البته گویا این روند شتاب قابل تأملی در سال‌های اخیر داشته است. ازهمین رو به بهانه برگزاری ۱۶ دوره کنگره بین‌المللی ام اس ایران که قراراست به میزبانی مشهد انجام شود؛   به سراغ دکتر محمدعلی نهایتی، متخصص مغز واعصاب و فلوشیب ام اس رفتیم تا به زوایایی از این بیماری  که کمتر مورد توجه قرارگرفته، بپردازیم.  

 آقای دکتر، در سال‌های اخیر با افراد بسیاری مواجه می‌شویم که به بیماری ام‌اس مبتلا شده‌اند. آیا این تصور که  این عارضه در کشور ما روند صعودی دارد را می‌توان پذیرفت؟

به طور قطع و یقین نمی‌توان درباره این بیماری و روند ابتلا به آن اظهار نظر کرد چرا که اگر امروز ما تعداد بیشتری از بیماران را می‌بینیم، می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. چنانکه به دلیل حساسیت جامعه جوان، گسترش خدمات تشخیصی و آگاهی پزشکان بیش ازگذشته  علائم  این بیماری جدی گرفته شده و با سرعت بیشتری نسبت به گذشته شناسایی  می‌شود.   همچنین به دلیل گسترش سبک زندگی غربی که بیشتر آن را در قالب مصرف فست فود، استرس کاری فراوان، کم تحرکی و زندگی ماشینی، خواب کم  و استفاده از گوشی تلفن همراه  می‌شناسیم. این عوامل نیز ممکن است در بروز این بیماری اثرگذارباشند. از دیگر مواردی که شاید  در رشد این بیماری اثرگذاربوده می‌توان به کمبود ویتامین دی اشاره کرد. نکته دیگراینکه درگذشته به دلیل غفلت از رعایت نکات بهداشتی، افراد جامعه و بخصوص کودکان درمحیط‌هایی زندگی و بازی می‌کردند که امکان ابتلا به امراض قارچی، عفونی و... وجود داشت درحالی که درشرایط امروزی اغلب افراد درمحیط‌های  ایزوله  و با رعایت اصول بهداشتی رشد می‌کنند. ازهمین رو سیستم ایمنی بدن نیز تغییر کرده و حتی متزلزل شده است. بنابراین افراد در مواجهه با هرتحریکی که هنوز به طوردقیق آن را نمی‌شناسیم، دچاربیماری ام اس می‌شوند.

 شما روند درمان بیماران را  در حال حاضر چقدر مؤثر دانسته و مطلوب می‌بینید؟

گرچه بیماری یادشده  درحال حاضر درمان قطعی ندارد اما چنانچه درمراحل اولیه و توسط متخصصان خبره بسرعت تشخیص داده شده و درمان مؤثری صورت بگیرد، به این ترتیب افراد مبتلا بدون هراس از ناتوانی درصدد کتمان یا نادیده گرفتن این بیماری، به متخصصان مراجعه کنند تا بنابر وضعیت و شرایط بیماری،   مراحل مورد نیازدرمان اجراشود، می‌توان نسبت به روند درمان امیدوار بود چرا که  با این شیوه چنانچه قراربوده فرد مبتلا درسن ۳۵-۳۰ سالگی دچارناتوانی شود، می‌توان با مسیر درمان مطلوب حتی این روند ناتوانی را به بالای سنین ۵۰-۴۵ سالگی رساند. همچنین بسیارامکان دارد که با وجود درمان به موقع حتی به این ناتوانی نیز نرسد چرا که بنابر بررسی‌های موجود، حدود۸۰ درصد مبتلایان دچاربیماری خوش خیم ام اس هستند. به این ترتیب چنانچه بیماران در مسیر مناسب درمان قرار گرفته و از گرفتارشدن در دام  گروه‌های شیادی که به اسم درمان‌های مکمل همانند انرژی درمانی، طب سنتی، زنبوردرمانی فعال هستند؛ پرهیز کنند، بی‌شک درکنار درمان‌های اصلی، می‌توانند با تغذیه سالم و ورزش‌های مناسب روند پیشرفت این عارضه را مدیریت کنند. متخصصان نیز با اتکا به شیوه‌های درمانی کارآمد می‌توانند روند این بیماری را کند سازند. به هر روی از آنجا که متأسفانه این بیماری ماهیتی پیش‌رونده دارد، گاه شاهدیم بیماران در مراحل پیشرفته مراجعه می‌کنند که به دلیل بار روانی این قضیه، شاید مبتلایان دچار افسردگی شوند. همچنین دیدگاه‌های حاکم بر جامعه می‌تواند این فشارها را بر خانواده و مبتلایان تشدید کند. بنابراین جا دارد با اطلاع‌رسانی صحیح، داده‌ها و باورهای نادرست را از آن‌ها دورکنیم. به گونه‌ای که به این حقیقت برسند که  درشرایط فعلی و با درمان به موقع، همیشه ابتلا به ام اس به معنای ناتوانی و ازکارافتادگی نیست. نکته دیگراینکه خوشبختانه درسال‌های اخیر به بیماران ام اس توجه کافی می‌شود که شاید فراتر از دیگر بیماران خاص باشد. همچنین به لحاظ دسترسی به داروهای موردنیازمشکلی وجود ندارد. البته به دلیل آنکه این عارضه روند پیش‌رونده دارد، اغلب با تأخیر برای تشخیص ودرمان مراجعه می‌شود. همچنین درتمام استان‌ها امکان دسترسی به پزشکان فوق تخصص وجود ندارد. بنابراین  به بیماران و پزشکانی که در روند درمان مداخله دارند، پیشنهاد می‌کنم برای تکمیل این پروسه، حداقل سالی یکبار بیماران را به پزشکان فوق تخصص این حوزه ارجاع دهند  تا روند درمان را بررسی کرده وچنانچه نیاز به اصلاح و تغییر دارد، در زمان مناسب انجام شود.

 الگوی ابتلا به این عارضه در کشور ما تا چه حد به الگوی جهانی نزدیک است؟

الگوی ابتلا در کشور ما با جوامع توسعه یافته چندان تفاوتی ندارد. چنانکه همانند این کشورها میزان ابتلای بانوان دو یا سه برابر مردان است. نکته دیگر اینکه  گرچه پیش ازاین تصورمی‌شد اطفال زیر ۱۸ سال به این بیماری مبتلا نمی‌شوند اما بنابر بررسی‌ها مشخص شده، سن مبتلایان نیز کاهش یافته چنانکه حتی ممکن است بیمارانی زیر ۱۰ سال نیز وجود داشته باشند.   البته گرچه روند درمان این مبتلایان نسبت به بیماران بزرگسال بهتر نتیجه می‌دهد اما ممکن است ام اس در کودکان یادشده به موقع تشخیص داده نشده و درمان‌های اثر گذار صورت نگیرد و ناتوانی این اطفال زودتر بروز کند. همچنین جا دارد تأکید کنم که جمعیت اطفال مبتلا حدود یک درصد جمعیت مبتلایان را تشکیل داده و رقم چشمگیری نیست.

 آقای دکتر! درچه صورت بیماران باید علائمی را جدی گرفته و برای تشخیص ابتلا به ام اس مراجعه کنند؟

باید توجه داشت به طورمعمول مبتلایان به این عارضه جوان بوده و۳۵-۲۵ ساله هستند. بنابراین  درصورت بروز تاری دید ناگهانی، بی‌حسی، کرختی  مداوم ومقاوم به درمان، سرگیجه‌های مداوم باید نسبت به تشخیص اقدام کرد. البته حملات ام اس اغلب بیش از ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد. بنابراین اگرفردی چندین ماه درگیر کرختی وگزگز اعضای بدن شده برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کند. درخصوص نقش ژنتیک در بروز این بیماری باید گفت، ریسک ابتلا به این بیماری در افرادی که بستگان درجه یک آن‌ها  مبتلا شده‌اند به  حدود ۵ درصد می‌رسد. بنابراین ابتلای ام اس در خانواده‌ای به طور الزامی نمی‌تواند نشان از ابتلای دیگران به این بیماری باشد.

 درحال حاضر ازبیماری‌هایی می شنویم که به عنوان شبه ام اس شناخته می‌شوند آیا این گونه امراضی صحت دارند و مبتلایان آن‌ها وضعیت مشابه بیماران ام اس دارند؟

 بیماری‌هایی همانند «دویک» که اغلب چشم و مغز را درگیر می‌کنند، درگذشته تصورمی‌کردند که همان ام اس است. درحالی که بنابر تحقیقات مشخص شد این گونه  امراض متفاوت بوده وعلت‌های دیگری دارند. همچنین گرچه این بیماری‌ها نیز درمان‌پذیرهستند اما ازآنجا که با تأخیر تشخیص داده می‌شد، متأسفانه آثاری را برای بیمار به همراه داشته  است. البته  درحال حاضر روند تشخیص و درمان این امراض نیز بهبود یافته و بیماران نیز به سطحی از ابتلا نمی‌رسند که دچار ناتوانی شوند.

منبع: روزنامه قدس      

انتهای پیام/