مسعود بصیری/
بدون تردید می‌توان گفت عمده‌ترین چالش این روزهای ترامپ و میانجی‌هایش در سازمان ملل پیدا کردن راهی برای مذاکره با ایران یا برقراری یک دیدار حتی راهرویی با روحانی در حاشیه یک عبور ساده از کریدورهای دفتر سازمان ملل در نیویورک است.
آن‌ها می‌دانند که فرصت زیادی برای برداشتن گام بعدی توسط ایران در کاهش تعهداتش به برجام باقی نمانده است و به همین دلیل است که مکرون در دیدار راهرویی خود با روحانی و جانسون به رئیس جمهور ایران می‌گوید فرصت را از دست ندهید و با ترامپ دیدار کنید؛ چون تا چند ماه آینده نه شما از ایران خارج می‌شوی و نه ترامپ به تهران سفر خواهد کرد.
مکرون علاوه بر این در سخنرانی رسمی خود هم پنج پیشنهاد برای خروج از شرایط کنونی با ایران ارائه کرد. او گفت: ایران نباید هیچ‌گاه به سلاح اتمی دست یابد، راهکاری برای برون‌رفت از بحران یمن پیدا شود، نقشه امنیتی منطقه‌ای برای رفع دیگر بحران‌ها طراحی شود، امنیت ناوبری دریایی تأمین شود، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران برداشته شود.
دوباره فریب نخواهیم خورد
ایران اما اصرار دارد که تا زمان برداشته نشدن تحریم‌ها از سوی آمریکا هرگز با آمریکایی‌ها مذاکره نخواهد کرد؛ چرا که آن‌ها در چند مورد فقط در پرونده هسته‌ای ایران بدعهدی کرده‌اند. بدعهدی که از زمان محمد خاتمی شروع شد و او نیز در یک مورد به صراحت به بداخلاقی البرادعی در مورد پرونده هسته ای ایران و بدقولی او اعتراض کرد. شاید به همین دلیل است که این‌بار برخی اخبار از تصمیمات خاص ایران برای پذیرفتن پروتکل الحاقی به شرط تصویب برجام در کنگره آمریکا خبر داده‌اند. در واقع ایران می‌گوید ما جز به یک تعهد محکم قانع نمی‌شویم و بر سر آنچه مذاکره کرده‌ایم دوباره مذاکره نخواهیم کرد.
این همان مسئله‌ای است که دیروز علی ربیعی، سخنگوی دولت از آن سخن گفت و از ایجاد تغییرات در متن برجام خبر داد.
محمدعلی پورمختار، نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ هم در این خصوص به فارس، گفت: شنیده‌ها از این امر حکایت دارد که دولت در جریان مذاکرات خود با طرف‌های غربی به دنبال ایجاد تغییراتی در متن برجام است.
وی افزود: این تغییرات مربوط به تاریخ‌های ذکر شده برای انجام تعهدات است و افزایش زمان اجرای تعهدات و محدودیت‌های ایران در جریان تغییر برجام مدنظر است.
نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس اظهار داشت: همچنین شنیده‌ها از این امر حکایت دارد که دولت پذیرفته است در قبال رفع تحریم‌ها، پروتکل الحاقی را تصویب کند که البته در این باره باید بگویم رأی مجلس درباره اجرای پروتکل الحاقی تعیین‌کننده است.
پیشنهادهای تازه اما به شرط‌ها و شروط‌ها
البته موارد فوق گویا تنها پیشنهادهای ایران برای خروج از چالش نیست. اگرچه نخستین بار تیر ماه امسال بود که روزنامه گاردین گزارش داد که «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در جمع گروهی از خبرنگاران در نیویورک گفته است ایران پیشنهادی دارد که اگر واقعاً واشنگتن برای رسیدن به راهکار دیپلماتیک جدی است، باید آن را بپذیرد. حالا برخی منابع خبری می‌گویند: این پیشنهاد، همان‌طور که تیر ماه ظریف گفته بود و به تازگی هم در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان» تکرار کرده، در حقیقت تسریع در اجرای بندهایی از توافق هسته‌ای است که بر اساس برجام باید در «روز انتقالی» یعنی در سال ۲۰۲۳ اجرایی شوند.
به زبان ساده، این پیشنهاد به این معنی است که دولت ایران حاضر است در ازای اقدام دولت آمریکا جهت لغو تحریم‌های تعلیق‌شده در برجام و تصویب این توافق در کنگره، وفق اختیار قوه اجرائیه برای تصویب و رسمیت‌بخشی به پروتکل الحاقی توافق‌نامه پادمانی که در حال حاضر به صورت داوطلبانه در ایران در حال اجراست، به مجلس شورای اسلامی مراجعه کند.
ظریف در پاسخ به پرسش سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه آیا ایران پیشنهاد تصویب زودهنگام پروتکل الحاقی را مطرح کرده، گفته است: «بله، این پیشنهاد را داده‌ایم و این پیشنهاد هنوز هم روی میز است. اما مشروط بر اینکه ایالات متحده هم آنچه را که باید سال ۲۰۲۳ انجام دهند، همین حالا اجرایی کند. آن هم رفع تحریم‌ها از طریق کنگره ایالات متحده است. ما آمادگی داریم. اگر رئیس‌جمهور ترامپ درباره «دائمی در برابر دائمی» جدی است.
یک رابطه و هزار میانجی
ایران نشان داده است که با این پیشنهادها خواهان افزایش تنش نیست، اما می‌گوید اگر آمریکا هم خواهان آرامش است باید گام اصلی خود را بردارد و اصلاً نیازی به این همه میانجیگری و دیدارهای راهرویی نیست. کافی است ترامپ به آنچه در برجام ترک کرده، برگردد تا مذاکرات ۱+۵ ادامه پیدا کند. اما ترامپ خیلی مایل است که هم به برجام برنگردد و هم ملت ایران را یک‌بار دیگر فریب بدهد و درست به همین دلیل است که پشت سر هم میانجی‌هایی مانند ژاپن و فرانسه و پاکستان و دیگران را می تراشد بلکه تهران را راضی کند که دیداری انجام داده و زمینه‌های گفت‌وگویی تازه را فراهم کند. اما واقعیت آن است که روحانی که پیش از این از ترامپ زخم خورده، مصمم به ایستادگی و دیدار نکردن با ترامپ است.
احتمال دیدار میان روحانی و ترامپ صفر است
به همین دلیل هم دیروز ظریف پس از آنکه درباره موضوعات مختلف راهگشا در برجام مانند پیشنهادهای تازه سخن گفت، تصریح کرد دیداری انجام نخواهد شد.
او روز چهارشنبه در حاشیه نشست وزیران خارجه ایران با ۱+۴ با رد کردن احتمال دیدار حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به خبرگزاری رویترز گفت: دیپلماسی تنها راه حل مشکلات است. این نشست به ما این فرصت را می‌دهد که موقعیتمان را بررسی کنیم.
وی همچنین اعلام کرد احتمال دیدار میان رؤسای جمهوری ایران و آمریکا صفر است و اگر آمریکا خواهان مذاکره است، باید تحریم‌ها را بردارد و به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بازگردد.
نظر شما