قدس آنلاین - تیرماه سال جاری بود که مجلس یک فوریت لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری - صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی را با ۱۳۰ رأی موافق به تصویب رساند. بر اساس این گزارش، هدف و ماهیت اصلی ایجاد این ۱۹منطقه آزاد و ویژه اقتصادی جدید تجاری‌سازی اهداف اقتصادی کشور، جذب بازارهای هدف منطقه‌ای و جهانی، جلوگیری از ورود کالای قاچاق به کشور و ایجاد تحرکات اقتصادی با هدف تولید و صادرات واشتغال زایی بالا در این مناطق برای تأثیرگذاری بر رشد اقتصادی کشور بوده است.

اما به گفته کارشناسان اقتصادی با توجه به رویکرد قبلی ۷منطقه آزاد که به گفته آنان عمدتاً به بارانداز کالاهای چینی و خارجی تبدیل شده، احداث مناطق آزاد جدید نمی‌تواند باری از دوش تولید، صنعت و بخصوص اشتغال کشور بردارد.

*مناطق رها شده

یک نماینده مجلس با بیان این که عملکرد واهداف اصلی مناطق آزاد با رویکرد فعلی آن فاصله زیادی دارد، تصریح کرد: در حقیقت این مناطق نتوانسته‌اند نقش خودشان را در ایجاد رونق اقتصادی، اشتغال، وارتباط با دنیای بیرون بدرستی ایفا کنند وبه همین علت نیز دچار کاستی‌ها و مشکلاتی شده اند.

محمد دامادی افزود: به عنوان مثال چندی قبل بازدیدی از منطقه آزاد چابهار داشتیم و با بررسی‌های صورت گرفته این منطقه هنوز از یک فرودگاه مجهز ومدرن بی بهره است وچیزی که در این مناطق دیده می‌شود واردات یکسری از اجناس چینی وبی کیفیت خارجی است که معمولاً از گمرک وجاهای دیگر وارد این مناطق شده وبا قیمت نازل به فروش می‌رسند که باید پرسید این وضعیت چه کمکی می‌تواند برای اشتغال در کشور باشد؟

وی با اشاره به این که مناطق آزاد به سکوی واردات اجناس چینی وخارجی تبدیل شده وآقایان باید گزارش عملکرد بدهند که چه میزان صادرات و واردات از این مناطق صورت گرفته تا روشن شود چه مشکلی از اقتصاد کشور حل شده است، خاطرنشان کرد: ما در خصوص جانمایی برخی از مناطق آزاد جدید با توجه به شاخص‌های آن، پیشنهادهایی داشتیم که توجه نشد، به عنوان مثال در مازندران که می‌تواند تعاملات وبازارهای اقتصادی کشورهای سی‌ای اس را پوشش دهد منطقه‌ای دیده نمی‌شود اما در نقاطی که لابی‌ها وفشارهایی وجود دارد تعریف این مناطق به وضوح دیده می‌شود که این مسایل در اهداف اصلی مناطق آزاد خلل ایجاد می‌کند.

وی با تأیید این نکته که در این زمینه تعیین مدیریت‌ها هم به نوعی رنگ وبوی سیاسی دارد تا اقتصادی، اظهارداشت: حتی کارشناسان اقتصادی نیز موافق ایجاد مناطقی که توجیه اقتصادی برای کشور ندارد، نیستند.

دامادی تصریح کرد: وقتی نمی‌توان یک منطقه را بدرستی مدیریت کرد و کارکردهای آن نیز از اهداف اصلی فاصله دارد چطور می‌توان چند منطقه دیگر ایجاد کنیم.

وی با بیان این که تعیین مناطق آزاد جدید بدون آمایش سرزمین دغدغه‌های اقتصادی کشور را برطرف نمی‌کند تصریح کرد: هم اکنون مناطق آزاد در کشور با دنیایی از نقایص مختلف مواجه است و این در حالی است که این مناطق به غیر از تبدیل شدن به سکوی واردات به جولانگاه خودروهای وارداتی لوکس تبدیل شده که با این رویه قطعاً به اهداف این مناطق که رونق اقتصادی کشور و سرزمین اصلی است دست نخواهیم یافت.

وی خاطرنشان کرد: کمیسیون اقتصادی مجلس به این مسأله ورود کرده و در این خصوص باید تصمیم‌های لازم را اتخاذ کند.

*اهدافی که محقق نشد

یک کارشناس اقتصادی و عضو سابق اتاق بازرگانی تهران گفت: متأسفانه اهداف مناطق آزاد در سرمایه گذاری، اشتغال زایی، واهداف اقتصادی محقق نشده است و این در حالی است که قوانین این مناطق بسیار سهل‌تر از قوانین ومقررات سرزمین اصلی تعریف شده است.

سید کاظم دوست حسینی با بیان این که برخی از این مناطق نیز به منافذ ورود کالای قاچاق متهم هستند خاطرنشان کرد: این مسایل در حالی است که برای توسعه اقتصادی با توجه به ظرفیت مناطق آزاد، موفق نبوده‌ایم.

دوست حسینی با اشاره به این که تاکنون بیشتر کارکرد این مناطق به سمت وسوی واردات کالاهای خارجی بوده و نه همسو کردن تکنولوژی و اشتغال اظهار داشت: در این مناطق برخی کارکردها به سمت واردات کالاهای خارجی بوده به طوری که برخی از این مناطق به بارانداز کالاهای خارجی تبدیل شده‌اند واین مناطق از جذب سرمایه‌های خارجی به منظور توسعه و رونق اقتصادی محروم بوده‌اند که در زمینه جذب این سرمایه‌ها از مناطق آزاد نیز آماری وجود ندارد.

وی با تأکید بر این که در مناطق آزاد مدیریت حرف اول را می‌زند اما متأسفانه در برخی انتصاب‌ها، سیاسی عمل می‌شود تا اقتصادی، اظهار داشت: این مناطق در اقتصاد کشور کارنامه قابل قبولی نداشتند اما می‌توان با شناخت گلوگاه‌ها، دعوت از سرمایه گذاران خارجی، به کارگیری تکنولوژی وایجاد اشتغال و از سویی تفویض اختیار این مناطق به استانداری‌ها و یا گمرک وسازمآن‌های مرتبط، تحرک اقتصادی در این مناطق ایجاد کرد.

وی گفت: حتی تاکنون این مناطق در رشد و توسعه تولید و صنعت کشور نقشی نداشته‌اند و از سویی به دلیل واردات کالای قاچاق از این مناطق به اقتصاد کشور نیز لطماتی وارد کرده‌اند.