امسال، دانشجویان چند دانشگاه دولتی کشور که از مهمترین دانشگاه ها هم هستند،همزمان با شروع سال تحصیلی تجمع های اعتراض آمیزی را نسبت به قانون سنوات تحصیلی برگزار کردند. این در حالی است که در گوشه ای دیگر از حیاط دانشگاه دانشجویان ورودی جدید برای نخستین بار پا به دانشگاه می گذاشتند اما شاهد این اعتراض ها هم بودند.

ماجرای حذف قانون سنوات تحصیلی که دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، تربیت مدرس و صنعتی امیرکبیر و حتی اصفهان نسبت به آن اعتراض کردند به این دلیل است که دانشجویان دوره های روزانه که هم اکنون رایگان در حال تحصیل هستند اگر نتوانند در مدت زمان معین شده تحصیل خود را به پایان برسانند باید هزینه ادامه تحصیل را خودشان بپردازند.

گفتنی است بر اساس این قانون، مدت مجاز تحصیلی برای دانشجویان مقاطع کارشناسی 8 ترم، برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد 4 ترم و برای دانشجویان مقطع دکتری 8 ترم است و موضوعی که در آیین‌نامه آموزشی با عنوان آموزش رایگان مطرح می‌شود مربوط به دانشجویانی است که در بازه زمانی مذکور به تحصیل خود پایان می‌دهند.

این قانون در حالی مشمول دانشجویان ترم جدید تحصیلی شد که انواع خدمات صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم از جمله خوابگاه از آنان سلب شد که این موضوع بویژه برای دانشجویان خوابگاهی بار مالی زیادی را به دنبال دارد.

سردمدار معترضان قانون سنوات

نخستین گروه از دانشجویانی که دست به اعتراض گسترده زدند،دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس بودند. آن ها در اعتراض به قانون سنوات که در حق تعداد زیادی شان اعمال شده بود در روزهای ابتدایی شروع سال تحصیلی دست به اعتراض زدند.

علیرضا صمیمی؛دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس که در دوره روزانه تحصیل می کند و شامل سنوات شده است، به خبرنگار ما می گوید: یک یا دو واحد درسی ما یک سال ارایه نشد و متاسفانه ما مشمول قانون سنوات شدیم. اما بر اساس همان آیین نامه ای که مسوولان می خواهند از ما شهریه دریافت کنند باید بگویم که چون طولانی شدن ترم در اختیار ما نبود، پس هزینه ای شامل حالمان نمی شود، بنابراین تحصیل رایگان است.

پیگیری ها در دانشگاه تربیت مدرس حاکی از آن است که مسوولان در جلسه به بررسی این موضوع پرداخته اند و مقرر شد دانشجویانی که اختیاری در طولانی شدن ترم تحصیلی شان ندارند، هزینه ای بابت ادامه تحصیل پرداخت نکنند.

قانون برای برخی دانشجویان حذف شد

یکی دیگر از دانشگاه هایی که دانشجویانش نسبت به قانون سنوات، اعتراض کردند، دانشگاه اصفهان بود اما رئیس این دانشگاه اعلام کرد که به دلیل بی اطلاعی دانشجویان از قانون سنوات، ترم 9 برای آن ها رایگان می شود و می توانند مانند ترم های گذشته تحصیل کنند. با این حال دانشگاه از ترم 10 به بعد مجبور می شود از دانشجویان شهریه دریافت کند.

قانون ترم 9 اعمال نشد

احمد معتمدی؛رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت و گو با خبرنگار ما تاکید کرد که فعلاً قانون سنوات در این دانشگاه اجرا نمی شود. به همین دلیل از دانشجویان ترم 9 شهریه ای دریافت نمی کنیم اما باید خوابگاه را تحویل دهند چون دانشجویان کارشناسی جدید واجب تر از دانشجویانی هستند که 9 ترم در خوابگاه وقت گذرانده اند.

وی گفت: یک شرط دیگر دریافت نکردن هزینه از دانشجویان، آن هایی هستند که موضوع پایان نامه شان کاملاً کاربردی است و قرار شده دستگاهی بسازند. بنابراین ممکن است ترم شان به سنوات کشیده شود که از این گروه شهریه ای دریافت نمی شود چرا که از محل پژوهانه دریافتی توسط استادان، شهریه آنان در دوران سنوات پرداخت خواهد شد.

شعارهای انتقادی شریفی ها

دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف هم جز آن دسته از دانشجویانی هستند که در هفته جاری نسبت به پرداخت شهریه اعتراض کرده اند. آخرین اعتراض آن ها دو روز پیش یعنی ؛ دوشنبه پنجم مهرماه صورت گرفت. این در حالی است که آن ها روز پیش از آن هم دست به اعتراض زده بودند. دانشجویان "شریف" با همراه داشتن دست نوشته های اعتراضی همچون "دانشگاه یا بنگاه اقتصادی"، اعتراض خود را نسبت به این تصمیم سازی اعلام کردند.البته سال هاست که دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف نسبت به این قانون اعتراض دارند و گاهی این مسایل را با رسانه ها نیز مطرح می کردند.

آن ها بر این باور هستند که افزایش هزینه ها برای شان بار مالی زیادی را به دنبال دارد.

استادان راهنما؛ یک دلیل طولانی شدن ترم

مهدی جلالی،دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف به خبرنگار ما می گوید:به نظر من ما دیگر در کشورمان دانشگاه نداریم؛ بلکه بنگاه معاملاتی داریم. هر روز بر شمار دانشجویانی که با پول و بدون شرکت در آزمون به دانشگاه های دولتی راه می یابند بیشتر می شود و به نظر می رسد می خواهند با تصویب این قانون ها، از همان تعداد دانشجوی دارای شرایط تحصیل رایگان هم شهریه دریافت کنند.

به گفته مهدی، یکی از مهمترین دلایلی که دانشجویان،سنواتی می شوند کم حوصلگی های استاد راهنماست. آن ها آن قدر راهنمایی پایان نامه را طولانی می کنند که ما زمان را از دست می دهیم و گاه ترم را به سنوات می کشانند.همین موضوع سبب دریافت هزینه از دانشجویان می شود در حالی که حق دانشجو این نیست.

در پایان تمام این اعتراض ها ، شریعتی نیاسر؛معاون آموزشی وزارت علوم در نامه ای به دانشگاه ها ابلاغ کرد که اگر طولانی شدن تحصیل در اختیار دانشجو نباشد و عواملی مانند استاد راهنما دخالت داشته باشد نباید از دانشجو هزینه ای گرفت اما در غیر این صورت،هزینه تحصیل باید توسط دانشجو پرداخت شود. در مقطع کارشناسی، پیش بینی شده که دانشجو در شرایط خاص با تصویب شورای دانشگاه تا دو ترم اضافه سنوات داشته باشد و تعیین هزینه دو ترم بر عهده هیأت امنای دانشگاه است. همچنین در این نامه تاکید شده است میزان مجاز تحصیل برای دانشجویان کارشناسی ارشد ۴ ترم است.

گفتنی است که تا پیش از سال 93 آیین‌نامه‌های آموزشی به صورت پراکنده و با اعمال سلایق اجرا می‌شد. به همین دلیل از سال 93 بازنگری این آیین‌نامه‌ها آغاز شد و آیین‌نامه آموزشی جدید مقطع کارشناسی در سال 94 و برای دانشجویان ورودی 94 به بعد و آیین‌نامه‌های آموزشی جدید مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در بهمن 94 و اردیبهشت 95 نهایی و ابلاغ شد.

خوابگاه ها را پس گرفتند

اما یکی از مشکلاتی که دانشجویان سنواتی با آن مواجه هستند، حذف خوابگاه است. بر اساس قانون این دانشجویان نمی توانند از خدمات صندوق رفاه بعد از اتمام دوران سنوات استفاده کنند. همین موضوع سبب شد تعداد زیادی از دانشجویان معترض در آستانه سال تحصیلی جدید، بی خوابگاه بمانند. از سوی دیگر دانشگاه ها به آن ها تاکید کرده اند که به دلیل حضور دانشجویان تازه وارد و کمبود خوابگاه، سنواتی ها باید هر چه زودتر خوابگاه را تحویل دهند.

همه این اتفاقات در حالی رخ داد که بی تدبیری های وزارت علوم در آغاز سال تحصیلی جدید، خود را با بدترین شکل ممکن نشان می دهد. وقتی این مشکلات ایجاد می شود چهره تلخی از آموزش عالی در کشور شکل می گیرد که ممکن است ذهنیت های منفی برای بسیاری از افراد ایجاد کند. اگر مسوولان وزارت علوم خیلی زودتر تصمیمات خود را درباره قانون سنوات اعلام کرده و به اطلاع دانشجویان می رساندند شاید شاهد اعتراضات گسترده آن ها در ابتدای شروع سال تحصیلی نبودیم.