درباره اوقات فراغت سخن فراوان گفته شده، اما آنچه مشهود است، اینکه تعطيلات تابستان به دليل آنکه دانش آموزان به فعاليت درسي مشغول نيستند، فرصتي است تا با برنامه ريزي براي اين دوره به بچه‌ها کمک کرد تا استعدادها و علاقه‌شان را کشف کنند، مهارت‌هايي بياموزند و حتي شيوه تعاملات اجتماعي با دوستان، خانواده و جامعه را به دست آورند، در حالي که اگر برنامه مناسبي براي اوقات فراغت آنها تدارک ديده نشود، از يک سو کسالت و از سوي ديگر خشونت و رفتارهاي نابهنجار به بار خواهد آورد که هم فرد و خانواده او آسيب مي‌بيند و هم جامعه اي را با ناهنجاري و بزهکاري روبه رو مي‌کند.
* لزوم برنامه ریزی برای داشتن اوقات فراغت مفید و هدفدار
برنامه‌هاي غني‌سازي اوقات فراغت زماني مفيد واقع می‌شود كه هدفدار و در طول سال استمرار داشته باشد و در نهايت به تقويت و رشد استعدادهاي ذاتي فرد منجر شود. اوقات فراغت دانش آموزان پرسش‌های زيادي به همراه داشته، اينکه اين برنامه‌ها چگونه، در کجا و توسط چه کساني و با استفاده از کدام امکانات و بر اساس چه برنامه اي فراهم مي‌شود؟ برنامه‌های پیش بینی شده تا چه اندازه در آینده دانش آموزان تأثیر خواهد گذاشت؟ و اینکه متولیان امر این برنامه‌ها را بر چه اساسی برنامه‌ریزی می‌کنند؟ اين پرسش‌ها، همواره مباحث گوناگونی را دامن زده و به بحث اصلي تعدادي از دستگاه‌ها تبديل شده و حتي جلسات زيادي هم در اين زمينه شکل گرفته، اما همچنان جاي خالي برنامه محوري هدفدار در اين موضوع بخوبي احساس مي‌شود.
منصوریان، معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در این باره می‌گوید: معتقدیم تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش نباید با تعطیلی مدرسه تعطیل شود؛ زیرا شاکله شخصیت دانش آموزان در آموزش و پرورش شکل می‌گیرد.
وی با تأکید براینکه جدا از اوقات فراغت تمام ایام سال، شرایط اوقات فراغت تابستان ویژه است، می‌افزاید: براین اساس اهمیت اوقات فراغت حتی بیشتر از اوقات رسمی سال عنوان شده، اما اوقات فراغت مظلومیتی دارد که چون جدی گرفته نشده، به بطالت می‌گذرد.
او با بیان اینکه اوقات فراغت یکی از نیازهای اساسی دانش آموزان است، اظهار می‌دارد: باید براساس این نیاز برنامه ریزی شود؛ چون امروز لقمه‌های آماده برای به انحراف کشیدن بچه‌ها زیاد است.
وی از تشکیل هزار و 500 پایگاه اوقات فراغت در سطح استان خراسان رضوی خبر می‌دهد و می‌گوید: امسال 200 هزار دانش آموز در این کلاس‌ها تحت پوشش قرار می‌گیرند.
به گفته وی این در حالی است که سال گذشته 186 هزار دانش آموز در هزار و 350 پایگاه اوقات فراغت جذب شده بودند.
این کارشناس با توجه به آمار پایین تعداد دانش آموزان شرکت کننده در کلاس‌های اوقات فراغت آموزش و پرورش اظهار می‌دارد: براساس یک برآورد سنواتی تقریباً از کل دانش آموزان استان یک سوم به طور مستقیم یا غیر مستقیم در پایگاه‌های اوقات فراغت، یک سوم در کلاس‌های غیر از پایگاه‌های آموزش و پرورش شرکت می‌کنند و یک سوم هم اصلاً در هیچ کلاسی حضور پیدا نمی‌کنند.
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی با بیان اینکه در پایگاه‌های اوقات فراغت فعالیت‌های قرآنی، فرهنگی و هنری، آموزش مهارتی، برگزاری مسابقات گوناگون، پژوهش‌های دانش‌آموزی و اردوها تدارک دیده شده، می‌گوید: افزون بر این پایگاه‌ها، کانون‌های فرهنگی و تربیتی، 62 مرکز دارالقرآن، پژوهشسراها و مجتمع‌های آموزش و پرورش نیز در ردیف پایگاه‌های تابستانی قرار دارند.
به گفته وی، چون پایگاه‌های تابستانه برای اجرای برنامه‌های خود از امکانات آموزش و پرورش استفاده می‌کنند، بنابراین هیچ دانش آموزی به دلیل عدم توان پرداخت شهریه از حضور در کلاس‌ها منع نمی‌شود، اما کلاس‌ها هم رایگان نیست.
وی با تأکید بر ضرورت تغییر نگاه خانواده‌ها به اوقات فراغت می‌گوید: متأسفانه تا زمانی که اهمیت غنی سازی اوقات فراغت برای خانواده‌ها جا نیفتد و هزینه‌ها مانع این باشد که این اتفاق بیفتد، تلاش‌های متولیان امر بی ثمر است و حرکت برنامه ریزان رو به رشد نخواهد بود.
وی با اشاره به اجرای طرح‌هایی چون «یاور مربی» برای ترغیب دانش آموزانی که هم خواهان ارایه آموزش و هم کسب آموزش هستند، اظهار می‌دارد: امسال آموزش و پرورش خراسان رضوی جشنواره مهندسان فردا را نیز اجرا می‌کند.
وی با بیان اینکه در این جشنواره دانش آموزان در چهار رشته سازه‌های ماکارونی، موشک آبی، پرتاب تخم مرغ و دومینو به رقابت خواهند پرداخت، می‌افزاید: این در حالی است که تمام مراحل برگزاری این جشنواره از طراحی پوستر تا داوری توسط شرکت کنندگان انجام خواهد شد.
منصوریان همچنین از برگزاری اردوهای زیارت اولی به همت اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در مشهد خبر می‌دهد و می‌گوید: در این اردوها هشت هزار و 500 دانش آموز برای نخستین بار به زیارت بارگاه منور امام هشتم(ع) مشرف می‌شوند.
این مقام مسوول فعالیت ویژه 62 دارالقرآن و 48 مرکز مشاوره در تابستان را از دیگر برنامه‌های ویژه غنی سازی اوقات فراغت ذکر می‌کند و می‌افزاید: گرچه این مراکز طی ایام سال تحصیلی نیز دایر می‌باشند، اما در تابستان هم فرصت مهیاتر و هم خدمات ویژه تر ارایه می‌شود.
* اوقات فراغت بدون برنامه ریزی هرگز
پورجاهد، معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی هم درخصوص برنامه‌های اوقات فراغت می‌گوید: اوقات فراغت اگر چه فرصت، نعمت و سرمایه ارزشمندی است که باید قدر آن را بخوبی دانست، اما به دلیل بی توجهی به برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌گیری لازم از آن می‌تواند حتی به ورطه خطرناکی برای همه اقشار جامعه بویژه نسل نوجوان و جوان تبدیل شود.
به گفته این کارشناس، لازمه بهره‌گیری از این فرصت سازنده و ارزنده، حفظ کردن آن از طریق برنامه‌ریزی مفید و ایجاد فرصت‌های جدید تجربی خارج از محیط‌های رسمی است و باید این اوقات ارزشمند و طلایی را آن گونه برنامه‌ریزی کنیم که از برنامه‌های اولویت‌دار محسوب شود و آن گونه طراحی کنیم که مختص به زمان خاصی نباشد.
وی با اشاره به نقش تعطیلات تابستانی در ترویج فرهنگ ورزش با کمک دانش آموزان به عنوان سفیران خانواده اظهار می‌دارد: معتقدیم هرگز دو ساعت زنگ ورزش نمی‌تواند همه نیازهای ورزشی را تأمین کند، بنابراین باید فعالیت‌های مکمل پیش بینی شود.
وی از سواد حرکتی به عنوان حلقه مفقوده در نظام آموزشی یاد می‌کند و می‌افزاید: سواد حرکتی باید از پایه اول ابتدایی و از طریق فعالیت‌هایی بنیادی چون مهارت‌های چرخشی، کششی، پریدن و تعادل جدی گرفته شود.
وی با تأکید بر ضرورت تسری فعالیت‌های ورزشی به تمام ایام سال و اختصاص روزهای پنج شنبه مدارس به امر ورزش برای ارتقای سواد حرکتی دانش آموزان می‌گوید: متأسفانه این ضرورت در حالی مغفول مانده که فعالیت‌های ورزشی در آموزش و پرورش به جای انتخاب ویترینی توسط دانش آموزان به صورت بوفه ای ارایه می‌شود.
پورجاهد با اشاره به جای خالی حضور خیرین در تأمین نیازهای ورزشی دانش آموزان اظهار می‌دارد: نگاه خیرین بیشتر به مدرسه سازی و کمک به امور آموزشی خلاصه شده، در حالی که برای ورود خیرین به عرصه ورزش و تأمین فضای ورزشی هیچ گونه فرهنگ سازی نشده است.
به گفته وی، در حال حاضر سرانه ورزشی دانش آموزان استان 12/0 متر مربع است که این رقم در کشور 17/0 متر مربع است.
وی با بیان اینکه سرانه ورزشی دانش آموزان استان در میان نواحی مشهد و حتی شهرستان‌ها خیلی ناموزون جانمایی شده است، می‌گوید: به عنوان مثال ناحیه تبادکان با 110 هزار دانش آموز سرانه ورزشی آنها 02/0 متر مربع و در برخی نواحی مشهد 07/0 متر مربع می‌باشد، در حالی که این سرانه در برخی شهرستان‌ها 32/0 متر مربع است.
به گفته وی با توجه به وضعیت بغرنج سرانه ورزشی دانش آموزان دختر در استان تقاضای مساعدت خیرین را برای ساخت فضاهای ورزشی داریم.
وی برای گواه این ادعا به نتایج یک آمایش دانش آموزی در سال تحصیلی 83-82 اشاره می‌کند و اظهار می‌دارد: براساس نتایج مطالعات این آمایش 70 تا 78 درصد دانش آموزان بویژه دختران حداقل یکی از ناهنجاری‌های قامتی را داشته اند، در حالی که شناسایی بموقع آنان و انجام فعالیت‌های ورزشی در کانون‌های حرکات اصلاحی آموزش و پرورش استان اگر نتواند ناهنجاری را درمان کند، حداقل می‌تواند به پیشگیری افزایش ناهنجاری منجر شود.
* پیش بینی 300 برنامه برای اوقات فراغت دانش‌آموزان خراسان رضوي
قاسم پور، رئیس اداره فرهنگی هنری و دبیرخانه ستاد اوقات فراغت آموزش و پرورش خراسان رضوی هم از تدارک 300 عنوان برنامه برای پایگاه‌های اوقات فراغت استان خبر می‌دهد و می‌گوید: برگزاری جشنواره فرهنگی هنری با شرکت یک میلیون نفر دانش آموز و 300 هزار نفر برگزیده شهرستانی و 10 هزار نفر برگزیده استانی، میزبانی از دانش آموزان سایر استان‌ها به توجه به ویژگی برون سرزمینی این استان، برگزاری اردوهای دانش آموزی کشوری، ارایه خدمت به دانش آموزان زیارت اولی و برگزیدگان جشنواره‌های کشوری از دیگر فعالیت‌های آموزش و پرورش خراسان رضوی برای تعطیلات تابستانی و غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان است.
نظر شما