جام جهانی فرصتی برای آشنایی ملت‌ها با هم است. جام جهانی بزرگ‌ترین اتفاق فوتبالی است که آدم‌ها را از سراسر جهان به بهانه فوتبال، گرد هم می‌آورد، اما در پسِ این رویداد بزرگ ورزشی، موضوعات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هم دستخوش تغییر و تبادل قرار می‌گیرند.

غرب شناسی در «به وقت جام»

مجموعه مستند «به وقت جام» محصول گروه «دیده بان پیشرفت فردا» سعی داشته تا نگاهی غیرفوتبالی به مهم‌ترین رویداد فوتبالی جهان داشته باشد. این مجموعه مستند که در روزهای پرتب و تاب جام جهانی روی آنتن شبکه سه رفت، مخاطبان زیادی پیدا کرده است. تهیه کننده مجموعه مستند «به وقت جام» در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: این برنامه برای رشد و آگاهی‌های عمومی درباره تاریخچه کشورها و سبک زندگی و فرهنگ آن‌ها ساخته شده تا جام جهانی در کنار شور ورزشی اش، موجب رشد و آگاهی‌های عمومی هم بشود و مردم درباره فرهنگ، تاریخ، اقتصاد و سیاست دیگر کشورها بیشتر بدانند. 
او ادامه می‌دهد: این برنامه واکنش‌های خوبی بویژه در فضای مجازی داشته است. البته عده معدودی، واکنش هایی با اهداف سیاسی به این برنامه داشتند، دلیلش هم این بوده که سال‌هاست نگاهی کلیشه‌ای درباره کشورهای اروپایی و آمریکایی در جامعه ما رواج داشته و غرب دوستان و غربگرایان در فضای رسانه‌ای، فقط نقاط مثبت کشورهای اروپایی و آمریکایی را منعکس می‌کردند. ممکن است شکستن این نگاه کلیشه‌ای و تصویر کاریکاتوری از برخی کشورها، برای برخی ناراحت کننده باشد.
وی با بیان اینکه در این برنامه به واقعیت کشورها اعم از نقاط مثبت و منفی آن‌ها پرداخته شده است، خاطرنشان می‌کند: در این مستند به نقاط قوت برخی از کشورها که در فرهنگ عمومی و مدیریت به درد مردم ما می‌خورد و همچنین به نقاط منفی و راه‌های اشتباهی هم که رفته‌اند و برای تجربه قابل استفاده است، اشاره شده. سعی کردیم که به نقاط ضعف و قوت بپردازیم و به سبک زندگی این کشورها هم پرداخته شود.
تهیه کننده برنامه یادآورمی‌شود: تلاش داشتیم که در این مستندها با افرادی که در آن کشورها زندگی کرده‌اند، گفت و گو داشته باشیم. 

■ تولید در فرصتی کوتاه
سید حسن موسوی فرد، مدیر تولید برنامه «به وقت جام» درباره ایده ساخت این مجموعه می‌گوید: در فرصت جام جهانی، مردم علاقه‌مند هستند درباره کشورهای مختلف، اطلاعات بیشتری کسب کنند. سال‌های گذشته، دوستان فعال در حوزه ورزش سعی می‌کردند اطلاعات محدودی را درباره کشورها ارائه کنند، ولی در مجموعه «به وقت جام» تلاش شده که اطلاعات بیشتر و متفاوت تری به مخاطبان ارائه شود. آگاهی مردم نسبت به کشورهای مختلف بسیار کم است و معمولاً از مشهورات و کلیات پیروی می‌کنند به همین دلیل جزئیات و تفاوت‌های بین کشورها برایشان کمتر شناخته شده است.
او درباره روند ساخت این مجموعه توضیح می‌دهد: ساخت این مجموعه به لحاظ تحقیق و یافتن تصاویر آرشیوی، کار سنگینی بود. در این برنامه با کسانی صحبت کردیم که با تاریخ، فرهنگ و جنبه‌های مختلف کشورهای حاضر در جام جهانی آشنا باشند یا در این کشورها زندگی کرده باشند. 
در برخی از قسمت‌ها با کسانی گفت وگو کردیم که اهل آنجا بودند؛ مثلاً در مستندهای مربوط به ژاپن و اسپانیا با کسانی صحبت کردیم که اصالتاً اهل آن کشور بودند یا مدتی طولانی در آنجا زندگی کرده بودند. 
وی ادامه می‌دهد: جمع کردن این افراد کار سختی بود. ضمن اینکه تحت فشار، کار را شروع کردیم و با فاصله کمی از جام جهانی، تولید آغاز شد. در ایام جام جهانی هم به فراخور اینکه کدام تیم‌ها بالا می‌روند، سعی کردیم که مستندها را آماده کنیم. 
موسوی فرد با اشاره به بازی فینال بین تیم‌های فوتبال فرانسه و کرواسی خاطرنشان می‌کند: مستند کشور فرانسه پخش شد، ولی در مورد کرواسی، بعید است که برنامه‌ای برای ساخت داشته باشیم. ضمن اینکه هنوز چند کشور جذاب دیگر مانده‌اند که سعی می‌کنیم آن‌ها را به پخش برسانیم. 
مستندهای آرژانتین، برزیل و یکی دو کشور دیگر طی چند روز آینده پخش می‌شوند. او درباره اینکه چرا مستندی درباره کرواسی ساخته نشده است، می‌گوید: فقر پژوهش در مورد این کشور و نبود تاریخچه گسترده‌ای درباره آن، دست ما را برای تولید بست. البته مستند سوئیس هم با اینکه کشور کوچکی بود، ساخته شد، اما در مورد سوئیس اطلاعات بیشتری وجود داشت. بیشترین شناختی که از کرواسی داریم، درباره مربیانش است که به کشور ما، رفت و آمد داشتند و این کشور را بیشتر از زاویه فوتبالی آن می‌شناسیم، به همین دلیل کاری درباره این کشور ساخته نشد تا لااقل حرف غلطی درباره آن نزده باشیم. 

■ تلاش برای گفتن حرفی متفاوت
او با بیان اینکه به ماجرای مهاجرپذیر بودن کشورها هم توجه شده، می‌گوید: ما برای 32 کشور نمی‌توانستیم کار بسازیم و سعی کردیم مستندها درباره کشورهایی باشد که برای مخاطب ایرانی، شناخته شده‌تر است و همواره درباره آن‌ها حرف بوده، اما این حرف‌ها، کامل نبوده است. 
مثلاً سوئیس، فرانسه و انگلیس، کشورهایی بودند که برای مخاطب مهم بوده که اطلاعاتی درباره آن‌ها داشته باشند. یکی از ویژگی‌های اصلی برنامه، این بوده که بتوانیم حرف متفاوتی را درباره آن بزنیم وبه جوانب و حواشی آن کشور بپردازیم. ضمن اینکه ضیق وقت هم داشتیم و کار از اواسط ماه رمضان، آغاز شد. البته بخشی از پژوهش‌ها انجام شده بود، اما تولید از این زمان شروع شد. 
موسوی فرد تأکید می‌کند: نگاه ما این بود که حرف متفاوتی را بزنیم، ضمن اینکه از این تیپ کارها به صورت کارهای کوتاه چهار و پنج دقیقه‌ای تولید شده بود، اما آن مستندها هم از مشهورات پیروی می‌کردند و غالب آن‌ها هم فوتبال بود، ولی ما سعی کردیم که با نگاهی به تاریخچه، فرهنگ، اقتصاد و سبک زندگی کشورهای مختلف، اطلاعات متفاوتی درباره این کشورها به مخاطب بدهیم. 
اطلاعاتی که به درد مردم بخورد یعنی نقاط مثبت فرهنگ آن کشور را رواج دهیم و نکات منفی‌اش را تقبیح کنیم. او می‌گوید: قرار نبود که این برنامه فقط نگاه انتقادی به غرب داشته باشد، بلکه بنا بود جنبه‌های مثبت زندگی در این کشورها و نکات مثبت سبک زندگی شان را ترویج کنیم. مثلاً مردم ژاپن لوکس زندگی نمی‌کنند، پرکار هستند و از کالای خودشان استفاده می‌کنند. سعی کردیم که عینک واقع بینی نسبت به کشورهای دیگر داشته باشیم.

■ شکستن روایت‌های غلو شده
به باور موسوی فرد، معمولاً روایت‌ها از کشورهای غربی مثبت و غلو شده است، ولی «به وقت جام» تلاش داشت تا روایت واقع بینانه از غرب داشته باشد یا تصوری که درباره کشورهای اروپایی وجود دارد این است که این کشورها، شبیه هم هستند در حالی که انگلیس شبیه فرانسه یا آلمان نیست. این کشورها تفاوت‌های فرهنگی جدی با هم دارند، ما سعی کردیم که نقاط مثبت و منفی را در کنار هم ببینیم. 
مدیر تولید مجموعه مستند «به وقت جام» خاطرنشان می‌کند: پیدا کردن تصاویر بسیار زمانبر بود، اما این مجموعه، پشتوانه تحقیقاتی جدی و خوبی داشت و گروه تولید می‌دانست که دنبال چه چیزی است. یافتن تصاویر آرشیوی متفاوت در این مجموعه ناشی از تحقیقات عمیق بود.
او درباره واکنش‌های مردمی به این مجموعه می‌گوید: عموم جامعه، نگاه خوبی به کار داشتند چون محتوای بدیعی را به مخاطب ارائه می‌داد. خوشبختانه مدیران شبکه سه هم زمان پخش خوبی به کار دادند تا زحمات دوستان توسط مخاطبان دیده شود. 
موسوی فرد با اشاره به تلاش شبانه روزی گروه تولید این برنامه، خواستار بازپخش مجموعه «به وقت جام» در روزهای پس از جام جهانی روی آنتن دیگر شبکه‌های سیما شده و یادآور می‌شود: تا زمانی که تب جام جهانی نخوابیده، جا دارد که که این مستند از شبکه‌های دیگر بازپخش شود تا بیشتر دیده شود.
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.