حصیر بافی چیست؟
حصیربافی به معنی بافت رشتههای حاصل از الیاف گیاهی(سلولزی) به کمک دست و ابزار ساده دستی است. حصیر بافی تنها به تولید زیرانداز خلاصه نمیشود، بلکه هنرمندانِ چیرهدست محصولات مختلفی مانند سبد، انواع زنبیل، سفره، کلاه، انواع ظرف و... تولید میکنند. حصیربافی خود شامل بامبوبافی، مرواربافی، تِرکهبافی، چمبافی و سبدبافی میشود. چیغبافی نیز در زیرمجموعه حصیربافی قرار میگیرد، با این تفاوت که در روند بافت افزون بر الیاف گیاهی از نخ پشمی رنگ شده نیز برای ایجاد نقش و طرحهای سنتی استفاده میشود.
بافت حصیر در تمام نقاط ایران
در مناطق گوناگون کشورمان بويژه مناطق شمال و جنوب آن و هر کجا که دسترسي به برگ درخت خرما، ساقه گندم، ني و ترکه امکان پذير باشد، ميتوان نشانههايي از حصيربافي و سبدبافي را پیدا کرد. با اين حال اين صنعت در استانهاي سيستان و بلوچستان، خوزستان، کردستان، هرمزگان، بوشهر، خراسان، کرمان، يزد، فارس، مازندران، گيلان، آذربايجان شرقي و تهران از رونق بيشتري برخوردار است.
ابزاری ساده
ابزار و وسايل مورد استفاده در حصير بافي بسيار ساده و محدود است، نظير داس، انواع کارد، اره، رنده، انبر دست، قيچي، سوزن، درفش، دفتين و سنگ نفت. اين ابزار عمدتاً براي قطع گياهان و پيراستن آن ها به منظور آماده سازي مواد اوليه مورد استفاده قرار ميگيرد و گاهي نيز حين توليد به عنوان وسيله کمکي، ساخت آن را آسان میکند.
طرح ساماندهي و حمايت از مشاغل خانگي
راه اندازی کسب و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان است و انجام کار در منزل مزایای بسیاری مانند حذف هزینههای رهن و اجاره کارگاه، ایاب و ذهاب و... دارد. بد نیست خانمهای خانهدار، بسته به علاقه خود یکی از این مشاغل که طبق اعلام وزارت کار و امور اجتماعی شامل بیش از 240 مورد میشود، انتخاب، آموزش دیده و با فراگیری آن از طرح حمایتی مشاغل خانگی استفاده کنند.
کیمیای حصیری
«لیلا بردبار» را میتوان یکی از پیشکسوتان حصیربافی استان گیلان دانست. این خانم باذوق که هنرش را از مادر و پدرِ همسر خود آموخته است، میگوید: حصیربافی برای ما یک کار گروهی و خانوادگی است. البته 30 نفر دیگر هم با ما همکاری میکنند تا بتوانیم تولیدات خود را به تمام شهرها بفرستیم.
این مربی حصیربافی میافزاید: دورههای آموزش حصیربافی 10 جلسه است که پس از آموزش بسته به بزرگ و کوچکی کار و سابقه میتوان روزی سه تا چهار کیف و سبد خرید بافت. او میگوید: این هنر آنقدر شیرین است که سختی کار از یادت میرود. فقط باید بدانیم چطور کار را شروع کنیم. این کار به خاطر نشستن طولانی مدت، خستگی دست و کمر دارد، اما وقتی نتیجهاش دیده میشود، تمام آنها تمام میشود.
این کارآفرین هنرمند با بیان اینکه «برای جذب بیشتر مردم به حصیربافی که کار هنری اصیل ایرانی است و رویگردانی از محصولات چینی، سعی کردم نوآوریهایی هم در کارم داشته باشم»، افزود: مثلاً من سعی کردم که جعبههای بستهبندی حصیری که حاصل تلفیق چوب و حصیر است، تولید کنم. این بستهبندی بومی مورد استقبال استانهای گوناگون بویژه جشنواره سال گذشته در مشهد قرار گرفت. تولیداتی که با عنوان بسته بندی بومی ادامه دارد.
بردبار در ادامه توضیح میدهد: حصیر بافی قدمت 10 هزار ساله دارد. مردم با حصیر برای خانه های خود زیرانداز درست میکردند که به عنوان فرش استفاده میشد. ساک، سفره و کلاه از کارهایی است که در همان ابتدا تولید شد. آن ها را برای خوردن ناهار سفره درست میکردند و برای در امان ماندن از نور آفتاب هنگام کشاورزی، کلاه های لبه دار میبافتند.
اما امروز نیاز مردم به ملزومات حصیری تفاوت کرده است. تولیدات این روزه ما بیشتر شامل گلدان، جای دستمال کاغذی، سطل زباله، سطل روزنامه، جای سیخ کباب، جای طلا، جای سوزن، جا نانی، انواع کیف و سبدهای در دار میشود.
نظر شما