تکدی‌گری یکی از این معضلات است که با وجود اجرای طرح و برنامه‌های متعدد و تلاش دستگاه‌های مسئول در دوران‌های مختلف، هرگز از این شهر محو نشده است.

به باور مسئولان یکی از دلایل اصلی ناکام ماندن این اقدام‌ها و تلاش‌ها، همراهی نکردن مردم با دستگاه‌های مسئول بوده است؛ در حالی که مردم به عنوان اصلی‌ترین عامل تأثیرگذار در رفع این معضل، باید با قطع کمک‌های خود به متکدیان، به محو این زخم کهنه از چهره شهر کمک کنند.

این مسئله از آنجا اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم براساس تحقیقات و اعلام مراجع رسمی بیشتر این متکدیان، نیازمند واقعی، درمانده و محتاج نیستند، بلکه به خاطر موقعیت خاص مشهدالرضا به تکدی‌گری به عنوان حرفه‌ای پولساز نگاه کرده و تعداد قابل توجهی از آنان از شهرهای دیگر و حتی برخی کشورهای همسایه به مشهد سفر کرده و به کسب درآمد از این راه مشغول می‌شوند.

 متکدیان همه‌فن حریف

بسیاری از متکدیان در مشهد آنچنان که برخی شواهد و مدارک حکایت دارند، به صورت سازماندهی شده فعالیت کرده و بسیاری از آنان حتی زبان‌های انگلیسی، عربی و دیگر زبان‌های بیگانه را آموزش دیده‌اند تا راحت‌تر بتوانند زائران خارجی را نیز سرکیسه کنند.

برخی از همین متکدیان در گذر زمان به ثروت‌های هنگفتی دست یافته‌اند و مستغلات زیادی برای خود دست‌وپا کرده‌اند، اما همچنان به گدایی به عنوان شغل اصلی مشغول هستند.

دوستی تعریف می‌کرد چند روز قبل برای خرید وارد مغازه‌ای در هسته مرکزی مشهد شدم، پیرزنی نحیف روی صندلی نزدیک فروشنده نشسته بود و از مشکلات و اوضاع اقتصادی شکوه می‌کرد، کنجکاو شدم و از حال و روزش پرسیدم، اما توضیحات پیرزن و مرد فروشنده متعجبم کرد؛ چراکه متوجه شدم او علاوه بر همین مغازه، مالک چند مغازه دیگر و چندین واحد آپارتمان است که ماهانه ده‌ها میلیون تومان اجاره از این املاک می‌گیرد و جز دو پسر معتاد و بیکار فرزند دیگری ندارد.

پیرزن اما هر روز بعدازظهر لباس گدایی به تن می‌کند و در محدوده مشخص خودش به تکدی‌گری مشغول می‌شود.

ناگفته پیداست که تعداد زیادی از گدایان شهر هم از روی نیاز و به قولی برای سیر کردن شکم خود و خانواده‌شان دست به سوی دیگران دراز می‌کنند و بویژه در وضعیت بد اقتصادی کنونی، بر تعداد این افراد افزوده شده و می‌شود. این در حالی است که تشخیص این دو طیف از یکدیگر از عهده شهروندان در فرصت اندک برخورد و گذر از کنار آنان برنمی‌آید و این مسئولیت دستگاه‌های متعددی است که باید نسبت به شناسایی و رفع نیاز آنان اقدام کنند.

دستگاه‌هایی که بدون تردید در این سال‌ها بخوبی از عهده انجام وظیفه خود برنیامده‌اند. از سوی دیگر تلاش‌های شهرداری، نیروی انتظامی و بهزیستی هم برای جمع‌آوری و نگهداری متکدیان کارساز نبوده است تا جایی که گویی هیچ اقدامی در این زمینه انجام نشده و نمی‌شود.

این در حالی است که براساس آمار موجود روزانه ده‌ها گشت مشترک شهرداری و نیروی انتظامی برای جمع‌آوری متکدیان در سطح شهر فعال و ظرفیت «خانه سبز» نیز تکمیل است.

با این وجود اقدام بی‌شمار متکدیان در جای جای مشهد و بخصوص در خیابان‌های منتهی به حرم مطهر رضوی که در ایام تعطیل و مناسبت‌های خاص بیشتر هم می‌شود، توان و امکانات دستگاه‌های ذی‌ربط و فعال در این عرصه را به چالش کشیده است.

 سرقفلی معابر در گرو گدایان

سخنان چند روز قبل یکی از شهروندان مشهدی که به تحریریه قدس خراسان آمده بود تأیید کننده این مشکل است. وی که به گفته خودش دانش‌آموخته پژوهشگری علوم اجتماعی است، اظهار داشت: به واسطه شغلی که دارم، این سعادت نصیبم شده تا هر روز مسیر میدان شهدا تا حرم مطهر رضوی را پیاده طی کنم. مدتی است که در این مسیر، متکدیان را زیرنظر گرفته‌ام؛ زن جوانی بچه به بغل، پیرمردی با عصای چوبی، زن میانسالی نسخه به دست و مردی که پسربچه خردسالی به همراه دارد، بیشتر از بقیه توجهم را جلب کرده است. تقریباً هر روز در محل‌های همیشگی‌شان حضور دارند، گویی با سندی نانوشته، هر منطقه به نام یکی از آن‌ها زده شده است. چند نفری هم هستند که در ساعات مشخصی محل فعالیت خود را با یکدیگر عوض می‌کنند و برخی حتی با زبان‌های عربی و انگلیسی آشنا هستند و هدفشان بیشتر زائران خارجی است.

مهدی رحمانی با گلایه‌مندی از ضعف عملکرد مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط در ساماندهی متکدیان، اضافه می‌کند: چندی پیش که فعالیت همراه با مزاحمت این متکدیان در لابه‌لای جمعیت زائران داخلی و خارجی دلم را به درد آورده بود، با پلیس ۱۱۰ تماس گرفتم، قول پیگیری سریع دادند اما تا دقایق طولانی خبری از مأموران نشد و در این مدت، زن نسخه به دست همچنان جلوی زائران را می‌گرفت و با عجز و التماس از آنان تقاضای کمک می‌کرد. برای بار دوم و سوم تماس گرفتم تا اینکه پس از گذشت ساعت‌ها سرانجام یک اکیپ گشت از راه رسید، اما مأموران به جای برخورد با متکدیان در پاسخ به گلایه من گفتند گداست دیگر، کارش همین است. چرا این قدر زنگ می‌زنی!؟ بعد بی‌آنکه اقدامی بکنند، رفتند.

بناچار به بازرسی نیروی انتظامی شکایت کردم. چند روز دیگر هم گذشت تا اینکه پاسخ دادند جمع‌آوری متکدیان وظیفه شهرداری است. در این مدت هر روز همان متکدیان را در جای همیشگی‌شان می‌دیدم؛ گویی جزئی از کسبه محل هستند. دیگر نمی‌توانستم صحنه گدایی زن جوانی را که همیشه بچه‌ای معصوم به بغل داشت و تکیه به دیوار حرم می‌زد، تحمل کنم؛ بیشتر از چهره زشت و رقت‌باری که ایجاد کرده بود، ظلمی که در حق کودک بی‌گناه روا می‌داشت، آزارم می‌داد.

این بار با مرکز ۱۳۷ شهرداری تماس گرفتم آن‌ها هم قول پیگیری سریع دادند، اما ساعت ۸ شب شده بود و خبری از مأموران شهرداری نبود، بار دیگر تماس گرفتم و منتظر ماندم ولی کسی نیامد. بار سوم که زنگ زدم، گفتند مأموران گشت چند نفر از متکدیان را گرفته‌اند و در حال انتقال آنان به «خانه سبز» هستند. تا ساعت ۳۰/۲۳ هم خبری از گشت شهرداری نشد، اپراتورهای ۱۳۷ هر بار قول پیگیری می‌دادند؛ حتی وقتی شیفت کاری آن‌ها عوض شد، در عمل اما هیچ اتفاقی نمی‌افتاد.

روز بعد هم پیامکی برایم رسید که اعلام کرده بودند گدای مورد نظر شما دستگیر و به «خانه سبز» منتقل شده است؛ اما خودم شاهد بودم که هیچ‌یک از گداهای مسیر تردد من حتی برای ساعتی غیبت ندارند و از آن روز به بعد تاکنون هم همگی به تکدی‌گری در منطقه خود مشغول هستند.

وی با تأکید بر اینکه دستگاه‌های متولی جمع‌آوری و ساماندهی متکدیان بویژه شهرداری مشهد، آنچنان که باید در انجام وظایفشان در این زمینه خوب عمل نکرده‌اند، افزود: این در حالی است که شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر و پایتخت معنوی کشور از یک‌سو و حضور مستمر جمع زیادی از زائران داخلی و خارجی از سوی دیگر، نقش ویترین عملکرد دولتمردان و مدیریت شهری در ایران اسلامی را ایفا می‌کند که می‌تواند تمام خدمات نظام و دولت را در معرض قضاوت مردم و بویژه مسلمانان دیگر کشورها قرار دهد. به همین خاطر دستگاه‌های متولی باید با استفاده از تمام ظرفیت و امکاناتی که در اختیار دارند برای رفع معضل تکدی‌گری اقدام کنند.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پیام/