قدس آنلاین/ محبوبه علی پور: برش اول: مادر با پسرک خردسالش همراه من شده اند. پسرک کنجکاوانه خیابان‌ها، آدم‌ها و ماشین ها را به مادرش نشان می‌دهد و از هر دری حرف می‌زند. ناگهان می‌پرسد: مامان! خانم‌ها هم سیگار می‌کشند؟ مادر با تردید می‌گوید: نه! پسرک در ازدحام خیابان انگشتش را به طرف خودرویی می‌گیرد و می‌گوید: پس چرا اون خانومه سیگار می‌کشه؟ مادر با لبخندی پاسخ می‌دهد: نمی دونم!
برش دوم : پیرمردها مثل همیشه زیر درخت نارون بوستان نشسته بودند، ولی برخلاف همیشه خبری از خنده ها وشادی های آن‌ها نبود. مرد سپیدمو با هیجان به دوستانش که ناباورانه چشم به دهانش دوخته بودند، می‌گفت: از مغازه که اومدم، پسرک گوشه کوچه ایستاده بود و سیگار می‌کشید. می‌خواستم برم جلوتر چیزی بگم ، حتی دلم می‌خواست سیلی بزنمش! آخه ده یازده سال بیشتر نداشت ، از کوچک‌ترین نوه من خیلی کوچک‌تر و نحیف تر بود!
شنا بر خلاف
جریان جهانی سلامت
امروزه دیگر دیدن آدم‌هایی که سیگار می‌کشند، غیرمنتظره و شگفت‌آور نیست، حتی اگر بانویی میانسال یا نوجوانی ریزنقش باشد. این مسأله را همین چند فقره آمار ناقص و بیات و پژوهش‌های محدود نیز تأیید می‌کنند، چنانکه گفته می‌شود، «طبق آمار‌ها در ۲۰ سال گذشته سن شروع اعتیاد به سیگار در حدود اوایل دهه دوم زندگی افراد بوده، اما در دو سال اخیر، این شاخص به سن ۱۳ سالگی کاهش پیدا کرده است». همچنین کارشناسان معتقدند: «در 40 سال آینده ما در زمره سه کشور اول مصرف دخانیات در جهان خواهیم شد». این در حالی است که در جوامع پیشرفته شاهد کاهش مصرف مواد دخانی هستیم، چنانکه مصرف سیگار در آمریکا از 1996 تا سال 2006 به نصف کاهش یافته و میزان مصرف آن در بین بزرگسالان از 42 درصد به حدود 20 درصد رسیده است.
خلق را تقلیدشان بر باد داد
چندی پیش شاهد برگزاری کنگره بین المللی سرطان در بیمارستان رضوی بودیم. دکتر توماس نیکلاس لمان، از مدعوین این کنگره با تأکید بر رشد مصرف دخانیات در کشورهای جهان سوم می‌گوید: این امر یک تقلید ناشیانه از سبک زندگی غربی است که مردمان جهان سوم آن را انتخاب کرده‌اند، زیرا تصور می‌کنند با این شیوه همانند کشورهای پیشرفته زندگی خواهند کرد.
این جراح مغز و اعصاب آلمانی با اشاره به نقش مواد دخانی در بروز سرطان‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: به اعتقاد من، پیش از دسترسی به فناوری‌های نوین، باید بر پیشگیری از این عارضه تأکید کرد. از مهم‌ترین برنامه ها تغییر سبک زندگی و اصلاح عادت‌های نادرست همانند کشیدن سیگار است. از این رو در کشورهایی مانند آلمان بر تبلیغ علیه مصرف دخانیات بخصوص در مکان‌های عمومی توجه شده است. از این رو میزان مصرف دخانیات کاهش چشمگیری داشته، زیرا مردم از استعمال سیگار در انظار عمومی شرمنده می‌شوند. همچنین شهروندان تأکید دارند که در منظر عمومی نباید سیگار کشید، زیرا کودکان از این رفتار و عادت نادرست تقلید می‌کنند و این به سلامت آن‌ها آسیب می‌زند.
دکتر سالیوان راجاک ساریا، دیگر میهمان این کنگره نیز با خجالت‌آور خواندن مصرف سیگار به دلیل فرهنگ‌سازی مستمر در کانادا، می‌گوید: ابتلا به بیماری سرطان دلایل گوناگون دارد، اما کیفیت زندگی و استفاده از دخانیات از عوامل افزایش خطر ابتلا به این بیماری است، بنابراین افرادی که زندگی سالم‌تری دارند، کمتر دچار سرطان می‌شوند.
چهره هولناک
سیگار برای سالمندان
گفته می‌شود، در هر هفت ثانیه یک نفر در دنیا و هر ١٠دقیقه یک نفر در ایران بر اثر مصرف سیگار می‌میرند و چنانچه اقدامی برای کنترل آن صورت نگیرد، در ١٠سال آینده این مرگ و میر در کشور ما به یک نفر در دو و نیم دقیقه خواهد رسید. همچنین شواهد حاکی از آن است که به دلیل رشد جمعیت سالمندان، در سال‌های آینده شاهد موجی از مبتلایان به سرطان خواهیم بود که بخشی از آن‌ها دارای رفتارهای پرخطر مانند مصرف سیگار هستند، مسأله ای که گویا قبح آن در جامعه ما از بین رفته و به ارزش اجتماعی بدل شده است.
دکتر محمد رضا قوام نصیری، رئیس انجمن انکلوژی و رادیوتراپی ایران با تأکید بر پیامدهای ناخوشایند سیگار بر زنان می‌گوید: برخی عوامل مؤثر در بروز سرطان را نمی توان پیش‌بینی و یا پیشگیری کرد، اما عواملی همانند سبک زندگی پرخطر و عادات ناخوشایند مانند مصرف دخانیات را می‌توان اصلاح کرد، بخصوص که همه بر آثار این رفتار و پیامدهای آن بر سلامت تأکید دارند. همچنین پژوهش‌ها ثابت کرده، زنانی که سیگار می‌کشند بیش ازمردان به نوعی از سرطان ریه به نام «آدنوکارسينوم» مبتلا می‌شوند و زنانی که طی بارداری سیگار می‌کشند، میزان ابتلای جنین به تومورهای بدخیم به نام
«مدولو بلاستوما» بیشتر از دیگران است.
نگاه به تجربیات جهانی
علاوه بر آسیب‌های جسمی سیگار بر افراد، نمی توان پیامدهای اقتصادی آن را نادیده گرفت. چنانکه آمار و ارقام منتشر شده نشان مي‌دهد، ارزش بازار سيگار ايران در هر سال دست کم سه هزار و 250 ميليارد تومان، يعني بیش از یک ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود که 30 درصد این میزان چرخش مالی توسط شرکت دخانیات انجام شده و بقیه آن به دست شرکت‌های خارجی و قاچاقچیان است. این در حالی است که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، چندی پیش از تجارت 10هزار میلیارد تومانی سیگار و لابی قدرتمند آن در کشور خبر داده است. بنابر اظهار نظر متولیان حوزه سلامت، سالانه 10 درصد از ایرانی ها با خرید سیگار، ١٠هزار میلیارد تومان را (با احتساب هزینه‌های درمانی) دود می‌کنند. این در حالی است که در کشورهای گوناگون سیاست‌های بازدارنده برای مصرف دخانیات وجود دارد.
دکتر لمان، متخصص مغز و اعصاب در برلین، می‌گوید: سازمان‌های بیمه‌گر بر اساس سبک زندگی، خدمات خود را ارایه داده و حمایت می‌کنند، از این رو خدمات بیمه برای افرادی که سیگار مصرف می‌کنند، گران‌تر است و در بالاترین رده پرداخت هزینه قرار می‌گیرد. همچنین بنابر قوانین موجود، 50 درصد قیمت سیگار، به مالیات بر آن اختصاص دارد.
راهبرد ششگانه سازمان بهداشت جهانی
بنابر بررسی های انجام شده، کشورهایی همانند برزیل، ترکیه و آفریقای جنوبی نمونه‌های موفقی هستند که با افزایش قیمت سیگار توانسته‌اند کاهش چشمگیری در مصرف دخانیات ایجاد کنند. بر اساس معاهده جهانی کنترل دخانیات که ایران نیز جزو آن است، باید مالیات بر سیگار معادل 60 تا 70 درصد قیمت خرده‌فروشی آن باشد، ولی در کشور ما، بیشینه مالیات 15 درصد بر قیمت سیگار می‌افزاید. از این رو دولتمردان سعی دارند با افزایش مالیات بر این ماده، از گرایش به مصرف سیگار بکاهند. این در حالی است که طی سال‌های اخیر سکانداران حوزه سلامت کشور با اجرای سیاست‌هایی همسو با راهبردهای ششگانه سازمان بهداشت جهانی، سعی در کاهش تقاضای مصرف سیگار داشته اند که می‌توان به ممنوعیت دسترسی افراد زیر 18 سال به سیگار، ممنوعیت مصرف در اماکن عمومی، افزایش اطلاع‌رسانی به مردم، فراهم‌کردن زمینه ترک سیگار برای افراد سیگاری، تحقیق و نظارت بر اجرای سیاست‌ها و بتازگی تصویب افزایش مالیات مواد دخانی اشاره کرد.
اما این برنامه ها می‌تواند در کاهش مصرف سیگار بخصوص در کشورهای جهان سوم مؤثر باشد؟
دکتر سالیوان راجاک ساریا، متخصص درمان تومورها، به ثمرات این قوانین خوشبینانه می‌نگرد و می‌گوید: اجرای این قوانین شاید نتیجه زودرسی نداشته باشد، اما با گذشت زمان می‌تواند روند ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان را کند نماید و حتی ثابت نگه دارد وسپس در کاهش آن نقش چشمگیری داشته باشد.
وی با اشاره به تجربیات مشابه در کشور خود ادامه می‌دهد: پیش از تصویب قانون ممنوعیت فروش دخانیات به نوجوانان، بسیاری از شهروندان زیر 20 سال سیگار مصرف می‌کردند، اما با اجرای این قانون، جمعیت مصرف کننده کاهش داشته و افراد از کشیدن سیگار در انظار عمومی پرهیز می‌کنند.
نظر شما