چالشهای حوزه سلامت دندان
«وضعیت توجه به سلامت دهان ودندان در کشور ما چگونه است وچه فاصلهای با کشورهای پیشرفته دارد؟» دکتر بهجت السادات عجمی، دندانپزشک کودکان در پاسخ به این پرسش خبرنگار ما میگوید: این مسأله در حال حاضر در کشورهای پیشرفته حل شده است، چنانکه بر اساس آماری که 10 سال پیش ارایه شده، در سوئد افراد 40 ساله یک دندان پرکرده داشتند، زیرا در کشورهای پیشرفته از همان طفولیت بر برنامههای پیشگیرانه تأکید میشود، اما امروزه وضعیت سلامت دهان و دندان در کشور ما خوشایند نیست.
دکتر علی کاظمیان، متخصص دندان پزشکی اجتماعی نیز معتقد است، به طورکلی وضعیت سلامت دهان ودندان در یک جامعه به عوامل متعددی مرتبط است که از آن جمله میتوان به دسترسی به خدمات دندانپزشکی اشاره کرد. به این ترتیب هرقدر زمینه این دسترسیها بیشتر فراهم شود، سلامت دندانها نیز بیشتر تأمین میشود. البته دیگر عامل مؤثر، تعیین کنندههای اجتماعی در سلامت است، به طوری که بررسیهای انجام شده حکایت از آن دارد که حدود 50 سال پیش، میزان پوسیدگی دندانهای کودکان کشورهای اروپایی و پیشرفته نسبت به هموطنان ما بیشتر بوده است، اما پرسش اینجاست که چگونه این جوامع وضعیت سلامت خود را ارتقا بخشیدهاند؟ به این ترتیب بررسیها نشان میدهد، نحوه سلامت دهان و دندان با برخورداری اقتصادی و اجتماعی نسبت مستقیم دارد. ازاین رو مقوله اقتصادی و آگاهی اجتماعی در این زمینه اثرگذار است.
پوسیدگی بیشتر در مناطق مرفه!
دکتر عجمی در ادامه یادآور میشود: در بررسیهایی که بین سالهای 76 تا85 در مدارس نواحی مختلف شهر مشهد انجام شد، نشان داد، در مناطق مرفه میزان پوسیدگیهای دندان نسبت به مناطق کم برخوردار بیشتر بود و در مقابل نیز در مناطق کم برخوردار کودکان به دلیل ضعف در تغذیه، دچار مشکلاتی در سلامت لثهها بودند.
دکتر کاظمیان نیز تأکید میکند: از عوامل نگران کننده در سلامت دندان اقشار برخوردار جامعه، شیوع پوسیدگیزایی تغذیه است که به دلیل غذاهای نرم همانند فست فودها و مصرف شیرینیها رخ میدهد و در اقشار کمبرخوردار ضعف دسترسی به خدمات دندانپزشکی، مسأله ای قابل تأمل است.
دکتر فرامرز بابازاده، جراح فک و صورت هم اعتقاد دارد، به دلیل تغییر الگوی تغذیه واستفاده از مواد غذایی نرم، شکل فک انسانها به مرور زمان تغییر کرده، به طوری که در حال حاضر دندان عقل به عنوان عنصر بی فایده بوده ویا در فک مخفی است، به این ترتیب در حال حاضر حدود 98 درصد دندانهای عقل نیاز به جراحی دارند.
اثرگذاری خانواده
«کودکان از گروههایی هستند که با مشکلات سلامت دهان و دندان مواجهند، برای کاهش این مشکلات چه باید کرد؟»
دکتر فریناز نوربخش، متخصص دندانپزشکی کودکان در پاسخ میگوید: خانوادهها باید توجه کنند در سلامت دندانهای کودکان غفلت از نگهداری دندان دیده میشود، زیرا والدین تصور میکنند این دندان شیری است واهمیتی برای حفاظت آن قایل نیستند. درحالی که این دندان پایه سلامت دندانهای کودک است. دکتر عجمی نیز معتقد است، در سالهای اخیر بحث طرح تحول سلامت دندانپزشکی مطرح شده که امیدوار کننده است. در این برنامه بر پیشگیری از مشکلات دندانپزشکی کودکان زیر دوازده سال تأکید میشود که با اجرای مطلوب ونظارت کافی میتواند در تأمین سلامت دندانها مؤثر باشد، زیرا گاه شاهدیم در مراکز درمانی برای فلورایدتراپی از نیروهای غیرمرتبط استفاده میشود.
پیشگیری از دوران کودکی
«چند سالی است که بر پیشگیری در عرصه دندانپزشکی تأکید میشود، برای موفقیت دراین زمینه چه باید کرد؟»
دکتر نوربخش در پاسخ میگوید: برای موفقیت در این باره باید از کودکی شروع کرد و این میسر نمیشود مگر وقتی که سطح دانش اطرافیان کودک رشد داشته باشد. بنابراین در جوامع پیشرفته از دوران بارداری به این مسأله تأکید میشود و به مادران و اطرافیان در خصوص مراقبت از دندانهای طفل آموزش میدهند. همچنین از عوامل مؤثر در پوسیدگی دندانهای کودکان وجود میکروب «استرپتوکوک موتانس» است که به طور طبیعی پس از حدود 6 ماه از تولد، در دهان فعال میشود. چنانکه گاه در کودکان شاهد رویش دندانهایی پوسیده هستیم، بنابراین هرقدر زمان ورود این میکروب در کودک بیشتر شود، علایم پوسیدگی دیرتر بروز میکند. البته در جهان این معضل دیده میشود، چنانکه بنابر بررسیهای انجام شده 60 درصد کودکان 6 ماهه تا 6 ساله آمریکایی دندانی پوسیده داشتند و این میزان در کشور فنلاند به پنج درصد میرسد.
افزایش سواد سلامت دانشآموزان
«از حلقههای مؤثر در پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان که در وزارت بهداشت به آن توجه شده، تأکید بر افزایش سواد سلامت دانش آموزان در این مقوله است. آیا دانش مربیان بهداشت ما برای این آموزشها کافی است؟»
دکتر عجمی، استاد دانشگاه میگوید: به طور علمی باید این وضعیت فراهم باشد، اما بنابر شواهد و تجربیات موجود، این شرایط فراهم نیست، چنانکه ما در تعامل با مدارس در زمینه آموزشهای بهداشت شاهدیم که برای نمونه از یک جمع 60 نفره مربیان بهداشت تنها یک نفر تحصیلکرده این رشته است و بقیه تخصصهای غیرمرتبط دارند. همچنین از این تعداد تنها 10 نفر علاقهمند به حرفه خود بوده و با جدیت بر سلامت دانش آموزان تأکید میکنند.
بیمه توجیه ندارد
دکتر کاظمیان با اشاره به اینکه در بسیاری از مناطق دنیا خدمات دندانپزشکی قابل بیمه شدن نیست، میافزاید: با توجه به اینکه پوسیدگی دندان دومین بیماری شایع در کل دنیاست، از اینرو تقریباً همه افراد با خدمات دندانپزشکی سر و کار دارند و با توجه به تقاضای بالای مردم، پوشش بیمهای این خدمات توجیه اقتصادی ندارد. به این ترتیب جا دارد خدمات بیمهای بر سلامت دهان و دندان کودکان متمرکز شود.
نظر شما