اعظم طیرانی/
در دنیای امروز، رابطه‌ای مستقیم بین توسعه فناوری و پیشرفت در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر کشور برقرار است. به طوری که می‌توان گفت فناوری عامل اساسی برای ایجاد ثروت، دانایی و توانایی کشورها و ابزاری قدرتمند در توسعه ملی به شمار می‌آید. این در حالی است که در کشور ما فاصله قابل توجهی بین ظرفیت‌های علمی کشور با نیازهای بخش صنعت وجود دارد و صنعت خود را بی‌نیاز از تحقیقات دانشگاهی می‌داند.
چندی پیش دکتر جعفر توفیقی؛ رئیس پژوهشگاه صنعت نفت در اجلاس سراسری کارگروه‌های تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش آموزش عالی گفته بود: «اینکه امروز دانشگاه‌ها گلایه مندند که چرا سفارش کار ندارند و چرا به نخبگان رجوع نمی‌شود به دلیل شتاب در تصمیم‌گیری و سیاست گذاری است و متأسفانه صنعت بدون اینکه با دانشگاه ارتباط برقرار کند، با شتاب به دنبال توسعه صنعتی است در حالی که بسیاری از دانشگاه‌ها در دنیا مأموریت و چشم انداز خود را تغییر داده و این حاصل ثبات و ورود به عصر تأمل و تفکر در سیاست گذاری‌هاست »
به نظر می‌رسد وقت آن رسیده تا دانشگاه و صنعت به عزمی جدی برای تعامل و تفاهم با یکدیگر برای تحقق آرمان‌های توسعه پایدار در کشور بیندیشند.
•مقاله‌هایی که مصداق بیرونی با صنایع کشور ندارد
رئیس اتاق بازرگانی کاشان در خصوص دلیل کم‌توجهی صنعت به نخبگان دانشگاهی کشور می‌گوید: ضعف عمده این کم‌توجهی نداشتن شناخت از توانمندی‌های نخبگان در حوزه صنعت است؛چراکه وقتی نخبگان ما از دانشگاه خارج می‌شوند ارتباطی با صنعت ندارند. به عنوان نمونه استادان دانشگاه‌های ما مقاله‌های علمی متعددی با موضوع‌هایی که مصداق بیرونی با صنعت کشور ندارد در سطح بین‌الملل ارائه داده‌اند، اما هیچ سنخیتی با کسب و کارهای موجود در ایران ندارد.
محمد تولایی ادامه می‌دهد: ممکن است صنایع کشور در بخش‌های مختلف از صنایع پتروشیمی و کشاورزی گرفته تا تولید ماشین آلات و... نیازهایی داشته باشند که دانشگاه نسبت به آن بی‌توجه است و راه خود را می‌رود؛ بنابراین امروزه دانشگاه‌های ما در خصوص مشکلات میدانی و تکنیکی صنایع بی‌اطلاعند و در واقع پژوهش‌های دانشگاهی نتوانسته‌اند برای رفع معضلات صنعتی کشور گام اساسی بردارند که دلیل آن نیز بی‌توجهی به نیازهای تحقیقاتی صنایع است.
وی تصریح می‌کند: اگر دانشگاه متناسب با نیازهای صنایع کار نکند اتفاق خاصی نخواهد افتاد، چرا که دستگاه دولتی محسوب می‌شود و بودجه خود را از منابع عمومی کشور دریافت می‌کند، در حالی که اگر یک واحد صنعتی نتواند خود را به روز کند از رقبای خود عقب خواهد ماند و با شکست مواجه و متوقف می‌شود به این ترتیب صنایع نمی‌توانند منتظر بمانند تا شاید دانشگاه توان علمی خود را به کار گیرد و برای صنایع کارگشا باشد؛ بنابراین دانشگاه و نخبگان علمی کشور باید برای رفع مشکلات صنایع با سرعت عمل بیشتری اقدام کنند و اطمینان داشته باشند اگر علم آن‌ها گره گشای مشکلات صنعتی کشور باشد مدیران صنایع استقبال خواهند کرد؛ چرا که صنعت کشور نیازمند نیروهای کاربردی متخصص و تحول‌گراست، متخصصانی که بتوانند ایده بدهند و ایده را به یک محصول و خدمت نو و رقابتی تبدیل کنند.
•مداخله دولت در پیوند صنعت و دانشگاه
تولایی با اشاره به اینکه هرجامعه‌ای برای رسیدن به توسعه حقیقی و پایدار، نیازمند یک تعامل تعریف شده بین سه نهاد علمی، سیاسی و فنی است که در قالب دانشگاه، دولت و صنعت شکل می‌گیرد، می‌افزاید: یکی از مشکلات زیربنایی و ساختاری ارتباط بین صنعت و دانشگاه در کشور ما جزیره‌ای بودن این سه نهاد است، در حالی که مداخله دولت در پیوند مراکز تحقیق، توسعه و دانشگاه باید به‌صورت تسهیل کننده و تثبیت کننده باشد، یعنی دولت مانند روغن، حالت روان کنندگی دارد و پس از روان کردن به عنوان چسب این پیوند را حفظ می‌کند؛ بنابراین تنها راه برون رفت از این جریان ایجاد یک پل محکم بین این سه جزیره است.
•تحقق برنامه چشم‌انداز 20 ساله
فرهاد فلاحتی؛ عضو کمیسیون تحقیقات و آموزش مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است اگر بین دانشگاه‌ها و صنایع ما یک ارتباط خوب و دو طرفه ایجاد شود می‌توان به تحقق برنامه چشم‌انداز 20 ساله امیدوار بود.
دکتر فلاحتی می‌افزاید: در کشور ما نخبگان دانشگاهی معتقدند صنعت تمایلی به همکاری با دانشگاه ندارد و صنایع اعتقاد دارند نخبگان علمی دانشگاه نسبت به دغدغه‌های حوزه صنعتی کشور بی توجه‌اند و نتیجه آن فاصله بین علم و صنعت شده که برخی از عقب ماندگی‌های فناوری را در کشور رقم زده است.
وی ادامه می‌دهد: از یک سو نخبگان علمی و دانشگاهی ما باوجود همه توانمندی‌هایی که دارند،خود را تافته جدا بافته از صنعت می‌دانند و هنوز نسخه‌ای برای درمان مشکلات حوزه صنعتی کشور نپیچیده‌اند و نمی‌توان انتظار داشت قبل از تولید محصول مشتری برای آن پیدا شود و از سوی دیگر دانشگاه‌های ما برای شناسایی مشکلات و دغدغه‌های حوزه صنعت نیازمند باز شدن درهای صنایع هستند تا بتوانند با آن‌ها همکاری داشته باشند.
به اعتقاد این نماینده مجلس برای نزدیک کردن صنعت و دانشگاه، لازم است دولت پیشگام شود و وزارتخانه‌های مربوط با ایجاد اتاق فکر برای رفع مشکلات حوزه صنعت زمینه همکاری صنعت و دانشگاه را فراهم کنند تا علاوه بر مشکلات حوزه صنعت بخش عمده‌ای از دغدغه‌های اقتصادی کشور نیز برطرف شود. متأسفانه اکنون مشکلات حوزه صنعتی کشور همان دغدغه‌های 10 سال پیش است، در حالی که دانشگاه‌های ما در این سال‌ها از رشد علمی بسیار خوبی برخوردار بوده‌اند،اما علم آن‌ها در رشد صنایع کشور تأثیری نداشته است.
دکتر فلاحتی ادامه می‌دهد: سپردن کار به دست نخبگان دانشگاه‌های صنعتی کشور یکی از بهترین راهکارهای اقتصادی محسوب می‌شود، اما ضرورت دارد دانشگاه‌ها نیز قبل از انجام پژوهش‌های علمی و انتخاب موضوع پایان‌نامه سراغ صنایع رفته تا نیازهای آن‌ها را جویا شوند و فعالیت‌های علمی خود را به سمت رفع مشکلات حوزه صنعت سوق دهند.
وی می‌گوید: تاکنون وزارت صنعت و معدن و یا وزارت علوم و تحقیقات پیشنهادی در خصوص همکاری صنعت و دانشگاه به مجلس ارائه نکرده‌اند.
نظر شما