علی محمدزاده/
صحبت مرگ و میر که می‌شــود منطقی این است که باید همه به یاد جنگ و کشــتار انسان‌ها بیفتند ولی از سال‌ها پیش در کشور ما به محض شنیدن واژه جانباختگان، ناخودآگاه به یاد رانندگی و تصادفــات می‌افتیم که بر اســاس آمارها تصادفــات تلفات بیشــتری از جنگ برای ایرانیان داشته است.
بر اســاس آخریــن آمار اعلامی از ســوی ســازمان پزشکی قانونی در پنج ماه نخست ســال جاری ۷ هزار و ۵۶۱ نفر در ســوانح رانندگی کشور جان باخته‌اند که استان‌های فــارس با ۶۱۲، خراســان رضوی با ۵۴۳ و تهران با ۵۴۲ فوتی بیشــترین و استان‌های ایــلام با ۵۱، چهــار محــال و بختیاری با ۹۲ و کهگیلویــه و بویراحمد با ۱۰۴ فوتی کمترین آمار کشته‌شدگان حوادث رانندگی را داشته‌اند.
همچنین اســتانهای تهران بــا ۱۶ هزار و ۹۷۵، خراســان رضوی با ۱۲ هزار و ۴۵۷ و اصفهان با ۱۲ هزار و ۱۱۷ نفر بیشترین آمار مصدومان تصادف را داشته‌اند.
آمارهای استانی
فرمانــده انتظامی خراســان رضوی هم در روزهای گذشــته با بیــان اینکه «در تعداد کل تصادفات، ۱۰۳ درصد افزایش تصادف را داشته‌ایم»، اظهار کرد: این زنگ خطری اســت برای رانندگان تا بــه مقررات توجه بیشــتری داشته باشند و یکی از عوامل هم استفاده از موبایل و عدم توجه به جلو است.
وی ادامــه داد: در تعــداد مجروحــان بــا افزایــش ۳ درصــدی مواجــه بودهایم و در تعداد متوفیان درون‌شــهری ۲درصد و در تصادفات برون‌شــهری و در تعداد متوفیان حدود ۹ درصد افزایش داشــته‌ایم. با توجه به عملکردهای ســال گذشته دچار چالش شــده‌ایم و امیدواریم در فرصت باقیمانده بتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم.
بستر آماده تصادفات
بر اساس همان قاعده کارشناسی سه عامل انســان، جاده و خودرو در بــروز تصادفات نقش دارند، از این رو برای یافتن پاسخ این پرسش که چرا آمار تصادفات دچار تغییرات شده باید به سراغ این سه عامل رفت.
اینکــه عامــل انســانی مهمتریــن عامــل بــروز تصادفــات اســت هیــچ تردیــدی در آن نیســت و به زبان ســاده هم میتوان گفت اگــر راننده با رعایت تمام جوانب رانندگی کند از بروز بســیاری از سوانح پیشگیری میشود ولی به دلایل مختلــف رفتارهای پرخطر رانندگی در کشور و اســتان ما روند کاهشی نداشــته و همواره شــاهد اتفاقــات تلخی هســتیم که نتیجه یک رفتار مخاطره‌آمیز رانندگی است.
امــا در کنار تمام خطاهای انســانی، وجود جاده مناســب هم ســهم قابل توجهی در کاهش تصادفات دارد که متأســفانه در این حوزه هم دچــار عقب‌ماندگی‌های تاریخی هستیم.
هر چنــد به اســتناد اعلام متولیــان این حــوزه در ســال‌های اخیــر حــدود ۱۵۰ نقطــه حادثه‌خیز وجود دارد کــه البته بنا به گفتــه یکی از مدیران اســتانی عملیات اصلاح هندســی تعداد زیادی از این نقاط در دستور کار ســال جاری آنها قرار دارد ولی همچنان محورهــای پرتردد و ناایمنی در استان داریم که شرایط فنی مسیر به لحاظ عرض جــاده و یا اســتانداردهای مربــوط هیچ تناســبی با حجم ترافیکی محور ندارد که میتوان از محور مشهد- فریمان، کاشمر- فیض‌آباد و قوچان- درگز نام برد.
از ســوی دیگر هر چند در محور ســبزوار به شاهرود شــاهد تصادفات رخ به رخ نیســتیم ولــی در مقابل، بیشــترین واژگونی‌هــا در ایــن مســیر رخ میدهد و خبری از اقدامات پیشــگیرانه از این اتفاقات در این محور نیست که به نظر میرسد باید کارشناسان و متولیان این حوزه با همفکری و اســتفاده از تجربیات کشــورهای دیگر به دنبال اعمال روش‌های مختلف کاهش سوانح رانندگی در این مسیر باشند.
بــا نگاهی به واکنش مدیران دســتگاههای مختلف دخیل در این موضوع در سال‌های گذشــته می‌بینیم که تکــرار چند توصیه به رانندگان بــرای پرهیــز از رانندگی در حال خواب‌آلودگی و ضــرورت ایجاد چند مجتمــع بین‌راهی برای ترغیــب رانندگان به توقف نهایتِ برنامه‌ریزی برای کاســتن از ســوانح این محور بوده اســت که البته خروجــی قابل توجهــی نداشــته؛ چراکه خبــری از سیاســت‌های تشــویقی دولت برای ســرمایه‌گذاری در بخش مجتمع‌های بین‌راهی نبوده است.
در بحــث خودرو به عنوان ســومین عامل تأثیرگذار در تصادفات و تلفات جادهای هم که دیگر ناایمن بودن خودروهای داخلی بر هیچ کس پوشیده نیست و بررسی آمارهای تفکیکی و تخصصی تصادفات منجر به فوت خود بیانگر عمق فاجعه است که البته بارها از سوی مدیران کشــوری نقش خودرویی مانند پراید در افزایش تلفات تصادفات بیان شده است.
چه باید کرد؟
با تمام این اوصاف به نظر میرسد با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه نمی‌توان انتظار معجزه داشت و تصور کرد در اقدامی فراگیر با توسعه و بهســازی راههای استان نقش جاده در بروز تصادفات به حداقل برسد یا اینکه تصمیم‌ســازان ملی برای حفاظت از جان مردم مانــع ورود خودروهای ناایمن به معابر بشــوند و آرام آرام شــاهد خروج این خودروها از چرخه صنعت خودرویی بود.
لذا تنها عاملی که تحت هر شرایطی می‌تواند بیشــترین ســهم را در بهبود یا بدتر شدن وضعیت داشــته باشد عامل انسانی است که بی‌شــک برای تغییر در کلیات آن نیازی به دستور و بخشنامه نیســت و به جز اندکی از راننــدگان که دوســتدار رانندگی پرخطر هســتند مابقی افراد را میتوان به روش‌های معمولی البته مداوم، ملزم به رانندگی ایمن کرد.
خلاصه اینکــه پس از مدتی کــه آمارهای تلخ مرگ و میر تصادفات استان سیر نزولی داشت باز شــاهد بازگشت شــبح مرگ به جاده‌ها هســتیم و بهتر است هر کدام از ما که پشــت فرمان می‌نشینیم پلیس و مراقب خود و اطرافیانمان باشــیم و فراموش نکنیم نخستین اشتباه می‌تواند آخرین اشتباه باشد.
نظر شما