امروز با این پیشینه 16 ساله مردم از شوراها انتظار حل مشکلات و پاسخگویی به آن‌ها را دارند، ولی این کار به دنبال تعامل جدی شوراها با مسؤولان محقق می‌شود. این در حالی است که شورایی‌ها هنوز داد «شورا باوری» دارند و هنوز می‌گویند برای اجرایی شدن مصوبات شورا خلأ‌های اساسی در زمینه ابزارهای التزامی و اجرایی وجود دارد .
 روزنامه قدس در همین راستا طی میزگردی به بررسی میزان شورا باوری مسؤولان استانی و میزان عملی شدن تصمیمات شورای شهرستان توسط مسؤولان استانی و فرصت‌ها و چالش‌های نظام شورایی شهرستان مشهد می‌پردازد، چرا که طبق گفته اعضای شورای شهرستان مشهد متأسفانه اغلب با تصمیمات شورا به گونه ای برخورد می‌شود که راه گریزی برای انجام ندادن مصوبات یافت می‌شود.
در این زمینه طی میزگردی با حضور اسماعیل نورمحمدی، مدیر کل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان رضوی، سید مجتبی علوی مقدم مدیر کل دفتر امور شهری استانداری خراسان رضوی، محمد فانی نماینده بخش مرکزی، حسن فرجی نماینده بخش ملک آباد، حسین پرورش نماینده بخش احمدآباد، عباسعلی بادیانی سخنگوی شورای شهرستان گلایه اعضای شورای شهرستان مشهد و پاسخ دو تن از مدیران کل استانداری را از نظرتان می‌گذرانیم:
قدس: لازم می‌دانم ابتدا به عنوان اولین پرسش از مهم‌ترین دغدغه شورایی‌ها بپرسم و اعتقاد شما را در خصوص شورا باوری که رئیس شورای شهرستان هم بارها به آن اشاره کرده بپرسم. آیا با علم به اقدامات تأثیرگذار مسؤولان استانی در این خصوص چالشی در استان وجود دارد؟
حسین پرورش: با توجه به قدمت شوراها طی چهار دوره و تجربیات ارزنده شوراهای روستایی و شوراهای بخش‌ها متأسفانه شوراهای روستایی به جایگاهی که باید نرسیده‌اند. این در حالی است که در قوانین اساسی جمهوری اسلامی ایران شوراهای اسلامی از ارکان تصمیم گیری و مسؤولان در قبال مصوبات شورا‌های اسلامی موظف به اجرا هستند .
محمد فانی: کشور ما به لحاظ قوانین ضعفی ندارد اما مدیران با دیدگاه‌های سلیقه ای خود همیشه شوراها را مثل رقیبی می‌بینند برای خودشان. حتی نماینده‌های مجلس وقتی به کرسی خود رسیدند سعی کردند شورایی‌ها را به عنوان رقبای آینده  تهدیدی برای خود تصور کرده وبا این تصور وظایف آن‌ها را محدود کنند. در حالی که اگر شوراها را به عنوان بازوی نظام در نظر بگیریم می‌توانند برای قوه مجریه و مقننه کارآیی داشته باشند و حمایت نکردن شورای شهرستان به نفع مشهد تمام نمی‌شود.
حسن فرجی: تا زمانی که مسؤولان ما به این باور نرسند که شوراها بهترین پل ارتباطی بین مردم و مسؤولان هستند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد.
قدس: این توجه نکردن به شورای اسلامی شهرستان مشهد -البته طبق گفته دوستان شورایی - که نیازمند مشارکت مسؤولان استانی است، آیا نشأت گرفته از مشکل خاصی است و آیا اعضای شورا از آگاهی لازم در خصوص توانمندی‌های شورا برای رسیدن به اهدافشان آگاهی یافته اند یا موانع قانونی وجود دارد؟
مهندس علوی مقدم: موانع قانونی ندارند اتفاقاً ما در قانون برای شورا فرصت‌های خوبی داریم، ولی سطح مطالعات اعضای شورا کافی نیست .
واقعیت این است که وقتی افراد می‌خواهند وارد شورا شوند توجه نمی‌کنند که چقدر به قوانین شورا واقفند یا چقدر می‌توانند برای شورا وقت بگذارند. کسی باید در عرصه شورا بیاید که علم و آگاهی و فرصت  داشته باشد. نگاه به قانون، برداشت از قانون و استفاده از ظرفیت‌های قانون مطالعات وسیعی را می‌طلبد، لذا انتظار می‌رود دوستانی که خود را در معرض انتخاب برای شوراها قرار می‌دهند سطح اطلاعات خود را چه در زمینه موارد قانونی و چه مسایل ارتباطی افزایش دهند . آموزش سنگ بنای پیشرفت است، در حالی که الان غیر از مجموعه استان که خودش برای بحث آموزش ورود پیدا کرده فعالیت دیگری صورت نگرفته است.
مهندس نور محمدی: 2500 شورا در استان وجود دارد که 50 درصد اعضای آن تحصیلاتشان زیر دیپلم است . آموزش هم که بگذاریم جواب نمی‌دهد. وقتی روستاییان اراده ای برای تغییر سرنوشت خودشان ندارند، من چگونه به عنوان مسؤول برای آن‌ها‌ کار کنم؟
قدس: یعنی اجرای مصوبات شورا توسط استانداری با چالش مواجه نیست؟  
علوی مقدم: خیر . طبق دستور استاندار ما یک سری نشست‌هایی را با شوراهای شهرستان تشکیل دادیم. یکی از مصوبات گذشته شورای شهرستان در حضور استاندار این بود که به استناد اصل 100 قانون، اعضای شورای شهرستان مشکلات بخش‌های شهرستان خود را با دسته بندی مشخص کنند .
اما بنده به عنوان مدیر کل امور شهری و شوراها که دبیر این سیستم هم بودم یک خط از دوستانمان ندیدیم.  در حالی که قرار بوده مشکلات جمع بندی شود و شهرستان به شهرستان عنوان شود و ما به عنوان مدیران دولتی با دستگاه‌های دولتی جلسه بگذاریم، اما همین استارت هم نخورده است.
دستگاه‌های اجرایی و استانداران موظف به اجرای مصوبات شوراها هستند، منتهی آن دسته از مصوباتی که مغایر با قانون و سیاست‌های کلی نظام نباشد.   
قدس: جناب آقای بادیانی به عنوان سخنگوی شورا بفرمایید مصوباتی خارج از قانون به استانداری ارایه کردید؟
بادیانی: ما در همین کتاب قانون بیش از 10 بند داریم که در مورد شوراهای شهر کارهایی را به این‌ها ارجاع می‌دهیم که مربوط به شهرداری نیست.  از جمله ماده 32 قانون شوراها که تمام دستگاه‌های دولتی و دستگاه‌های غیر دولتی که از بودجه کشور استفاده می‌کنند باید برنامه خود را برای خدمات شهری به شورا ارایه کنند. در حال حاضر کدام شورای ما دارد این کار را می‌کند؟ کدام شورای ما در همین 78 شهر خراسان رضوی؟ در 27 شهرستان کدام شورای شهرستان را داریم که برنامه اجرایی دستگاهی را بگیرد  و بگوید برنامه خود را برای خدمات شهری بفرستید؟ این‌ها جزو همان مسایلی است که آموزش شوراها را مورد نظر دارد، یعنی کاری که در این 16 سال اتفاق نیفتاد.
علوی مقدم: اصل 102 قانون این اجازه را به شورای عالی استان داده که در حدود وظایف خود طرح هایی را آماده کنند و چه به صورت مستقیم و چه از طریق مجلس به دولت ارسال کنند. چقدر از این ظرفیت بالقوه استفاده کرده اند؟  این یک فرصت و ظرفیت اساسی است که هیچ بخشی این ظرفیت را ندارد که بتواند مستقیماً طرح ببرد.
بادیانی: بگذارید یک نمونه از فرصت شوراها را خدمت شما عرض کنم. ببینید قانونگذار از سال 92 که شوراهای دوره چهارم شروع شد برای بودجه سال 93 اعلام کرد شهرداری‌ها حق پرداخت هیچ گونه هزینه و بودجه ای را به هیچ دستگاهی ندارند. این موضوع برای بودجه 94 هم بود برای بودجه 95 هم هست، ولی هیچ کدام از شهرداری‌ها اجرا نمی‌کنند و این یک فرصت شورایی است، یعنی دولت هر جا بودجه کم می‌آورد شهرداری را می‌شناسد. شورا باید بودجه شهرداری را مصوب کند و این یک فرصت شورایی است. الان شورای شهر مشهد به یک دستگاه کمک می‌کند، شورای شهر رضویه به یک دستگاه دیگر، شورای ملک آباد همین طور که به واسطه فرصت شورایی داشتن شان دارند کمک می‌کنند.
علوی مقدم : قانون به شما اختیار این کار را نداده. شما حق این کار را ندارید . شما حتی نمی‌توانید زمین به کسی واگذار کنید.
بادیانی: حالا که این خلاف‌ها دارد انجام می‌شود.
علوی مقدم: نباید انجام شود. برای همین است که پرونده‌ها دارد یکی یکی بررسی می‌شود. الان دستگاه‌های نظارتی ورود پیدا کرده اند و این تخلف‌ها پرونده می‌شوند.
راجع به برنامه‌ها هم اشاره می‌کنم الان ابلاغ شده شهرداری‌ها باید برنامه راهبردی و عملیاتی شهر را تهیه کنند. شهرداری‌ها باید برنامه را طوری طراحی کنند که فقط شهرداری را نبینند بلکه شهر را ببینند و تمام شرکت‌های خدماتی و تا آخر امسال هم فرصت دارند با گرفتن مشاور برنامه میان مدتِ 5 ساله و بلند مدتِ 20 ساله داشته باشند؛ البته ما تصمیم گرفتیم برنامه بلند مدت مان مطابق برنامه دولت 25 ساله باشد. اگر این اقدام انجام شود اولین قدم‌های حرکت به سمت مدیریت هماهنگ شهری خواهد بود که اختیاراتش مستقیماً دست شوراهاست و ما فقط مرجع تصویب هستیم. اینجاست که دیگر باید شوراها سنگ تمام بگذارند.
بادیانی: ما در شورای شهرستان مشهد طبق ماده 28 آیین نامه داخلی شورا از اداره آب و فاضلاب استان خواستیم برای حل مشکل آب شرب ملک آباد به ما طرح بدهد، چرا که یکی از بندهای ماده 28 ارایه طرح از سوی دستگاه‌های اجرایی است؛ آن‌ها طبق ماده 30 طرح شان را ارایه دادند و ما هم طبق همین ماده بودجه طرح را پس از بررسی و تصویب  به فرمانداری و استانداری اعلام کردیم و با شرکت تمام دستگاه‌های مربوط  کارگروه هم تشکیل دادیم. همه آمدند و امضا کردند وقتی رفت ستاد تدبیر آب استان رد شد. باز ما از طرف سازمان مدیریت پیگیری کردیم  در حالی که این پیگیری وظیفه شورا نبود و بدین ترتیب دوباره به ستاد تدبیر آب آمد و باز متوقف شد.  
عرض من این است فرصتی که در اختیار شورا قرار گرفته همین برنامه کوتاه مدت و بلند مدت است با نگاه به امور شهر که گامی بسیار مؤثر است در راستای ایجاد مدیریت یکپارچه شهری یا مدیریت هماهنگ شهری و از همه مهم تر این است که واقعاً وقتی می‌خواهیم عضو شورا بشویم چقدر قانون را بلدیم؟ من یادم هست چند ماه در سایت دفتر شهری چند ماه لایحه مدیریت یکپارچه شهری را گذاشتند. هر روز می‌رفتم ببینم چند نفر نگاه می‌کنند. هر روز یکی دو نفر نگاه می‌کردند.
علوی مقدم: همان موقع شخصاً به همه شوراها نوشتم این قانون مال شماست و ما داریم بازنگری می‌کنیم  و منتظر نظرهای شما هستیم اما طی سه ماه فقط 20 نظر داشتیم که 15 تا متعلق به افراد شخصی بود  و 5 نفر از شورای شهر هم به اندازه 2 صفحه جواب دادند. بدین ترتیب چه انتظاری دارید که قانون خودتان اصلاح شود؟
من همینجا قید می‌کنم وظیفه پایش و اندازه گیری و تهیه برنامه‌های راهبردی - عملیاتی به شوراهای شهر سپرده شده است و با امضای خودم به رؤسای شوراها و شهرداری‌ها ابلاغ شده است.
نور محمدی: واقعاً اگر شوراها تمام تلاش خود را می‌کنند و عملاً اتفاقی نمی‌افتد، کجای کار مشکل دارد؟
علوی مقدم: استاندار توان شورا باوری بسیار بالایی در دستور کار قرار داد. چنان که طی سال‌های قبل بی نظیر بوده که استاندار شخصاً در شورای شهرستان شرکت کند و در قبال موارد مطرح شده از مدیر کل سؤال کند و جواب بخواهد.  شما در همین حد بگویید چه کردید تا ما جلسات بعد را هم در خدمت شما باشیم.
بادیانی: جلسه ای که با استاندار برگزار شد، شورای شهرستان مشهد بود. نامه ای که مهندس علوی دادند که توسط کارشناسان فرمانداری به اطلاع ما رسید ما چند بار برای طرح مشکلات درخواست کتبی برای تشکیل جلسه دادیم مدیریت برگزاری جلسه هم با فرمانداری مشهد بود و آن‌ها هر بار عنوان کردند به استانداری اعلام کرده اند کارشناس معرفی کنید اما معرفی نکرده اند. ما که نماینده مردمیم نمی‌توانیم منتظر بمانیم استانداری کارشناس تعیین کند و فرمانداری جلسه بگذارد.
علوی مقدم: سطح و سطوح مدیران استانی رئیس شورای شهرستان است. من به احترام روزنامه اینجا هستم. آقای فانی شما از شهرستان بجستان پایین ترین که رئیس شورای شهرستان مشکلات را جدول کرده فرستاده. این حرف‌ها قابل قبول نیست.
بادیانی: عمده مشکلات ما بحث بودجه است. ما شورای شهرستان مشهدیم و قانوناً دولت باید به ما امکانات و بودجه بدهد، ولی ما الان طبق قانون بودجه‌ها داریم بودجه مان را از شورای پایه مان می‌گیریم یعنی از شهر مشهد، شهرملک آباد، شهر رضویه .
علوی مقدم: حرف شما مبنای قانونی ندارد. طبق قانون تا زمانی که روش‌های قانونمندی برای تأمین اعتبارات دیده نشده استانداری‌ها کمک کنند. استانداری هم یک سال کمک می‌کند، دو سال کمک می‌کند. طرح 101 ماده قانون اساسی در اختیارتان است. طرح بگیرید ببرید مجلس مصوبه کنید و ابلاغ بگیرید. چرا تا حالا این کار را نکردید؟
شورای عالی استان‌ها باید بیاید برای سه تا موضوع پاسخ بدهد: یکی اینکه چرا برای آموزش شوراها برنامه نداشته در حالی که سنگ بنای پیشرفت آموزش است. نکته دوم اینکه شما چرا از این فرصت قانونمند شورای عالی استان‌ها برای اصلاح قوانین و مقررات و ایرادهایتان استفاده نکردید. نکته سوم اینکه چقدر شما مطالعه و طرح‌های قانونمند تهیه و آماده کرده اید  و رسیدگی نشده؟
با موضوعات منصفانه برخورد کنید. فرمانداری کی به من نامه زده و کارشناس خواسته که من معرفی نکرده ام؟ فرمانداری هم مشکلی ندارد. مشکل جایی دیگر است در واقع ما باید وظایف خودمان را بازنگری و سعی کنیم در کارمان تقوای لازم را داشته باشیم.
ما پولی در شهرستان‌ها توزیع نکردیم اما خیلی از گره‌ها را با نشست‌های استاندار و مدیران کل حل کردیم. ما مدیران کلی داشتیم که اصلاً به شهرستان سفر نکرده بودند. حضور استاندار در دورترین نقطه استان باعث شد که مدیر فلان بانک هم برود به مجموعه بانک هایش در فلان شهرستان سری بزند. من دفاع به ناحق نمی‌کنم ولی خوب است ما نیمه پر لیوان را هم ببینیم.
نور محمدی: یکی از دلایل  مهم پایداری سازمانی سلسله مراتب است. ما الان شورای شهر، روستا، استان و عالی داریم، این‌ها باید در واقع با هم مرتبط باشند تا با انتقال مشکلات به یکدیگر در نهایت به حل آن‌ها برسند، اما همان طور که می‌بینید هیچ ارتباطی بین آن‌ها ‌نیست! اما اگر اعضا در خصوص اجرای مصوبات مشکلی می‌بینند، اولین کارشان باید تصویب اصلاحیه نظام شورا باشد تا بتوانند حق شان را بگیرند.