شنبه بیست و ششم تیرماه در حالی وزارت امور خارجه دومین گزارش برجامی را به کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ارایه کرد که غرب با بازیگری آقای آمانو و آمریکا سخت در تلاش است تا دنیا را از روح برجام بترساند. در ایران نیز مردم همچنان در انتظار نتایج ملموس اجرای برجام هستند.
اما آنچه در این طرف دنیا یعنی در جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد گویای جدیت دولتمردان ایرانی در اجرای هرچه بهتر و سریع‌تر تعهداتشان در برابر 1+5 است. اما این گزارش که در ۴۱ صفحه و در 5 بخش به کمیسیون امنیت ملی ارایه شده، حاوی چه مطالبی است و چه پیشرفت‌ها و موفقیت‌هایی برای برجام عنوان کرده یا در آن چه مشکلات و موانعی بر سر راه اجرای برجام ذکر شده است؟
گزارش دوم، فاقد حرف جدید
حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس، گزارش دوم اجرای برجام از سوی دولت به مجلس را دارای حرف جدید و مطلب خاصی نمی‌داند و می‌گوید محتوای این گزارش همان مطالبی است که پیش از این نیز منتشر شده است.
وی با اشاره به تعطیلی مجلس می‌گوید: محتوای این گزارش بعد از تعطیلات در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و کمیته هسته‌ای به‌طور دقیق بررسی خواهد شد و در صورت لزوم با کارشناسان هم جلسه خواهیم گذاشت و از تأسیسات هسته‌ای بازید می‌کنیم.
ذوالنور به برگزاری برخی جلسات غیررسمی اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس برای بررسی و اظهار نظر درباره گزارش دوم برجامیِ دولت به مجلس اشاره می‌کند و می‌گوید: در نهایت، بعد از بررسی کامل این گزارش و تجمیع نظرات کارشناسان و گزارش قبلی، گزارش 6 ماهه اجرای برجام در صحن علنی ارایه می‌شود. جواد کریمی قدوسی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در تأیید سخنان ذوالنور به تشکیل‌نشدن جلسه‌ای رسمی با حضور مسؤول ارشد مذاکره‌کننده، آقای ظریف و سایر کارشناسان دستگاه‌های ذیربط برای بررسی گزارش دوم برجامیِ دولت اشاره می‌کند و به «قدس» می‌گوید: به هر صورت تا این جلسه تشکیل نشود، طبیعتاً نظر کمیسیون ولو به‌صورت شفاهی مطرح نمی‌شود. وی با انتقاد از موضع سخنگوی کمیسیون امنیت ملی در قبال گزارش دوم بدون تشکیل جلسه رسمی، می‌گوید: بنده هم گزارش اول و هم گزارش دوم را با دقت مطالعه کرده و یادداشت‌هایی را نیز برداشتم و به آقای ظریف هم که هفته گذشته در کمیسیون امنیت ملی حضور داشتند، ارایه دادم.
گزارشی بدون واقعیات تلخ
نماینده مردم مشهد در مجلس ابراز می‌کند: آنچه من از گزارش جدید برجامیِ وزارت امور خارجه جمع‌بندی کردم، این بود که این گزارش نسبت به گزارش شماره یک تفصیلی‌تر است و در مجموع، توضیحات ریز زیادی دارد و بعضی از اقدامات صورت‌گرفته در حوزه‌های مختلف مربوط به رفع تحریم ها را هم به‌صورت مصداقی توضیح داده است.
وی میافزاید: به عنوان نمونه، در این گزارش به تحریم‌هایی که در حوزه هواپیمایی و حمل و نقل هوایی برداشته شده، اشاره می‌کند؛ مثل واگذاری سوخت هواپیماهایی که به اروپا می‌روند یا واگذاری قطعات و تعمیرات و موضوع خرید هواپیماها. بنده به‌صورت فردی با مسؤولین مربوطه در سازمان هواپیمایی کشوری جلسه گذاشتم و این مسایل را دقیقاً بررسی کردم. وزیر راه و ترابری هم بابت همین تحریم هوایی و خرید هواپیماها مفصل توضیح دادند. خوب همین کار را باید ما در کمیسیون امنیت با دعوت کارشناسان و گرفتن اسناد و مدارک به‌طور کلی بررسی کنیم که جزو گزارش برجام شود. به گفته کریمی قدوسی، در این جمع‌بندی متوجه شدیم که امروز بعضی از کشورهای اروپایی به هواپیماهای ما سوخت می‌دهند. شرکت‌هایی هم که اهل کویت و برخی کشورهای عربی هستند، بعد از برجام در اروپا به هواپیماهای ما سوخت‌رسانی می‌کنند. ولی در بعضی از فرودگاه‌های اروپایی، شرکت سوخت‌رسان آمریکایی و کانادایی تا همین روز قبل یک قطره سوخت به هواپیماهای ایرانی که در آنجا پرواز می‌کنند، نداده‌اند.
البته با معضل نقل و انتقال پول برای واریز مبلغ خرید سوخت به این شرکت‌ها نیز مواجه هستیم.
وی می‌گوید: این یکی از نواقصی است که در این گزارش به آن اشاره نشده که اگر هواپیماهای ما از شرکت کویتی سوخت می‌گیرند برای واریز پول باز هم راه‌ها مسدود است؛ مگر اینکه از داخل اروپا از یک بانک به بانک دیگری، آن هم با محدودیت واریز شود.
بدعهدیها ادامه دارد
کریمی قدوسی در ادامه به مسأله تعمیر موتور هواپیما و تعهدات طرف آمریکایی در برجام1 اشاره می‌کند و می‌گوید: در برجام1 از طرف آمریکایی در ازای توقف بعضی از فعالیت‌هایمان تعهد گرفتیم که به ما قطعات هواپیما ارایه و تعمیر موتورهای هواپیمای ما را انجام دهند.
وی میافزاید: بیش از ۱۲۰ موتور هواپیمای ما امروز روی زمین است و نیاز به تعمیر دارد ولی از ژنو1 تا کنون تنها ۱۲ موتور هواپیما تعمیر شده است.
ملاحظه می فرمایید که در مسأله سوخت و قطعات که مهم‌ترینش موتور هواپیما است، همچنان با این مشکلات بسیار سخت روبه‌رو هستیم اما این موضوع در گزارش نیامده است. به اعتقاد این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، در گزارش دوم برجامیِ دولت به مجلس، در هر قسمتی یک بخشی از واقعیت آمده اما بخش‌های دیگر بدون توضیح باقی مانده است.
مشکلات داخلی دلیل عدم
اجرای برجام !
وی می‌گوید: این گزارش نباید به شرایط داخلی بپردازد زیرا دارد گزارش طرف مقابل را می‌دهد. اما وزیر امور خارجه باز هم مشکلات عدم اجرای برجام را بر دوش مشکلات داخلی می‌اندازد. این را مجدداً به آقای ظریف تذکر دادم که شما می‌گویید که «ایران‌هراسی نشود، کسی در داخل نگوید که تحریم‌ها لغو نشده است». خوب! مقام معظم رهبری خودشان فرمودند که تحریم‌ها را برنداشتند. بعد شما می‌گویید «برای آمدن سرمایه‌گذار به داخل کشور نگویید در کشور مشکل وجود دارد» ولی در عین حال خودتان هم در گزارش اول و هم در گزارش دوم مفصلاً مشکلات داخلی را به رخ کشیده‌اید و زمینه عدم اجرای تحریم را به مشکلات داخلی ربط داده‌اید. کریمی تأکید می‌کند: اینها از خطاهای فاحشی است که در گزارش دوم به چشم می‌خورد. ولی به هر حال این گزارش ابعاد وسیعی دارد و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم کار سنگینی دارد و می‌بایست یک سند ملی تهیه کند؛ بویژه اینکه 1+5 می‌خواهد قضاوت کند که مجلس و ملت ایران نظرشان درباره اجرای برجام چیست و گام بعدیشان چه می‌خواهد باشد. وی با بیان اینکه بررسی این گزارش کار بسیار مهمی است، ابراز می‌کند: بنده از روز اول مرتباً در کمیسیون امنیت تأکید کردم که این کار را باید جدی بگیریم و وقت بگذاریم. تا کنون وقت کافی برای تحلیل و ارزیابی این گزارش صرف نشده که امیدوارم ظرف دو سه هفته آینده این حرکت شروع شود. علی‌رغم اظهار نظر برخی کارشناسان و اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس مبنی بر مثبت‌بودن گزارش دوم برجام، به نظر می‌رسد در این گزارش به برخی جزییات و واقعیات پرداخته نشده است. کریمی قدوسی نیز می‌گوید: بخشی از واقعیات تلخ در این گزارش عنوان نشده اما نکته مسلم این است که امروز ما مدافع اجرای برجام هستیم، به این علت که تمام پیش‌پرداخت‌هایمان را داده‌ایم و به تعهداتمان هم عمل کرده‌ایم لذا می‌بایست آنچه در برجام آمده است با یک موضع مستحکم اجرا شود.
وی با بیان اینکه می‌باید در جاهایی عزم و اراده خود برای بازگشت به نقطه قبل را نشان دهیم، میافزاید: طرف‌های غربی نباید فکر کنند که ملت ایران فقط شعار می‌دهد. فرضاً، در پاسخ به بدعهدیها، در گام اول می‌شود از تعداد بازرسان بکاهیم و در قدم بعدی می‌توانیم در دوربین‌های کنترل تجدید نظر کنیم و یا شروع به نصب تعداد محدودی سانتریفیوژ نماییم تا طرف مقابل بداند که ما اهل عمل هستیم؛ همان‌گونه که خود آنها ۵۰ مورد تحریم که طبق برجام نباید اضافه کنند را اضافه کردند و آخرینش همین مصوبه کنگره آمریکا بود که گفت برجام یک سند شخصی بین اوباما و ایران است.
نظر شما