مریم احمدی شیروان/
این روزها همه جا صحبت از اربعین و پیاده‌روی با شکوه آن است و دل‌های همه کربلایی شده است. آن‌ها که رفته‌اند برای نرفته‌ها می‌گویند و آن‌ها که نرفته‌اند حسرت می‌خورند. کم نیستند افرادی که به هر دلیل از کاروان پیاده‌روی میلیون‌ها زائر اربعین جا مانده‌اند.
جامانده‌هایی که با دلی بی‌قرار اشک می‌ریزند و آرزوی حضور در موج عظیم مشتاق حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را دارند. قدم‌هایی جامانده از کاروان زیارتی سیدالشهدا(ع) و دوستدار حسین(ع) که مشتاق هستند خود را به رازهای اربعین پیوند زده و اربعینی شوند.
حجت‌الاسلام دکتر محمد حاج ابوالقاسم دولابی، عضو مجلس خبرگان رهبری رهنمودهایی برای جاماندگان اربعین دارد. با ما همراه باشید.
دین ما برای جامانده‌ها نیز راهکارهایی دارد
حجت‌الاسلام دکتر محمد حاج ابوالقاسم دولابی در ابتدا و با بیان اینکه یکی از برترین اعمال و عبادات در فرهنگ شیعه زیارت اهل بیت(ع) است، می‌گوید: روایاتی که در خصوص فضیلت زیارت امام حسین(ع) وارد شده، روایات خیره کننده‌ای هستند که برای کمتر عملی نمونه آن‌ها ذکر شده است.
او با بیان روایاتی از امام صادق(ع) که در وسایل‌الشیعه آمده، توضیح می‌دهد: در روایتی آمده است هر فردی که خداوند خیرش را بخواهد، حب و علاقه امام حسین(ع) و عشق به زیارتش را در قلب او می‌اندازد یا در روایت دیگری فرموده‌اند: هیچ فردی در روز قیامت نیست مگر اینکه آرزو می‌کند ای کاش امام حسین(ع) را زیارت کرده بودم آن هنگامی که می‌بیند با زوار امام حسین(ع) چه می‌کنند و چقدر نزد خداوند مورد کرامت واقع می‌شوند.
نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان رهبری یادآور می‌شود: در فضیلت زیارت اربعین هیچ تردیدی وجود ندارد، اما نکته این است که دین ما، دین جامع و کاملی بوده و برای آن دسته افراد که توانایی مالی یا بدنی مناسب برای حضور در پیاده‌روی اربعین ندارند و جامانده‌اند نیز تمهیداتی اندیشیده و راهکارهایی برای فیض بردن ارائه و مطرح کرده است. امام صادق(ع) در روایتی از رسول خدا(ص) نقل کرده‌اند که ایشان فرمود: نیه المؤمن خیر من عمله، یعنی نیت مؤمن بهتر از عمل او است.
زیارت نیابتی یکی از راه‌های درک فضیلت اربعین است
حاج ابوالقاسم تأکید می‌کند: وقتی نیت انجام کار خیر از عمل فرد برتر است و اگر خدا شخصی را دوست داشته و خیرش را بخواهد در قلب او محبت زیارت امام حسین(ع) را قرار می‌دهد، بیان می‌کند که اگر فردی احساس کند محبت و علاقه به زیارت امام حسین(ع) در قلب او است، حکایت از این دارد که خداوند به او نظر خیر دارد. پس کسانی که توانایی حضور در پیاده‌روی اربعین را ندارند و از آن جامانده‌اند، نباید نگران باشند.
او بیان می‌کند: اگر محبت زیارت سیدالشهدا(ع) در دلشان وجود دارد، ذره‌ای نگرانی به دل راه ندهند. البته افرادی نیز وجود دارند که خود نمی‌توانند عازم این سفر شوند، اما امکان کمک مالی به دیگران برای آن‌ها فراهم است. در اینجا مصداق جهاد با مال این است که هزینه زیارت زائری که توانایی جسمی دارد، اما توانایی مالی ندارد را پرداخت کند. در سیره اهل بیت(ع) نیز این موضوع مکرر مشاهده شده که گاهی خود اهل بیت(ع) بیمار بوده یا مشغله داشتند و افرادی را از طرف و به نیابت از خود به زیارت می‌فرستادند. زیارت نیابتی که در سیره اهل بیت(ع) به چشم می‌خورد یکی از راه‌های درک فضیلت زیارت اربعین برای جاماندگان است.
اعمالی که کمک می‌کند جامانده‌ها از ثواب زیارت بهره‌مند شوند
رئیس پژوهشگاه فقه نظام تصریح می‌کند: افرادی که امکان حضور در حماسه بزرگ اربعین را ندارند می‌توانند با زیارت از راه دور، نایب گرفتن و کمک به زائران امام حسین(ع) و در نهایت با تقویت محبت و علاقه قلبی خود همراه و همگام زائران سیدالشهدا(ع) باشند.
او به روایتی در این زمینه نیز اشاره کرده و می‌گوید: امام صادق(ع) به سدیر فرمود در منزلت غسل کن، به بام منزلت برو و با سلام به سوی قبر حسین بن علی اشاره کن و سه مرتبه بگو: «صَلَّی اللَّهُ عَلَیْکَ یَا أَبَا عَبْدِاللَّهِ» همانا سلام از دور و نزدیک به حسین بن علی(ع) می‌رسد. با انجام این کار می‌توانیم از ثواب زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین بهره‌مند شویم. علاوه بر آن به خواندن زیارت اربعین که در کتب ادعیه آمده بسیار توصیه شده است و اعمالی نیز در مفاتیح‌الجنان ذکر شده که با انجام آن می‌توان از راه دور زائر حرم حسینی شد.
حاج ابوالقاسم در پاسخ به این پرسش که آیا حضور نداشتن در کربلا و پیاده‌روی اربعین حسینی به معنای سلب و حتی عدم توفیق است، نیز توضیح می‌دهد: نمی‌شود پاسخ به این سؤال را برای همه یکسان بیان کرد. در موارد و شرایطی عدم حضور افراد در پیاده‌روی اربعین، مراسم و مناسک آن سلب توفیق است.
جا ماندن از پیاده‌روی اربعین سلب توفیق است؟
این پژوهشگر دینی عنوان می‌کند: اگر فردی امکانات مالی و توانایی بدنی لازم را دارد و البته مشغله مهمی هم ندارد اما در عین حال به این سفر نمی‌رود، حتماً توفیق آن را نداشته است. اما اگر کسی می‌خواهد و بسیار مشتاق است به این سفر برود، اما توانایی جسمی یا مالی لازم را ندارد یا کارهای مهمی بر دوش او نهاده شده که به واسطه آن کارها امکان حضور در این سفر برای او مقدور نیست، نمی‌توان گفت این فرد بی‌توفیق است.
او در پایان یادآور می‌شود: چنین فرد مشتاق اما ناتوانی به‌خاطر توجه قلبی که به زیارت سیدالشهدا(ع) دارد، همگام زائران سیدالشهدا(ع) محسوب شده و در این سفر معنوی با آن‌ها سهیم است. نمونه این افراد ده‌ها، صدها و هزاران نیروی خدوم، کارمندان و فعالان عرصه‌های مختلف کشورمان هستند که نمی‌توانند عرصه خدمت را رها کرده و همگی به زیارت سیدالشهدا(ع) بروند، اما باید بدانند اگر دلشان با زائران سیدالشهدا(ع) باشد حتماً در ثواب و پاداش زائران حسینی شریک هستند. این حالت محبت درونی، ارزشش کمتر از حضور در زیارت اربعین نیست. با استناد به این روایت که نیت، ارزش بالاتری از عمل دارد، باید قدر این حالت را دانست زیرا حتی در شرایطی ارزشمندتر از رفتن به کربلاست.
نظر شما