در این مختصر خواهیم کوشید بخش هایی از خاطرات استانسفیلد ترنر، رئیس وقت سیا و همیلتون جردن، رئیس وقت ستاد کاخ سفید را بازخوانی کنیم، خاطراتی که نشان می‌دهد، اقدام انقلابی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، آمریکا را تا چه اندازه تحقیر و کارتر را به آخر خط رساند.

 ما نمی‌دانستیم!
دریادار استانسفیلد ترنر، رئیس وقت سازمان سیا درباره اشتباه محاسباتی آمریکا که به سقوط شاه و تسخیر سفارت آمریکا در تهران منتهی شد، در کتاب معروف خود با نام «پیش از خواندن بسوزانید»، می‌نویسد: گروه اطلاعاتی ما در ایران بسیار محدود بود.
ما به اطلاعات کافی دسترسی نداشتیم، چون شاه دولت قابل اعتماد ما بود و ما در مورد او به طور جدی و با دقت جاسوسی نمی‌کردیم، به همین دلیل قبل از سقوط شاه ما عوامل زیادی در ایران نداشتیم و بعد از انقلاب هم به طور طبیعی قادر به جلب افراد قابل اطمینان نبودیم (۱)
ترنر در بخش دیگری از این کتاب می‌نویسد: در کل، کوتاهی ما در کسب اطلاعات بیشتر و دقیق تر از اوضاع ایران به کارتر لطمه زد. ما متوجه نشده بودیم که پایه‌های سیاسی حکومت شاه تا چه حد متزلزل بود. ما نمی‌دانستیم که شاه بیماری علاج ناپذیری داشت. ما از درک آیت الله خمینی، رهبر انقلاب و میزان نفوذ او عاجز بودیم.

 ترنر در ادامه جزییات بیشتری از جهل سیا در مورد انقلاب اسلامی ملت ایران را ارایه کرده و می‌نویسد: بی اطلاعی ما در مورد موقعیت شاه تا آنجا بود که کارتر در دسامبر ۱۹۷۹در سفر خود به ایران، شاه را جزیره ثبات در منطقه ای ناآرام خواند. ما هم در سیا غیر از این فکر نمی‌کردیم.
هشت ماه بعد از تظاهرات متعدد در تهران، دفتر برآوردهای ملی پیش‌نویس برآوردی را درباره اوضاع ایران برای من ارسال داشت و ادعا کرد که شاه برای ۱۰سال دیگر دوام خواهد آورد.
پیش‌نویس را پس فرستادم و متذکر شدم که با توجه به ناآرامی‌های جاری در ایران حداقل باید بپذیریم که شاه مشکل دارد. اینکه برای بررسی دقیق از موقعیت شاه و اوضاع ایران اصرار نکردم، مسلماً یک اشتباه فاحش بود... .
ترنر ادامه می‌دهد: تقریباً همه ما در دستگاه امنیت ملی در زمان شاه به ایران سفر کرده و هیچ کدام نشانی از بی‌ثباتی ندیده بودیم. در ایران از ما شاهانه پذیرایی می‌شد، اما رفت و آمد ما تحت کنترل و محدود بود ... .
رئیس وقت سیا در نهایت می‌نویسد: حکومت شاه بسرعت رو به زوال بود. او فقط پنج ماه بعد از آنکه سازمان سیا پیش بینی کرده بود که او تا ۱۰سال دیگر دوام خواهد آورد، ایران را ترک و خود را تبعید کرد. (۲)
استانسفیلد ترنر در کتاب دیگر خود به نام « پنهان‌کاری و دموکراسی» با اشاره به اطلاعات ناقص آمریکا و سازمان سیا از قدرت رهبری امام خمینی و میزان نفوذ ایشان میان اقشار مختلف مردم، در اعترافی تاریخی می‌نویسد: هرگز تصور نمی‌کردیم که همه گروه‌های ناراضی و مخالف شاه توسط یک روحانی ۷۹ساله به نام آیت الله خمینی که به حالت تبعید در فرانسه به سر می‌برد، به هم جوش داده شوند و اگر چه بعد از سقوط شاه، اتصال این گروه‌ها نیز از هم گسست و هر یک رو به سویی نهادند، ولی انقلاب از پا نایستاد و همچنان به راه خود ادامه داد. (۳)
این جهل اطلاعاتی سیا در مورد ایران در تسخیر لانه جاسوسی خود را آشکارا نشان می‌دهد.

 ترنر در این رابطه می‌نویسد: با وجود اینکه روز یکشنبه بود، من به هر حال از اینکه جلسه شورای امنیت ملی تشکیل نشد، تعجب کردم. تنها توضیح ممکن این است که همه تصور می‌کردند این حادثه هم مثل حادثه ۱۴ فوریه با دخالت دولت ایران بسرعت برطرف می‌شود.
دوشنبه صبح، شورای امنیت ملی تشکیل جلسه داد، جلسه ای که سه ساعت به طول انجامید و قرار شد که همه روزه حتی یکشنبه‌ها تشکیل شود، هر جلسه از من پرسش هایی راجع به اطلاعات جدید می‌شد و من هم چیزی برای گفتن نداشتم.(۴)

 همه چیز تمام شد!
پس از آنکه سفارت آمریکا به اشغال دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در آمد، ستاره کارتر در آمریکا رو به افول گذاشت و مشخص شد که او دیگر راهی به کاخ سفید نخواهد داشت. او دست و پا می‌زد تا با آزادی جاسوس ها، مردم آمریکا را به رأی دوباره به خود ترغیب سازد، ولی این گونه نشد و اجاره نشین کاخ سفید تغییر کرد.
همیلتون جردن در کتاب خاطرات خود با عنوان «بحران سال آخر ریاست جمهوری کارتر »، آزادی گروگان‌ها پس از سوگند ریاست جمهوری ریگان را این گونه تشریح می‌کند: ساعت ۱۱ و ۴۰ دقیقه صبح بود.
 تا چند دقیقه دیگر رونالد ریگان به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده سوگند یاد می‌کرد و برای من از همه مهم‌تر این بود که جیمی کارتر دیگر رئیس‌جمهور نبود.
پس از گذشت بیش از یک سال، ما هنوز یک شانس ۲۰ دقیقه‌ای برای خارج کردن گروگان‌ها از ایران داشتیم... ریگان ادامه داد: پس ای خدای بزرگ! مرا یاری کن.، سوگند را تمام کرد.
همه چیز تمام شد. ما شکست خوردیم. ریگان رئیس‌جمهور ایالات متحده شد. جیمی کارتر شکست خورد و گروگان‌ها هنوز داخل هواپیما، روی باند پرواز فرودگاه تهران انتظار می‌کشیدند ... .(۵)

پی نوشت‌ها:
۱- ترنر، استانسفیلد، پیش از خواندن بسوزانید، ترجمه بهروز زارع، انتشارات اطلاعات، چاپ اول ۱۳۸۸، صفحه ۲۱۱
۲- همان، صفحه ۲۱۲
۳- ترنر، استانسفیلد، پنهان‌کاری و دموکراسی، ترجمه حسین ابوترابیان، انتشارات اطلاعات، چاپ ۶، ۱۳۸۷، صفحه ۱۸۱
۴- پیش از خواندن بسوزانید، صفحه ۲۰۶
۵- همیلتون جردن، بحران سال آخر ریاست جمهوری کارت، ترجمه: محمد طاهری مقدم، مرکز اسناد انقلاب اسلامی