به گزارش قدس آنلاین به نقل از خبرگزاری شبستان، بخشی از نگاه عامیانه به ظهور منجی به این تلقی مربوط می شود که عملیات نجات را خارج از سنت های تغییرناپذیر الهی بدانیم؛ سنت هایی که تاریخ حیات بخش بشر بر آن مبتنی بوده است و هیچ گاه دچار کمترین تغییر یا تبدیلی نشده است: «فَلَن تجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا ۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا؛ هرگز برای سنت خدا تبدیل نخواهی یافت و هرگز برای سنت الهی تغییری نمی یابی» در یک نگاه عوامانه وقتی گفته می شود «ان شاء الله امام زمان (عج) می آیند و اوضاع را درست خواهند کرد» طوری این عبارت در ذهن ها معنا می شود که گویی این اصلاح اوضاع عالم، خارج از قواعدی است که تا کنون بر تمامی رخدادها حاکم بوده است. مانند این قاعده طلایی که فرمود: «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّىٰ يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم؛ خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملتی را تغییر نمی دهد مگر آن که آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند.»

اگر منجی، خارج از این گونه قواعد، عملیات نجات را به انجام برساند نقش آگاهی و اراده انسان ها در سعادتشان در نظر گرفته نشده است و ارزش سنت های الهی و اساسا ارزش حیات بشر و این همه امتحانات و شکست ها و پیروزی ها زیر سوال خواهد رفت.

نتیجه این تلقی آن خواهد بود که نه مسئولیتی در ایجاد مقدمات فرج به عهده ما قرار می گیرد و نه مسئولیتی پس از آن بر دوش ما خواهد بود. چون بناست کسی بیاید و ما را نجات دهد که همه مسئولیت ها و فعالیت ها به عهده اوست. دیگر ما نیاز به تلاش و تکاپویی قبل و بعد از آن نخواهیم داشت. با این تلقی شاید این تصور باطل شکل بگیرد که یاران حضرت حجت(عج) هم خارج از حیات طبیعی ما زیست می کنند و از ما بهترانی هستند که با برخورداری از قدرت های خارق العاده، مانند فرشته های الهی، آماده اند تا به خدمت آن حضرت(عج) در آیند و با قدرت خارق العاده خود زمین را پر از عدل و داد کنند.

در نتیجه حضرت(عج) با 313 نفر، به جای همه مردم عالم احساس مسئولیت می کنند، عالم به امور هستند، دینداری می کنند و احیانا بقیه مردم را هم به شکل اجباری و یا غیراختیاری به سوی خدا راهی می کنند. چون اگر به اختیار مردم باشد می بینیم که در طول حیات بشر، این اختیار اکثرا منجر به ظلم های فراوان و دوری آنها از خدا شده است. پس لابد باید خارج از اراده انسان ها و بدون نیاز به احساس مسئولیت آنها و تکیه بر این احساس مسئولیت، کسی بیاید و عالم را آباد کند.

در این نگاه انگار آدم ها بدون اختیار و لیاقت هم می توانند سعادتمند شوند و کمال یابند. گویی با یک ابرفرمانده خیلی خوب و تعدادی یار وفادار، می توان جبرا همه انسان ها را سعادتمند کرد.

می توان به این نگاه عامیانه صورت معنوی هم داد و آن این که تصور کنیم قدرت معنوی حضرت(عج) همه را گوش به فرمان خداوند خواهد کرد و یا ایشان با نیروی غیبی همه مشکلات را حل می فرمایند. اگر چه این سخن خالی از حکمت نیست و اثر معنوی حضور حضرت(عج) در جهان هستی و در تمامی جان ها بسیار بالاست، ولی باز معنی این سخن در بستر یک نگاه عامیانه چه خواهد بود؟

معنایش این می شود که حضرت مهدی(عج) با یک نگاه و اراده معنوی موجب می شوند، ناگهان همه آدم ها احساس خوبی پیدا کنند و مثلا بی مقدمه به هم بگویند: «چه احساس خوبی برای نماز خواندن دارم» آن یکی بگوید: «من چه علاقه عجیب و ناخواسته ای به قرآن خواندن پیدا کرده ام.» و چقدر فضای رویایی و قشنگی به وجود می آید.

البته نگاه معنوی حضرت مهدی(عج) معجزه خواهد کرد و قطعا ظهور ایشان آثار پربرکتی را برای انسان های مستعد به دنبال خواهد داشت، اما قواعد «رشد و کمال»، و نقش «عزم و لیاقت» انسان ها چه خواهد شد؟

اگر قرار باشد امام زمان(عج) تنها از قدرت معنوی بهره ببرند، خب این کار که از دست پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه وآله و علی بن ابی طالب علیه السلام بهتر بر می آمد. اما خداوند متعال به پیامبرش می فرمود: «انک لاتهدی من احببت؛ تو هر کسی را که دلت بخواهد نمی توانی هدایت کنی» آن وقت چگونه می شود که امام زمان (عج) با اراده خود همه را بدون دخالت اراده آنها هدایت می کند؟

آیا حضرت (عج) مسئولیت به بهشت بردن ما را به عهده می گیرند، در حالی که پیامبر اعظم صل الله علیه وآله این مسئولیت را نداشت؟ چگونه است که خداوند متعال در قرآن کریم به پیامبرش می فرماید: «تو فقط انذاردهنده هستی» و یا «وظیفه تو فقط ابلاغ است و کاری جز ابلاغ نداری» آن وقت یک دفعه مسئولیت های امام زمان(عج) و شیوه اعمال آن مسئولیت ها توسط ایشان فرق خواهد کرد؟!   

*برگرفته از انتظار عامیانه، عالمانه و عارفانه نوشته حجت الاسلام پناهیان