به گزارش قدس آنلاین به نقل از الف، با گذشت چند ماه از اجرای رسمی برجام، بانک‌های خارجی هنوز در برخورد با ایران با احتیاط کامل برخورد می‌کنند. 
این در حالی است که به اذعان بسیاری از مؤسسات مالی بین المللی، ایران بزرگ‌ترین فرصت سرمایه گذاری اقتصادهای نوظهور در ربع قرن گذشته است. ظرفیت‌های عظیم دست نخورده ایران در زمینه انرژی و منابع طبیعی و همچنین فرصت‌های استثنایی صنایع مختلف، هر سرمایه گذار بالقوه ای را می‌تواند به حضور در این بازار ترغیب کند. بر پایه همین واقعیت‌ها، از چند ماه قبل تعداد بسیار زیادی از سرمایه گذاران خارجی به امید لغو تحریم‌ها راه ایران را در پیش گرفته و بیش از ۱۸۰ هیات عالی رتبه اقتصادی با همتایان خود در ایران رایزنی و مذاکره کردند. در حال حاضر نیز صدها هیات بزرگ و کوچک خارجی در صف ورود به ایران قرار دارند. مذاکرات برخی از این هیات ها نیز مفید و ثمربخش بوده است.
اما باقی ماندن مانع بزرگ روابط بانکی، نتیجه تمام این تلاش‌ها و رفت و آمدها را در هاله ای از ابهام فرو برده است. خون روابط بانکی هنوز در کالبد سرمایه گذاری خارجی ایران جریان پیدا نکرده و چنانچه وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، تمام این آمد و رفت ها بی ثمر باقی خواهد ماند. موضوعی که در بیانات جدید رهبر معظم انقلاب در مشهد مقدس و همچنین سخنرانی‌های قبلی ایشان مورد تاکید قرار گرفت. 
ظاهر ماجرا نشان می‌دهد که تحریم‌های بانکی سازمان ملل علیه ایران لغو شده و بانک‌های خارجی اجازه دارند نسبت به تعامل با بانک‌های ایرانی اقدام کنند؛ اما چرا باز هم اتفاقی نمی‌افتد؟ چرا دست بانک‌ها و مؤسسات مالی خارجی، برای کار کردن با ایران لرزان است. دلایلی برای این کاهلی متصور است که برخی از آن‌ها را می‌توان به شرح زیر برشمرد: 

۱) تحریم‌های بانکی و مالی علیه ایران در یک روند چند ساله، طراحی و اجرا شد. نظام بانکی ایران در یک فرایند نسبتاً طولانی و مرحله به مرحله از نظام مالی بین المللی خارج شد. طبیعتاً امروز نیز ورود بانک‌های ایرانی به سیستم مالی بین المللی نمی‌تواند دفعتاً و یکباره صورت بگیرد.

۲) ترس از جریمه‌های سنگین آمریکا، احتیاط بانک‌های خارجی را برای ورود به ایران دوچندان کرده است. آمریکا با وجود لغو تحریم‌های بانکی مرتبط با مسائل هسته ای، سایر تحریم‌های مالی و بانکی مرتبط با ایران را همچنان حفظ کرده و این، کار را برای مؤسسات مالی بین المللی بسیار دشوار ساخته است. سال گذشته یک بانک فرانسوی به خاطر نقض یک تحریم غیرهسته‌ای ایران، با جریمه شگفت آور ۹ میلیارد دلاری از سوی دولت آمریکا مواجه شد. در چنین شرایطی بسیاری از بانک‌ها ترجیح می‌دهند در حوزه ای که کمترین احتمالی برای متضرر شدن آن‌ها وجود دارد، ورود نکنند.

۳) قوانین و مقررات مستقل کشورها پس از تحریم‌های بین المللی علیه ایران مانع دیگری است که باعث قفل شدن روابط بانکی ایران با بانک‌های خارجی شده است. نهادهای مسئول کشورهای مختلف، به طور خاص بانک‌های مرکزی، به موازات وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، اقدام به صدور مقررات و دستورالملل های مختلف به شبکه بانک‌های تجاری خود مبنی بر منع تعامل با سیستم بانک‌های ایران نموده‌اند و اکنون که تحریم‌های بین المللی برداشته شده، این نهادهای ملی نیز باید دستورالعمل‌های قبلی خود را لغو و بخشنامه‌های جدید صادر کنند که فرایند زمان بری است. رفتاری که پس از لغو تحریم‌های بین المللی بانکی علیه ایران مشاهده شد آن بود که بانک‌های مرکزی و نهادهای ناظر مالی در کشورهای مختلف عجله ای برای صدور بخشنامه‌های جدید نداشته و ندارند. علاوه بر این، در برخی موارد با وجود صدور بخشنامه‌های جدید، ادبیات این بخشنامه‌ها به گونه ای است که عملاً تمام مسئولیت را متوجه بانک‌های تجاری ساخته و صرفاً با هدف شانه خالی کردن از مسئولیت بانک‌های مرکزی صادر شده است.

۴) تحریم‌های بین المللی علیه ایران، علاوه بر قوانین و مقررات ملی و کشوری، یک لایه دیگر هم ایجاد کرد و آن مقررات و رویه‌های داخلی هر کدام از بانک‌ها بود. بانک‌ها و مؤسسات مالی خارجی در راستای دریافت دستورالعمل بانک‌های مرکزی، هر کدام مستقلاً بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هایی را صادر و به تمام شعب خود ابلاغ کردند و حالا باید تک تک این بخشنامه‌ها لغو شود.

مشکلی که برقراری ارتباط بانکی را با کندی فراوان همراه نموده، تقدم و تأخر این قطعنامه‌ها، بخشنامه‌ها و رویه‌های مختلف است یعنی تا زمانی که تحریم‌های جهانی لغو نشد، دستورالعمل‌ها و مقررات ملی قابل حذف نبود و تا زمانی که مقررات ملی اصلاح نشده باشد، بانک‌های تجاری رویه‌های داخلی خود را اصلاح نخواهند کرد. تازه در این مرحله بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی ترجیح داده‌اند قبل از اصلاح رویه‌های داخلی خود، نظاره گر اوضاع باشند و ببیند که سایر بانک‌ها چه رفتاری را در پیش خواهند گرفت تا متناسب با شرایط جدید اقدام کنند؛ یعنی هیچکدام فعلاً عجله ای برای برقراری روابط بانکی با ایران ندارند.

مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که دستکم تا چند ماه آینده نمی‌توان امید چندانی به گشایش اساسی به روابط بانکی ایران و جهان خارج داشت و یک واقعیت را نیز آشکار می‌کند و آن اینکه کیفیت تعهدات ایران در برجام ساده، ملموس و عینی بود و در مقابل تعهدات طرف غربی به شدت پیچیده و چند لایه بود؛ به طوری که ایران اکنون نه می‌تواند از تعهدات خود شانه خالی کند و نه طرف مقابل را به خاطر عدم اجرای برجام متهم نمایدو این موضوع حتماً در مذاکرات هسته ای باید مدنظر قرار می‌گرفت.