آنچه ادبیات دفاع مقدس و پرداختن به موضوعات زندگی شهدا را برای مخاطب جذاب‌تر می‌کند، اشراف کامل نویسنده است که به‌واسطه انجام پژوهش و تحقیقات گسترده میدانی و مطالعات مختلف ایجاد می‌شود. «ندا ثابتی» یکی از نمایشنامه‌نویسان جوان کشور است که کارشناسی خود را در رشته فلسفه و مقطع کارشناسی ارشد را در رشته ادبیات نمایشی گذرانده و ازجمله نویسندگانی است که پس از نگارش تعداد زیادی نمایشنامه با موضوعات مختلف همچون دفاع مقدس، اجتماعی و آزاد، بعد از مدتی فعالیت در این عرصه به تحقیق و پژوهش‌های مختلف مطالعاتی و میدانی درخصوص زندگی شهدا پرداخته است.
او که تاکنون پنج کتاب از نمایشنامه‌های خود را به چاپ رسانده، اخیراً مجموعه نمایشنامه «زمانی دیگر» را نیز روانه بازار کتاب کرده است. این مجموعه حاوی سه نمایشنامه «تابلوی آخر»، «شهر شکلاتی» و «کابوس در زمستان» است.
سه نمایشنامه به‌لحاظ فرم و مفهوم به‌هم نزدیک هستند و طی سال‌های اخیر نوشته شده‌اند و این کتاب را انتشارات به‌نگار منتشر کرده است. ثابتی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به دلایل خود برای فعالیت در عرصه دفاع مقدس به این نکته اشاره می‌کند که تعداد ناشرانی که چاپ کتاب با محوریت شهدا و دفاع مقدس در کشور انجام می‌دهند، کم است.
به‌عنوان اولین سؤال، لطفاً درخصوص علت گردآوری زندگینامه شهدا بفرمایید؟
من از سال 77 نمایشنامه‌نویسی را به‌صورت تجربی ازطریق حضور در دوره‌های آموزشی آغاز کردم. بخشی از نمایشنامه‌هایم با موضوع دفاع مقدس بود، اما هیچ‌وقت قبل از نگارش این نوع از نمایشنامه‌ها تحقیق انجام نمی‌دادم و آثارم ازنظر شخصیت‌پردازی و روایت داستان، بیشتر تخیلی بود تا واقعیت.
قبل از اولین سفرم به کربلا، تصمیم گرفتم پژوهشی درباره عاشورا انجام دهم که این واقعه به‌راستی حماسه است یا نیست؟ اسطوره است یا نیست؟ برای کسب پاسخ این سؤالات به مرکز پژوهش حوزه هنری تهران رفتم و در آنجا کتاب‌های مختلف را مطالعه کردم. این موضوع انگیزه‌ای شد تا تحقیقات بیشتری انجام دهم، تا این‌که یکی از دوستان دانشگاه به من گفت شهید آوینی کتابی با عنوان «فتح خون» نوشته که می‌توانید پاسخ سؤالات خود را در آن جست‌وجو کنید.
من تا قبل از این پیشنهاد فکر می‌کردم شهید آوینی تنها اثر روایت فتح را در کارنامه فعالیت خود دارد، اما دوستی که این کتاب معرفی کرد، گفت این شهید کتاب‌های مختلفی نیز در حوزه هنر، سینما و... نوشته است.
من این کتاب را کامل مطالعه نکردم، اما با مطالعه بخش‌هایی از آن متوجه شدم که شهید آوینی برای نگارش این کتاب تا چه اندازه زحمت کشیده‌اند. آنچه مرا در انجام این تحقیقات بیشتر جذب آثار و زندگینامه شهید آوینی کرد، زندگی بسیار تحقیقی و پژوهشی وی بود. علاوه‌بر این، مطالعه زندگینامه شهید آوینی سبب شد تا با شهیدان دیگر همچون شهیدان مدافعان حرم مانند شهید میثم مدواری نیز بیشتر آشنا شوم.
حاصل این تحقیقات، نگارش 500 یا 600 یادداشت‌برداری از زندگی شهیدان و نگارش نامه‌هایی در قالب درددل و معرفی آن‌ها شده است که تصمیم دارم در قالب کتابی آن‌ها را منتشر کنم. این تحقیقات و پژوهش سبب شد تا دیدگاه، افکار و عمل من نسبت به دین اسلام، انقلاب اسلامی، شیعه و حتی هنر متفاوت شود و این به‌نظرم یکی از مهم‌ترین نتایج انجام این پژوهش‌ها برای من بود.
حتی در قالب انجام تحقیق‌های میدانی، سفرهای بسیاری با راهیان نور به جنوب داشتم و بخشی از یادداشت‌هایم درخصوص شهدا، ناشی از سفرها و تحقیقات میدانی است که انجام دادم.
با توجه به تجربه شما در عرصه نمایشنامه‌نویسی و حضور در تئاتر، به‌نظر شما تا چه اندازه نمایشنامه‌نویسان ما آثار خود را به دفاع مقدس و شهدا اختصاص می‌دهند و علاوه‌بر این، قبل از پرداختن به این موضوعات، آیا درباره آن تحقیق می‌کنند؟
با توجه به این‌که بیشتر نویسندگان و نمایشنامه‌نویسانی که در این حوزه فعالیت دارند، سن و سالی از آن‌ها گذشته و در دفاع مقدس حضور داشته‌اند، بی‌تردید با آن دوران آشنا هستند، اما درمجموع، به‌نظر می‌رسد نمایشنامه‌نویسانی که با محوریت دفاع مقدس در این عرصه فعال هستند، علاوه‌بر این‌که تعدادشان محدود است و به‌واسطه مشغله کاری، تحقیق نیز کمتر انجام می‌دهند.
برای چاپ کتاب‌های نمایشنامه با موضوع دفاع مقدس، مشکلات نمایشنامه‌نویسان چگونه است؟
به‌طور کلی چاپ کتاب پروسه سختی دارد، اما این سختی برای کتاب‌های شعر، رمان و ترجمه نسبت به کتاب‌های نمایشنامه کمتر است، علاوه‌بر این، سختی شرایط و پروسه چاپ کتاب‌های نمایشنامه با محوریت دفاع مقدس و شهدا نیز از دیگر موضوعات نمایشنامه سخت‌تر است. این درحالی است که تعداد ناشرانی که چاپ کتاب با محوریت شهدا و دفاع مقدس در کشور انجام می‌دهند، کم است. علاوه‌بر این برخی از ناشران در حوزه چاپ کتاب شهدا، تنها آثاری را چاپ می‌کنند که ویژه تعدادی خاص از شهدا باشد. علاوه‌بر همه این موارد، در بخش توزیع و فروش کتاب نیز معمولاً مردم به کتاب‌هایی که شعر، رمان یا ترجمه باشند، علاقه بیشتری نشان می‌دهند که آن را خریداری کنند.
نظر شما