ساری- به دلیل سکونت مردم مازندران در دل مناطق جنگلی و پردرخت و شناختی که جنگل نشینان از انواع درختان داشتند، ساخت لوازم زندگی روزانه از چوب مورد اقبال و توجه ویژه ای قرار داشت.

«لاک تراشی» ریشه در ذوق و هنر پیشه وران مازندران دارد

به گزارش قدس انلاین، تا چند دهه گذشته که روستاهای مازندران ارتباط و وابستگی با زندگی شهری و صنعتی نداشتند، نقش لوازم چوبی در جای جای زندگی مردم این دیار بسیار پررنگ و حیاتی بود.

در این میان نقش جنگل و درخت و حضورش در زندگی مردم این سامان، بیش از سایر مواهب الهی پررنگ تر است.

لاک تراشی هنر ابتکاری جنگل نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از ریشه و چوب درختان افرا و شمشاد استفاده می کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می کنند.

«کچ» و «قندچوله»

دانه پاش به جای سینی برای پاک کردن برنج و حبوبات به کار می رفت و «جوله» پارچی بود برای دوشیدن شیر و نگه داری انواع مواد لبنی است.

« کیله لاک» پیمانه خانه بود و « کلز» نقش ملاقه را برای هم زدن شیر ایفا می کرد.

«کچه »قاشق اهالی خانه بود و با « قندچوله» قندها را خرد می کردند.

تنباکو چوله، عصا، سیرکوب، لاک و... نیز همگی از چوب ساخته می شدند و جایگاهشان در زندگی روزانه مردمان شمالی کاملاً مشهود و ضروری بود.

پیشه ورانی خوش ذوق

سهم چوب در گذران زندگی مردمان خطه شمالی ایران به ویژه مازندران موجب رونق پیشه ای  شده بود که پیشه ورانی خوش ذوق داشت که  با دستان پرتوان شان هنر و خلاقیت را با زندگی پیوند می دادند .

« لاک تراشی» یا « چوتاشی» یکی از مشاغل از یاد رفته است که در گذشته در مازندران رواج داشت و پیشه وران  لاک تراش انواع نیازهای خانواده ها را به  ظروف و مصنوعات  چوبی تامین می کردند.

 لاک تراش با شناخت کافی از  چوب و طبیعت، از هنر دست و ذهن خلاق، لوازمی کاربردی را خلق می کرد.

ابزار لاک تراشان معمولی و بسیار ساده و ابتدایی است لذا برای این کار چوب هایی استفاده می شود که مربوط به ریشه درختان است. زیرا  سبک تر در قبال سرما و گرما مقاوم تر است و ترک بر نمی دارد و در اثر ضربه سادگی نمی شکند.

برای برخی لوازم ضروری منزل از ریشه متصل به  ساقه که با شیب ملایمی در خاک نفوذ کرده است استفاده می کنند.    

چون این نوع ریشه ها کمتر در معرض برف و باران قرار دارند. چوبی که از تنه درختان استفاده می شود نباید تر باشد، به اصطلاح شیره چوب باید از دست رفته و تقریباً خشک شده باشد.

ابزار کار

«نقش گر» که تیغه خارک فولادی که رو دسته چوبی است و برای ایجاد نقش بر روی ظروف استفاده می شود،«خروس »که فلزی  برای ایجاد نقوش است، «کنتا» که کاربردی  شبیه چکش دارد، «درفش»،« چلی» که برای شکافتن  چوب مورد استفاده قرار می گیرد، «سنگ و نرمه سنگ »برای تیزکردن تبر و تیغ ها از جمله ابزار اصلی لاک تراشان به شمار می روند.

درختان افرا، راش، طبع، توسکا، ممرز، ششماد، نم دار و انجیلی از جمله درختانی هستند که چوبشان در لاک تراش مورد استفاده قرار می گیرد.

لاک تراشی که از هنرهای  بومی  استان مازندران  محسوب می شود در  فهرست میراث  معنوی کشور به ثبت رسیده است.

در سال  ۹۱ نیز لاک تراشی علی توکل زاده و عبدالله گلردی مهر تایید یونسکو را دریافت کردند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.