به گزارش قدس آنلاین، مراتع مناطق ییلاقی همه ساله در فصل پائیز به منظور ایجاد تعادل بین ظرفیت مراتع و تعداد دام ها و همچنین حفظ پوشش گیاهی، بر روی دام ها بسته می شود و پس از رشد کافی گیاهان در اواخر ماه اردیبهشت یا اوایل خرداد گشوده می شود.
زمان آغاز چرای دام ها در مناطق ییلاقی بر اساس پروانه چرای دامداران، شرایط رویش گیاهی منطقه و همچنین تغییرات جوی و آمادگی مراتع بنا به تشخیص اداره منابع طبیعی و هماهنگی با دامداران تعیین می شود.
احیا قرق شکنی در مازندران
اگر چه تمامی مناطق مازندران از منتهی الیه غرب در رامسر گرفته تا آخرین نقطه شرق در گلوگاه، دارای مناطق و مراتع ییلاقی خاص خود هستند ولی سنت قرق شکنی در بسیاری از این مناطق طی دو سه دهه گذشته به فراموشی سپرده شده بود.
احیای این سنت از اواخر دهه ۸۰ در مناطقی از مرکز مازندران در دستور کار قرار گرفت و به نظر می رسد با گذشت زمان به سایر مناطق سرایت کرد.
شهرستان سوادکوه در مرکز مازندران، یکی از مهم ترین کانون های دامداری سنتی استان به شمار می رود و به همین دلیل در سال های اخیر نیز سنت قرق شکنی در این منطقه بیش از سایر مناطق مورد توجه قرار گرفته است.
از ظرفیت تولید علوفه مراتع کاسته شد
برای حفظ پوشش گیاهی و ارتقا کمی و کیفی مراتع، رعایت معیارها و ضوابط بهره برداری اصولی از آن ضروری بوده و بهره برداری از مراتع متناسب با تولید و رعایت ظرفیت مرتع می باشد.
ظرفیت مراتع یا ظرفیت چرا عبارت است از تعداد دامی که در مرتع مشخص در زمان معین می تواند چرا کنند بدون اینکه بر مقدار و کیفیت پوشش گیاهی و سایر موارد از قبیل آب و خاک خسارت وارد شود.
باید به این نکته توجه کرد که ظرفیت مراتع دراثر بهره برداری و نوسانات اقلیمی سال های اخیر دستخوش تغییرات گردید بطوریکه در اثر بهره برداری بی رویه و بیش از اندازه و خشکسالی سال های اخیر از تولید علوفه و ظرفیت مراتع کاسته شده است.
برای تعیین زمان ورود دام به مرتع و جلوگیری از چرای زودرس باید به خصوصیات آب و هوایی، خاکی، جغرافیایی و نوع گیاهان مرتع توجه کرد.
بهترین زمان برای ورود دام به مرتع، زمان آمادگی مرتع از نظر پوشش گیاهی و خاک است یعنی وقتی که گیاهان به رشد مناسب رسیده باشند و خاک مرتع به دلیل رطوبت زیاد از تردد و لگدکوبی دام دچار آسیب نگردد.
طرح های چندمنظوره در مراتع مازندران اجرا می شود
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری از اجرای طرحهای چندمنظوره در مراتع استان خبر داد.
به گزارش قدس آنلاین به نقل از روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری، اسماعیل مختارپور در هشتمین جشنواره قرق شکنی مراتع و کوچ عشایر استان در مرتع «نیزه بن کبوتر اسطل» سرخ آباد سوادکوه اظهار کرد: از برنامه های اداره کل، توانمند ساختن دامداران و مرتعداران بوده و در این زمینه فعالیت های خوبی از طرف انجمن های صنفی، سازمان های مردم نهاد، بخش آموزش اداره کل صورت گرفت و نتایج مطلوبی را شاهد بودیم.
وی اضافه کرد: طی چند سال گذشته طرح های چند منظوره را برای مرتعداری لحاظ کردیم که با توجه به ظرفیت و قابلیت ها در مراتع اجرا می شود تا به دامدار فشار کمتری وارد شود.
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی مازندران – ساری خاطرنشان کرد: همه کارهایی که می خواهد در مرتع انجام شود مطابق برنامه مدونی تحت عنوان طرح مرتعداری است.
مختارپور با اشاره به اینکه اولویت ما در مرتع، حفظ مراتع است، افزود: به هیچ گزینه ای غیر از حفظ خاک و تداوم دامداری و مرتعداری در سال های آتی فکر نمی کنیم.
وی یادآور شد: در شرایطی زندگی می کنیم که با مشکل آب و مسائل فرسایش مواجه ایم و حفظ مراتع، باعث ماندگاری خاک و تداوم دامداری برای نسل های آینده خواهد شد.
کشت گیاهان دارویی باید در دستور کار قرار گیرد
همچنین فرماندار شهرستان سوادکوه در این مراسم گفت: لازم است ضمن آگاه کردن دامداران و کشاورزان به علم روز، بهره برداری درست و اصولی از مراتع، آنها نیز از تک محصولی بودن خودداری و فرآوری محصولات و گیاهان دارویی را در برنامه کاری خود قرار دهند.
عبدالجواد توحیدی افزود: برای آنکه در سبد اقتصادی عشایر و دامدار تاثیر گذار باشیم باید در تولید و فراوری بهداشتی محصولات و برند سازی آن به دامدار کمک کنیم.
وی خاطر نشان کرد: لازم است تا با برنامه ریزی درست و اصولی از منابع طبیعی و مراتع بهره برداری تا شاهد سیل های خانمان برانداز و سیلاب های ویرانگر نباشیم.
دامداران به موقع وارد مراتع شدند
در ادامه رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سوادکوه گفت: قرق شکنی در این شهرستان از سال ۸۹ با همت منابع طبیعی، انجمن صنفی و شرکت تعاونی مرتعداران احیا شد و از آن پس همه ساله برگزار می شود.
محمدرضا احمدی افزود: امسال بیش از چهار هزار هکتار از مراتع ییلاقی منطقه برای تعلیف تابستانی دام های دامداران سنتی قرق شده بود.
وی هدف از برگزاری مراسم قرق شکنی را رعایت حقوق عرفی مرتع و کاهش تخلفات اعلام و یادآور شد: امسال بیش از ۹۶ درصد از دامداران بموقع وارد مرتع شده اند در حالیکه در سال ۹۰ تنها ۳۰ درصد از دامداران از این کار استقبال کرده بودند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سوادکوه علت استقبال روز افزون دامداران در رعایت حقوق عرفی مرتع و پرهیز از تخلف را پا برجا ماندن روند احیای سنت قرق شکنی اعلام کرد.
احمدی با اشاره به اینکه در شهرستان سوادکوه بیش از ۴۳ هزار هکتار مرتع وجود دارد، اضافه کرد: در این شهرستان یکهزار و ۷۱۷ بهره بردار در قالب ۶ شرکت تعاونی با یک انجمن صنفی، مرتعداری می کنند.
وی به خشکسالی در مراتع و رعایت نکات فنی تاکید و افزود: طرح تلفیقی و تشویقی را برای دامدار در نظر گرفته ایم تا دامدار علاوه بر دامداری به کشت گیاهان دارویی هم بپردازد.
گردشگری عشایری، دامداری را رونق می بخشد
همچنین رئیس اداره امور عشایری جهاد کشاورزی مازندران یکی از برنامه های مهم این اداره را برای تقویت و کمک به معیشت دامداران، گسترش گردشگری عشایری معرفی کرد و گفت: از دامداران می خواهیم در منطقه ای که دارای استعداد گردشگری است، با ارائه طرح، در سامانه «کارا» ثبت نام کنند.
سید صمد کاظمی افزود: سامانه کارا با هدف ایجاد اشتغال فراگیر در مناطق روستایی و عشایر و شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر از دی ماه سال گذشته آغاز به کار کرد و افرادی که دارای طرح های اشتغالزا باشند با ثبت نام در این سامانه در کوتاه ترین مدت تسهیلات کم بهره دریافت می کنند.
وی گردشگری عشایری را یکی از شاخه های با اهمیت گردشگری معرفی و یادآور شد: گردشگری عشایری از طریق جذب توریست کمک می کند تا دامدار بتواند محصولات خود را به فروش برساند.
رئیس اداره امورعشایری جهاد کشاورزی مازندران همچنین از دامداران خواست تا کشت گیاهان دارویی را هم برای افزایش درآمد و تقویت معیشت خود در دستور کار قرار دهند.
گفتنی است: قرق به معنای بستن مراتع به روی دام هاست و قرق شکنی نیز به باز شدن مراتع برای چرای دام ها گفته می شود.
نظر شما