قدس آنلاین- از لحظه‌ای که هواپیمای سعد حریری در روز جمعه ۳ نوامبر در عربستان به زمین نشست، او دائماً با شگفتی روبرو شده است.
طبق گفته منابع ارشد نزدیک به حریری و مقامات برجسته سیاسی و امنیتی لبنان، هیچ تشریفات معمول و رایجی در دیدار یک نخست وزیر با ملک سلمان رعایت نشده و خبری از صف شاهزادگان سعودی و مقامات دولتی در فرودگاه نبوده است. تلفن همراه او ضبط شده و روز بعد او مجبور شده تا طی بیانیه‌ای که از شبکه خبری متعلق به سعودی‌ها پخش شد، از سمت نخست وزیری استعفا دهد.
این حرکت لبنان را مجدداً به خط مقدم جنجال‌های خاورمیانه و جنگ قدرت بین استبداد سنی‌های سعودی و انقلابیون شیعه ایرانی باز گرداند.
عربستان سعودی سال‌ها است که تلاش می‌کند تا قدرت حزب الله که مورد حمایت ایران بوده و قوی‌ترین قدرت سیاسی لبنان و بخشی از دولت ائتلافی است، را تضعیف کند.
منابع نزدیک به حریری می‌گویند عربستان سعودی به این نتیجه رسیده است که نخست وزیر که هم‌پیمان قدیمی سعودی‌ها و پسر نخست وزیر پیشین رفیق حریری که در سال ۲۰۰۵ ترور شد است باید از کار برکنار شود، زیرا تمایلی به تقابل با حزب الله ندارد!
منابع متعدد لبنانی می‌گویند ریاض امیدوار است تا برادر بزرگ‌تر سعد حریری را به عنوان سرشناس‌ترین سیاست‌مدار سنی لبنان جایگزین وی کنند. تصور می‌شود که او در عربستان به سر می‌برد و به گفته منابع معتبر، چند بار از اعضای خانواده او خواسته شده تا برای ابراز وفاداری با وی به عربستان سفر کنند، اما نپذیرفته‌اند.
یک منبع نزدیک به حریری به رویترز گفت: به محض اینکه هواپیمای حریری در ریاض بر زمین نشست، وی متوجه شد که مشکلی وجود دارد! هیچ کس منتظر او نبود.
عربستان سعودی گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه آنها حریری را وادار به استعفا کرده‌اند رد کرده و گفته او فردی آزاد است. دسترسی به مقامات سعودی برای صحبت درباره شرایط ورود حریری به عربستان، اینکه آیا تلفن همراه او ضبط شده است یا خیر، و اینکه آیا عربستان قصد جایگزینی وی با برادرش را دارد، به سختی ممکن است.
حریری پس از استعفایش هیچ حضور عمومی نداشته و مشخص نیست چه زمانی ممکن است به لبنان بازگردد.
بی احترامی
حریری پیش از پرواز از بیروت، به کارمندان دفترش گفت که پس از بازگشت از عربستان در روز دوشنبه کار خود را ادامه خواهند داد. او به تیم رسانه‌ای خود گفته که آنها را آخر هفته در استراحت گاه شرم‌الشیخ در ساحل دریای سرخ ملاقات خواهد کرد، وی قرار بود برای دیدار با رئیس‌جمهور مصر عبدالفتاح السیسی در حاشیه انجمن جهانی جوانان در این مکان حاضر باشد.
خانواده او اموال خود را در عربستان سرمایه‌گذاری کرده و دارایی‌های بسیاری در این کشور دارند. یک منبع نزدیک به حریری گفته است که این سیاست‌مدار لبنانی شنبه صبح تماسی از یک مقام تشریفاتی سعودی دریافت کرده که طی این تماس از وی خواسته شده تا به دیدن ولیعهد محمد بن سلمان برود.
به گفته این منبع، او حدود چهار ساعت منتظر بوده تا متن استعفانامه خود را که باید در مقابل دوربین‌های تلویزیونی می‌خوانده، دریافت کند. یک منبع سیاسی بلندپایه دیگر در لبنان گفت: از لحظه رسیدن او به عربستان، سعودی‌ها هیچ احترامی برای وی قائل نبودند.
حریری در سفری که چند روز پیش از این سفر به عربستان داشت، محمد بن سلمان ترتیب ملاقات وی با مقامات بلند پایه امنیتی و همچنین وزیر امور خلیج فارس، ثامر سبهان فرد شماره یک عربستان در امور لبنان را داد. به گفته منابع دفتر حریری، وی پس از بازگشت از این سفر «راضی و آرام» به نظر می‌رسید. او یک عکس از خودش و سبهان در حالی که هر دو لبخند می‌زنند، منتشر کرد. او گفته بود عبارات دلگرم‌کننده‌ای از ولیعهد شنیده است که شامل تعهد برای از سرگیری کمک‌های عربستان سعودی به ارتش لبنان می‌شود.
منابع نزدیک به حریری می‌گویند وی معتقد بود توانسته مقامات سعودی را راضی کند تا برای ثبات لبنان، روابط حسنه با حزب الله را حفظ کند.
حزب الله نیروی نظامی بسیار قوی و مجهزی دارد و علاوه بر آن چندین کرسی در مجلس و دولت لبنان نیز دارد. تلاش‌های سعودی‌ها برای تضعیف این گروه در لبنان در یک دهه گذشته منجر به درگیری‌های شیعه و سنی شده و به تصرف بیروت توسط حزب الله انجامید.
یکی از منابع نزدیک به حریری که از محتوای جلسات مطلع بود، گفت: من معتقدم آنچه در این جلسات رخ داده این است که حریری نظر خود را درباره چگونگی برخورد با حزب الله بیان کرده است و تاکید کرده که تقابل با حزب الله بی ثباتی کشور را به دنبال خواهد داشت. من فکر می‌کنم سعودی‌ها از شنیدن حرف‌های حریری خوشحال نشدند!
این منبع گفت حریری به سبهان گفته که وی را مسئول و مقصر آنچه خارج از کنترل او یا دولت لبنان است، ندانند. اما به گفته این منبع، حریری موضع گیری شدید سعودی‌ها علیه حزب الله را دست کم گرفته بود.
این منبع افزود: برای سعودی‌ها این نبرد مرگ و زندگی است. آنها این شرایط را سیاه یا سفید می‌دانند، اما ما در لبنان یاد گرفته‌ایم که شرایط را خاکستری ببینیم.
استعفا
به گفته یک منبع ارشد لبنانی، رئیس‌جمهور لبنان، میشل عون که از هم پیمان‌های حزب الله است، به سفرای کشورهای خارجی در لبنان گفت عربستان سعودی حریری را ربوده است. روز جمعه فرانسه اعلام کرد که انتظار می‌رود حریری آزادی عمل کامل برای رفتن به هرکجا که می‌خواهد را داشته باشد.
حریری در متن استعفا گفت که در خطر ترور قرار داشته و ایران و حزب الله را به کاشتن بذر فتنه در منطقه متهم کرد. او گفت جهان عرب باید «دست‌هایی را که گستاخانه به سمتش دراز شده را قطع کند. به گفته منابع نزدیک به حریری، این ادبیات اصلاً شبیه به ادبیات همیشگی حریری نبوده است.
استعفای حریری هم زمان شد با دستگیری بیش از ۲۰۰ نفر، شامل ۱۱ شاهزاده سعودی و وزرای فعلی و سابق و سرمایه‌داران، که در راستای طرح مبارزه با فساد در عربستان سعودی بازداشت شده‌اند.
اعضای خانواده، اطرافیان و سیاست‌مدارانی که توانسته‌اند با حریری در ریاض تماس برقرار کنند می‌گویند او نگران به نظر می‌رسید و میلی به گفتن حرفی جز «خوب هستم» ندارد. هنگامی که از او درباره بازگشت وی به لبنان سؤال می‌شود نیز، تنها پاسخ او «ان شاءالله» است.
*منتشر شده در ویژه نامه روایت امروز روزنامه قدس
Samia Nakhoul, Laila Bassam, Tom Perry | Reuters
مترجم: محمدحسن رجایی‌فر
نظر شما