اما زمینیانِ بی‌مسؤولیت و ضد محیط زیست، خاک سیاره آبی را به توبره کشیده‌اند و به دلیل مشکلات ایجاد شده برای این سیاره ارزشمند، فرهنگ‌سازی برای حفظ حیات آن ضروری است. البته هر عاقلی باید بداند که زندگی انسان‌ها نیز به زندگی «زمین» گره خورده است.
زمین،
تنها خانه همه ماست
زمین ما به عنوان تنها کره خاکی در میان میلیارد‌ها سیاره کیهان، پوشیده از آب است و برای ساکنانش آب مایه حیات است، اما روزانه در جهان پنج هزار نفر به دلیل آب آشامیدنی ناسالم می‌میرند و یک میلیارد نفر در جهان به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند. یک میلیون نفر گرسنه داریم، اما ۵۰ درصد از غلات جهان صرف خوراک دام و سوخت‌های زیستی می‌شود.
همچنین گرچه به دلیل بی‌مهری انسان‌ها با لایه اوزن، گازهای گلخانه‌ای بیشتر شده و کوه‌های یخی نسبت به ۴۰ سال قبل ۴۰ درصد نازک شده‌اند، اما هنوز هم ۱۳ میلیون هکتار در سال جنگل از بین می‌رود و نرخ مرگ و میر انسان‌ها بر اثر آلودگی‌هایی که خودشان ایجاد می‌کنند، صدها برابر بیش از نرخ طبیعی است.
شعار دادن
«زمین» را پاک نمی‌کند!
مهندس حمید پورعظیمی، فعال محیط زیست و رئیس سمن «آخرین زمین» به خبرنگار ما می‌گوید: همه ساله و بدون استثنا همه دولت‌ها خودشان را دوستدار محیط زیست اعلام می‌کنند و حتماً برنامه‌ریزی، اجرای برنامه‌های زیست محیطی و رسیدن به اهداف را فریاد می‌کنند، اما این شعار‌ها زمین را پاک نمی‌کند!
وی می‌افزاید: چندین دهه است که زنگ خطر برای زمین به صدا درآمده و روزی نیست که خبرهایی از سراسر جهان درباره نگرانی عمیق کارشناسان از تخریب محیط زیست مخابره نشود و این یعنی به خطر افتادن زندگی بر روی کره زمین.
به اعتقاد پورعظیمی، همین عنوان «روز زمین پاک»، یکی از این زنگ خطرهاست که در همه جای دنیا شنیده می‌شود، اما گوش کسی از آن به درد نمی‌آید و با تداوم بی‌توجهی به استانداردهای زیست محیطی، شاهد قراردادهایی با استانداردهای پایین هستیم و صنایع آلاینده همچنان به آلوده‌سازی ادامه می‌دهند.
روزی برای پاسداری از زمین
رئیس سمن «آخرین زمین» درباره دلیل نامگذاری ۲2 آوریل به عنوان روز «زمین پاک» می‌گوید: جان کانل، مؤسس و مبتکر زیست محیطی این روز را روز شکرگزاری و جشنی برای پاسداری از نعمت‌های زمینی می‌داند تا بیندیشیم و تعهدات خود را برای مراقبت و حفاظت از زمین، هر چه بهتر و بیشتر به اجرا درآوریم.
در همین حال سعید متصدی، معاون سازمان محیط زیست به مهر می‌گوید: مراسم «روز زمین» که به مناسبت ۲۲ آوریل همیشه در تاریخ دوم اردیبهشت برگزار می‌شد، امسال به دلیل جابه‌جایی تقویم در روز سوم اردیبهشت برگزار می‌شود.
وی می‌افزاید: در جهان امروز هزینه‌های نظامی ۱۲ برابر کل هزینه‌هایی است که برای کشورهای در حال توسعه صرف می‌شود و این یعنی دنیا در ضدیت با محیط زیست و مخالف زمین پاک مسیرش را طی می‌کند، زیرا جنگ (مواد منفجره عمل کرده و عمل نکرده) بیشترین تأثیر منفی را روی منابع زیستی می‌گذارد و ما این زیان را در جنگ با عراق با از میان رفتنِ منابع آبی، خاک و محیط زیست تجربه کرده‌ایم.
بی‌توجهی دولت‌ها به محیط زیست
به گفته وی، به دلیل بی‌توجهی دولت‌های گذشته به استانداردهای زیست محیطی، شاهد قراردادهایی با استانداردهای سال ۲۰۰۶ بودیم، اما امروز برای ورود هر فناوری به ایران، رعایت استانداردهای روز دنیا الزامی است و اجازه احداث کارخانجات صنعتی با استاندارد سال‌های گذشته داده نمی‌شود.
معاون محیط زیست کشور در ادامه اعتراف می‌کند: گرچه امسال شعار روز زمین «درخت برای زمین، زمین برای زندگی» است، ولی ما در کشورمان به جای کاشت درخت، پلاستیک می‌کاریم و جنگل پلاستیک و پسماند داریم.
به گفته وی، بر اساس ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند، از این پس هر تولیدکننده یا واردکننده باید نسبت به بازیافت و دفع مناسب پسماند محصولاتش اقدام کند و در صورتی که نتواند این کار را انجام دهد، باید نیم در هزار از ارزش آن کالا را به صندوق ملی محیط زیست -برای بازیافت یا دفع مناسب توسط سازمان محیط زیست- واریز کند.
مهارت صنایع آلاینده
در دور زدن قانون
دکتر مرضیه نامور، ناظر طرح‌های زیست محیطی یکی از وزارتخانه‌های اقتصادی نیز به خبرنگار ما می‌گوید: قانون محیط زیستی کافی داریم، اما راه‌های دور زدن این قوانین در کشور ما توسط صنایع آلاینده شناخته شده‌تر از روش‌های رعایت قانون و اولویت‌های محیط زیستی است.
وی می‌افزاید: متأسفانه بیشتر بازرسان محیط زیست به دلایلی دنبال دردسر نمی‌گردند و حفره‌های موجود در آلایندگی زیست محیطی را نادیده می‌گیرند و کارخانه‌های آلاینده با دارا بودن حداقل‌های استانداردهای زیست محیطی و بدون پیوست‌های لازم برای رعایت بایسته‌های محیط زیست، وارد چرخه صنایع تولیدی می‌شوند و این برای جامعه زیانبار است.
دکتر نامور، همچنین با اشاره به شعار روز زمین پاک یادآور می‌شود: شعار امسال سازمان محیط زیست «درخت برای زمین، زمین برای زندگی» اعلام شده و پیش نیاز رسیدن به این مرحله حذف کیسه‌های پلاستیکی از مصارف کشور است. باید بدانیم ۶۰ درصد کیسه‌های پلاستیکی مورد استفاده، غیر ضروری است و این موضوع نیازمند هماهنگی با دستگاه‌های مسؤول است، اما هنوز بیشتر دستگاه‌ها از این شعار خبر ندارند.
معضلاتی که زمین را رنج می‌دهند
دکتر سعید شاه محمدی، مدیر سمن «بنفشه خاکستری» و استاد محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این باره می‌گوید: نگرش مردم نسبت به پسماند، معضل کیسه‌های پلاستیکی، نابودی تالاب‌ها، مدیریت گردشگری و بحث زباله‌سوز‌ها از جمله مشکلات ضد محیط زیست در کشور ما به شمار می‌روند.
همچنین افزایش آلودگی هوا و نبود عزم ملی برای مقابله با کارخانه‌ها و صنایع آلاینده، خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های آلوده‌ساز هوا، همه و همه از مشکلاتی است که زمینمان را رنج می‌دهد و برای رسیدن به شعار امسال یعنی «درختان برای زمین و زمین برای زندگی» باید این موانع را از میان برداریم، اما هیچ تلاش اثربخشی را در این رابطه شاهد نیستیم.
این استاد دانشکده محیط زیست تأکید می‌کند: هنوز در کشور برای داشتن زمین پاک و سالم دغدغه‌ای در مردم ایجاد نشده و از سوی مسؤولان نیز عزمی جدی برای این مهم دیده نمی‌شود. برای همین هنوز در شاخص‌های نگهداری و ذخیره سازی منابع کره زمین، در رده‌های پایین هستیم.
شعار دادن به جای حفظ منابع زمینی
به اعتقاد این زمین‌شناس، دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مسؤول در این رابطه فقط به شعار دادن پرداخته‌اند. وی در این باره توضیح می‌دهد: متأسفانه حال زمین اصلاً خوب نیست و سازمان محیط زیست شعارهای سیاسی می‌دهد و سازمان منابع طبیعی- به جای حفظ منابع- برای کشاورزان مجوز قلع و قمع منابع صادر می‌کند.
دکتر شاه محمدی می‌افزاید: متأسفانه وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت از وظیفه ذاتی خود برای امانتداری منابع خدادادی غافل شده‌اند و بیشتر این نیرو‌ها به فکر حقوق آخر ماه و پاداش آخر سالشان هستند و این آسیب‌زا‌ترین راه برای حفظ زمین است!
از طرفی دیگر کارشناسان دلسوز و سمن‌ها نیز قدرت اجرایی ندارند. برای همین روز به روز حال زمین وخیم‌تر می‌شود و به دلیل نبود فرهنگ لازم، اهالی آن بی‌مسؤولیت‌تر از قبل به آلوده‌سازی آن می‌پردازند. با این حال و روز اصلاً نمی‌توان انتظار سلامتی زمین را داشت، مگر اینکه از همین امروز، کار آموزش نسل آینده را آغاز کنیم و با برنامه‌های ضربتی آموزشی بخصوص در رسانه‌های پرمخاطب مانند صدا و سیما، مردم را با شرایط خطرناکی که محیط زیست و در واقع زندگی آن‌ها را تهدید می‌کند و خودشان نیز در آن نقش دارند، آشنا کنیم.
نظر شما