کشوري بود. عامل ديگر ازدواج ‌هاي سياسي که بين اشراف و خاندان سلطنتي رايج شده بود بيشتر جهت به ‌دست‌ آوردن مقام و کسب املاک بيشتر و امتيازات خاص اجتماعي بود.

از عوامل ديگر ازدواج که بدترين شيوه و شکل آن مي‌تواند باشد، وجود نابساماني‌هاي اقتصادي جامعه را مي‌توان نام برد که به دليل فقر و تهيدستي، با دختران به شکل کالا برخورد مي‌شد. به اين معني که دختران به‌عنوان کالا به جاي پول يا جنس معامله مي‌شدند. گاه اتفاق مي‌افتاد که اهالي يک شهر يا روستا و يا محل، پول کافي براي جوابگويي به خواسته هاي واليان و يا حاکمان آن منطقه را نداشتند. از این رو مردم به ناچار بايد دختران خود را به آن ها پيشکش مي‌کردند.

همچنین چند همسري يا داشتن زنان گوناگون در عصر قاجار بسيار متداول بود. به ‌طور کلي زنان عقدي از موقعيت بهتري نسبت به زنان غيرعقدي برخودار بودند. اينان معمولاً از طبقات هم‌ طراز انتخاب مي‌شدند.
زنان صيغه‌ اي از طبقات پايين‌تر بودند تا سمت خدمتکاري را براي زنان ارشد داشته باشند. همسر محبوب، «سوگلي» نام داشت و صرف ‌نظر از اين که عقدي باشد يا صيغه ‌اي از نفوذ فراواني نزد شوهر برخوردار بود. گروه ديگري از زنان که در اين دوره حضور داشتند، کنيزان بودند که به راحتي در ايران آن دوره، خريد و فروش مي‌شدند. اينان در درون خانه به ‌عنوان نوکر يا کلفت کار مي‌کردند و پس از مدتي جزء اعضاي خانواده بشمار مي‌آمدند. با این همه باید دانست که این شرایط تا حد بسیار زیادی نشات گرفته از شیوه و روش حکومت و زندگانی شخصیِ شاهان قاجار بود.

این اثر در بردارنده نکاتی کلیدی و به دور از حاشیه پردازی در کتاب هایی از این دست درباره امور ازدواج های قجری است. چرا که در پی گرفتاری های کنونی، اندک خوانندگانی یافت می شوند که رغبت نمایند تا رو به سوی مطالعه کتاب های چند صد صفحه ای آن هم با نثری ثقیل و سنگین آورند؛ از این رو نویسنده با نگارشی ساده و روان به ذکر نکاتی خواندنی در این موضوع پرداخته است تا پیوندی مجدد میان خوانندگان فهیم و متون تاریخی رخ نماید. در مجموع این اثر را بنا به نقل کارشناسان حوزه علوم تاریخی و اساتید دانشگاهی، می توان در زمره نخستین آثاری برشمرد که به دور از شرح و بسط های ملال آور و با تکیه بر نکاتی خواندنی به ذکر مهم ترین نکات در این راستا پرداخته است.

شایان ذکر است چاپ اول این کتاب در سال 1394 در قطع وزیری و شمارگان 1000 نسخه از سوی نشر نی نگار و با حمایت معنوی موسسه فرهنگی روزنامه قدس مشهد مقدس صورت پذیرفته است.