قدس آنلاین- اظهارت عیسی کلانتری که به تازگی به ریاست سازمان حفاظت از محیط زیست منصوب شده است درجدول فوق از نظر شما گذرانده شد. این اظهارات که کاملاً با یکدیگر متناقض هستند، گواه تغییر بنیادین در تفکر و ایدئولوژی فردی است که ۱۳ سال وزیر کشاورزی ایران بوده است. وزیری که در زمان گرفتن رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، از اهمیت رسیدن به خودکفایی می‌گفت اما چند سالی است با تغییر ایدئولوژی، خودکفایی در محصولات اساسی کشاورزی را محکوم می‌کند و آن را «مزخرف» می‌خواند.
هجمه سخنان رئیس کنونی سازمان محیط زیست به کشاورزی و به خصوص خودکفایی چند سالی است که رو به افزایش است و در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای پیدا می‌کند. در این نگارش سعی شده تا نگاه جدید عیسی کلانتری مورد نقد قرار گیرد.
خودکفایی، امنیت
امروزه با توجه به تهدیداتی که متوجه امنیت کشورهاست، تمامی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه اهمیت خودکفایی در تولید مواد غذایی را درک می‌کنند و سعی در توانمندسازی خود در این زمینه دارند. هر چند ایران در حوزه‌های نظامی و تسلیحاتی با تلاش و خودباوری توانسته است امنیت خود را حتی فراتر از مرزهای کشور گسترش دهد، اما تأمین امنیت، تنها در گرو پیشرفت نظامی نیست. بدون شک در جهان امروز یکی از مهمترین مقوله‌های امنیت، امنیت غذایی است که امنیت اقتصادی و استقلال کشور در گرو آن است.
استقلال غذایی در نگاه قانون اساسی و رهبران انقلاب اسلامی
امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار انقلاب، پیش از نهضت و پس از آن همواره بر ضرورت خودباوری و خودکفایی تأکید بسیار داشتند و همواره خواستار قطع وابستگی اقتصادی کشورهای اسلامی به دشمنان و رسیدن به خودکفایی بوده‌اند.
ایشان می‌فرمایند: «چقدر برای یک مملکت عیب است و سرشکستگی که دستش را دراز کند طرف آمریکا که گندم بده، کشکول گدائیش را باز کند پیش دشمنش و از او بخواهد که رزقش را بدهد! چقدر برای ما سرشکستگی دارد تا این ملت بنایش را بر این نگذارد که کشاورزی‌اش را تقویت کند و بسازد به آنکه خودش به دست می‌آورد نمی‌توانیم استقلال پیدا کنیم!».
مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نیز اقتدار کشور را درگرو خودکفایی می‌دانند و می‌فرمایند: «اگر یک ملت به دست خود و با ابتکار و نیروی خود، تولید و مصرف کند و حتی بتواند شعاع مصرف تولیدات خود را در بیرون از مرزهایش گسترش دهد، به مفهوم خاص و مهمی از اقتدار دست خواهد یافت. این نیاز کشور ماست. تأکید جمهوری اسلامی از آغاز تا امروز بر روی مسئله کشاورزی، عمدتاً به این خاطر است. ما برای گندم و روغن و لبنیات و خوراک دام و بقیه مصارف عمده و اصلی کشورمان نباید نیازمند دیگران باشیم. بحمدالله امکانات طبیعی و انسانی در کشور وجود دارد و من امیدوارم حرکت اساسی و صحیحی دراین‌باره انجام گیرد که البته مقدمات آن شروع‌شده است».
خودکفایی، سیاسی است!
با نگاهی به رفتار و تصمیمات دیگر کشورها در رابطه با تأمین امنیت غذایی و تحقق خودکفایی می‌توان به این نتیجه رسید که تقریباً تمامی کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه برای تأمین مایحتاج اساسی خود برنامه‌ریزی می‌کنند و نه‌تنها خود را وابسته و محتاج دیگر کشورها نمی‌کنند که سعی در وابسته کردن سایر کشورها به تولیدات غذایی خوددارند. بررسی‌ها در سال ۲۰۱۴ نشان از تلاش کشورها برای رسیدن به خودکفایی و امنیت غذایی دارد. کشورهای آمریکا، اتریش، هلند و نروژ در رأس امنیت غذایی قرار دارند و در خاورمیانه چندین کشور ازجمله ترکیه، مراکش و فلسطین اشغالی، صادرکننده عمده مواد غذایی و در بیشتر محصولات کشاورزی خودکفا هستند. کشور ژاپن، تمام تلاش خود را در جهت قطع وابستگی به سایر کشورها در تولید محصولات کشاورزی به کار بسته و برای رسیدن به خودکفایی و صادرات محصولات کشاورزی تلاش‌های بسیاری انجام داده است. کمبود زمین برای کشت که اولین نیاز در کشاورزی است، مانع از رسیدن به این هدف نشده و امروزه درصد زیادی از تولیدات کشاورزی این کشور از طریق کشت در بستر «آب» یا «هوا» تأمین می‌شود.
مسببین قحطی، ابایی از تحریم ندارند!
نگاه به تاریخ جهان و محاصره غذایی برخی از کشورها طی دوره‌های مختلف تاریخی، نشان از مدیریت سیاسی غذا دارد. در سال‌های جنگ جهانی اول و دوم، مردم ایران سه قحطی بزرگ را پشت سر گذاشتند. آخرین قحطی که بزرگ‌ترین آن‌ها نیز بود، توسط انگلیسی‌ها صورت گرفت. آن‌ها با خرید و احتکار مواد غذایی مازاد بر نیاز سربازانشان که داخل ایران درگیر جنگ با روسیه بودند، نیمی از جمعیت کشورمان را در اثر گرسنگی و شیوع بیماری‌های وبا و آنفولانزا قتل‌عام کردند. این قحطی در زمان قاجار و باانگیزه سیاسی رخ داد، زمانی که انقلاب اسلامی اتفاق نیفتاده بود و غرب به‌اندازه امروز برای از بین بردن آن برنامه‌ریزی و تلاش نمی‌کرد.
یمن آیینه عبرت دیگر کشورها
در میان توهم خواندن تحریم غذایی توسط برخی مسئولین کشورمان، در کشورهای منطقه مانند سوریه و یمن شاهد تحریم‌های غذایی و دارویی هستیم.
چراغ‌قرمز امنیت غذایی در یمن به صدا درآمده به‌گونه‌ای که هفت استان از ۲۲ استان یمن در فاز چهارم نبود امنیت غذایی قرار دارند و فقط یک مرحله تا فاز پنجم مشکل غذایی که همان قحطی است، فاصله‌دارند. ۱۷ میلیون نفر یعنی نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت یمن از کمبود غذا رنج می‌برند.
ساختار اقتصادی یمن متکی بر کشاورزی است اما بااین‌حال در تأمین حدود ۹۰ درصد از کالاهای اساسی موردنیازش مانند گندم و برنج وابسته است و تنها سه ماه پس از شروع جنگ میزان واردات در این کشور به ۱۵ درصد میزان سابق رسید و حال که حدود دو سال و نیم از محاصره غذایی و دارویی یمن توسط عربستان می‌گذرد؛ در اثر این محاصره، تقریباً ۳ میلیون کودک یمنی با سوءتغذیه شدید و بیماری وبا دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
وقوع یک فاجعه انسانی در قرن ۲۱ و زیر نظر سازمان ملل متحد، شورای امنیت، فائو و... در این جهان ناامن دور از انتظار نیست و بایستی از امثال این سرنوشت‌ها درس عبرت گرفت.
یمن آیینه‌ای است در مقابل کسانی که فکر می‌کنند غذا از لیست تحریم خارج است و اگر روزی برسد که کشور ما نتواند غذای خودش را تأمین کند درهرصورت می‌تواند غذا را از بیرون مرزها خریده و وارد کند.
ساده انگارانه است اگر کسی تصور کند که هیچ‌گاه ممکن نیست کشورمان تحریم غذایی شود. نگریستن به اتفاقات اخیر یمن و مطالعه تاریخ، این موضوع را به‌سادگی اثبات می‌کند که تحریم مواد غذایی توهم نیست و تمسخر و مزخرف خواندن خودکفائی خیانت است. چه از روی جهل باشد، چه از روی آگاهی.
* ویژه نامه روایت امروز روزنامه قدس
نظر شما