به گزارش گروه اقتصادی قدس آنلاین، استان خوزستان استانی سیل خیز است و سالانه بخش زیادی از اعتبارات ستادغیرمترقبه استان، صرف جبران خسارت های ناشی از سیل می شود.
روان آب های سه حوضه پرآب کرخه، دز و کارون به استان خوزستان وارد شده و سدهای کرخه، دز و گتوند نقش مهمی در مهار سیلاب های این استان ایفا می کنند.
بهمن ماه سال جاری سد کرخه سیلابی با دبی ۶۸۰۰ مترمکعب در ثانیه را مهار کرد و نگذاشت این سیلاب عظیم به شهرها و روستاهای خوزستان وارد شود. سد دز نیز در ماه گذشته شاهد ورود سیلاب هایی با دبی حداکثری ۶۰۰۰ مترمکعب در ثانیه بود.
در حوضه آبریز کارون، سد گتوند آخرین سدی است که بر روی رودخانه کارون احداث شده و بعد از این سد، آب وارد دشت خوزستان می شود. قبل از احداث سد گتوند، سیلاب های حوضه کارون، بیشترین خسارت ها را به زیربناهای استان خوزستان وارد می کرد و تنها در دوره سالهای ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۴ بیش از ۵۷۰ میلیارد تومان خسارت ناشی از سیلاب ها به استان خوزستان وارد شده است.
در شمال خوزستان دو رودخانه کارون و دز به هم پیوسته و تشکیل کارون بزرگ را می دهند؛ این رودخانه که بزرگترین رودخانه ایران است از میان شهرهای مهمی چون اهواز، آبادان و خرمشهر می گذرد. هر کدام از این شهرها دبی مشخصی از آب رودخانه را می توانند از خود عبور دهند و اگر دبی رودخانه از مقدار مشخصی بیشتر شود، آب به سرعت وارد شهر شده و خسارات جانی و مالی به دنبال خواهد داشت.
به طور مثال رودخانه کارون در شهر اهواز به صورت حداکثر می تواند آبی با دبی لحظه ای ۳۷۰۰ مترمکعب در ثانیه را از خود عبور دهد، اگر جریان رودخانه بیش از این مقدار دبی داشته باشد، آب وارد شهر خواهد شد.
سد گتوند در سالهای اولیه آبگیری، سیلاب هایی با دبی ۳۳۰۰ تا ۳۷۰۰ مترمکعب در ثانیه را مهار کرده بود و موجب شد تا این ظرفیت برای استان خوزستان وجود داشته باشد که آب مهار شده این سیلاب ها را در بهار و تابستان، برای مصارف مختلف این استان تنظیم و به مرور رهاسازی کند.
اما در فروردین ماه سال ۹۴ ، درست در ایام آغازین نوروز، سیلابی با دبی حداکثری ۶۰۰۰ مترمکعب در ثانیه در مخزن سد گتوند مهار شد، به طوری که در چند ساعت ابتدایی وقوع سیلاب، ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب، به اندازه ۱.۵ برابر سد کرج، وارد مخزن سد گتوند شد.
اگر این سد نبود، نوروز ۹۴ فاجعه ای غم بار در استان خوزستان رقم می خورد و بخش های زیادی از شهرهایی چون اهواز زیر آب می رفت.
در سال جاری نیز در شهریور ماه، با دستور استانداری و هماهنگی مجموعه وزارت نیرو، آب ذخیره شده در سد گتوند برای سیراب کردن نخل های خوزستان و استفاده پایین دست رهاسازی شد.
سدگتوند پس از این تصمیم با مخزنی که بیشتر آن خالی بود به استقبال پاییز رفت. با شروع بارش های سال آبی جدید، روان آب های کارون وارد مخزن سد گتوند شد و از آبان ماه سیلاب های میان حوضه ای در مخزن این سد آرام گرفت.
از آبان ماه سال جاری تا امروز، مجموع حجم سیلاب هایی که در مخزن سد گتوند مهار شده به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب می رسد. این مقدار ۸.۵ برابر ظرفیت سد کرج در حالت سرریز است. اگر سد گتوند نبود این مقدار سیلاب، مطمئنا خوزستان را در ماههای اخیر با مشکلاتی عدیده مواجه می کرد.
اکنون از مخزن ۴.۵ میلیارد مترمکعبی سد گتوند، حدود ۲.۵ میلیارد مترمکعب خالی است و این ظرفیت علاوه بر اینکه امکان مانور برای رهاسازی آب از مخازن سدهای بالادست بر روی رودخانه کارون را برای مسئولان صنعت آب و برق کشور فراهم می کند، ظرفیت مطمئنی برای مهار سیلابهای احتمالی پیش رو است. چرا که بیشترین سیلاب های حوضه آبریز کارون، دز و کرخه در ماههای اسفند و فروردین رخ داده و امسال نیز به دلیل بارش های خوب و همچنین آغاز ذوب شدن برف ها، امکان وقوع سیلاب های با دبی بالاتر از ۴۰۰۰ مترمکعب در حوضه های آبریز کارون، دز و کرخه وجود دارد.
علاوه بر سیلاب های بالادستی که می تواند در مخازن سدهای کارون ۳، کارون ۴، شهید عباسپور و مسجد سلیمان ذخیره شده و سپس رهاسازی شود و به مخزن سد گتوند وارد شود، سیلاب های حوضه میانی محصور بین موقعیت سد گتوند، موقعیت سد شهید عباسپور و موقعیت سد دز، کاملا وارد سد گتوند می شود.
این حوضه میانی که نمونه سیلاب های آن را در فروردین سال ۹۴ با دبی ۶۰۰۰ مترمکعب در ثانیه شاهد بودیم، طبق مطالعات انجام گرفته، پتانسیل سیل خیزی تا ۱۵۰۰۰ مترمکعب بر ثانیه را دارد که تنها سازه قابل اتکا برای مهار چنین سیلاب عظیمی، سد بزرگ گتوند است.
منبع: تسنیم
انتهای پیام/
نظر شما