علی محمدزاده/
ضرب‌المثل قدیمی «شنیدن کی بود مانند دیدن» را بارها شنیده‌ایم ولی شاید آن گونه که باید معنای واقعی آن را درک نکرده باشــیم و تنها زمانی که خودمــان در موقعیت خاصی قرار میگیریم و می‌خواهیم شــرایط آن را برای دیگری توصیف کنیم بر این نکته تأکید می‌کنیم که با گفتن نمی‌توان آنچه بر ما گذشته را تصویر کرد.
هشدارهای هواشناسی را جدی بگیریم
به زبان ساده اینکه تا زمانی که خودمان در یک شرایط سخت قرار نگیریم باورمان نمیشود که به چه سادگی میشود در محاصره سختی‌ها به دام افتاد و برعکس اینکه میتوان به راحتی از وقوع یک فاجعه پیشــگیری کرد و تنها شرط آن این است که نکات اولیه پیشگیری را جدی گرفت.
نمونه بارز این مثل قدیمی و آنچه ذکر شــد را میتوان در ســیل‌های فروردین ماه سال جاری به وضوح مشــاهده کرد. بی‌شــک بســیاری از ما و کســانی که در عرض چند دقیقه شــاهد ویرانگری‌های ســیل در نقاط مختلف کشور و استان بودند باورشــان نمی‌شد که بی‌صداترین بلای طبیعی آرام آرام همه چیز را بشورد و ببرد.
هر چه بود طبیعت وحشی یک بار دیگر قدرت خود را به رخ انســان کشید و سهل‌انگاری‌های برخی از ما را گوشزد و البته عده‌ای را داغدار کرد، با این وصف تردید نداریم فراموشکاریم و پس از ماهها تنها کسانی هنوز به قدرت ویرانگر سیل فکر می‌کنند که بی‌خانمان شده‌اند یا دارایی‌شان را آب بــرده و آنهایی که در امــان مانده‌اند هنوز هم به همــان رفتارهای غیرمنطقــی خود در حوزه بیت‌وجهی به هشدارهای پیشگیرانه ادامه می‌دهند.
بنابراین در ادامه و با توجه به اعلام مدیران حوزه هواشناســی و مدیریت بحــران مبنی بر اینکه احتمال بارندگی‌های سیل‌آســا بسیار بالاست و بایــد از هم اکنون به فکر چاره بود به چند نکته اشاره می‌کنیم.
چندی پیش مدیرکل مدیریت بحران اســتانداری خراســان رضوی اعلام کرد: در ماه‌های گذشــته اقدامات مختلفی در حوزه پیشگیری صورت گرفته کــه از آن جملــه میتوان به لایروبی ۱۰۰ کیلومتر مسیل و کال پرمخاطره، تخریب ۹۵ پل غیرمجــاز، برچیدن ۱۰۰ مورد اعیانی از وسط رودخانه‌ها و ساخت هفت کیلومتر دیوار حفاظتی اشاره کرد.
امــا نکتــه بســیار مهــم صحبتهای شایان‌فر آنجاست کــه اظهار کرد: حــدود ۲۰۰ کیلومتر دیگر از مسیل‌ها نیاز به لایروبــی دارد که اعتبارات سنگینی می‌طلبد، ولی بخشی از اینها را با امکانات و تجهیزاتی که در خراسان رضوی داریم تا پیش از شروع بارش‌های موسمی پاییز انجام می‌دهیم.
۲۰۰ کیلومتر مسیل لایروبی نشده است
مدیرکل مدیریت بحران اســتانداری خراســان رضــوی، عــدم لایروبــی، آزادسازی بســتر رودخانه‌ها، عدم تناسب طرح‌های شهری و روستایی با میزان بارندگی و ســیلاب، کوهستانی بودن و شــیب زیــاد در برخــی شهرســتان‌ها را از مهمترین علل بروز خسارتها در هنگام بارش میداند.
حال بــه اســتناد گفته‌های مدیــرکل مدیریــت بحران خراسان رضوی میتوان بر این نکته تأکید کرد که اگر خود ما ویرانگری سیل را باور داشته باشیم و تلاش کنیم به سهم خود بخشی از زمینه‌های بروز فاجعه را از بین ببریم حتی اگر نتوانیم از بروز حوادث احتمالی به صورت کامل جلوگیری کنیم در بدترین شکل ماجرا میتوانیم از تشدید خسارتها جلوگیری کنیم.
آنچه مسلم اســت وجود ۲۰۰ کیلومتر مسیل لایروبی نشــده است که بی‌شــک بخشی از آن محل دپوی زباله و نخاله ســاختمانی شده و در بخش‌هایی به دلیــل تصرفات غیرقانونی عرض مسیل کمتر شده است که به هنگام بارندگی یک نتیجه حتمی دارد و آن ویرانی است.
به گفته کارشناســان حوزه آب، بســیاری از ما یادمان رفته که رودخانه یک معنا دارد و آن اینکه آنجا خانه رود است و اگرچه در سال‌های بی‌آبی و خش‌کسالی خبری از آب نیست ولی در بازگشت رود به خانه‌اش در نخستین بارندگی شکی نیست و وقتی ما خانــه رود را تصرف کنیم او هم با ما مانند یک دشمن برخورد میکند و همه چیز را نابود میکند.
مقابله جدی با تخلفات
با تمام این اوصاف به نظر میرسد باید مدیریت بحران اســتان با حساسیتی بیش از پیش تمام دســتگاه‌های دخیل در موضــوع آب، رودخانه و منابع طبیعی را به بازرســی بیشتر از وضعیت مسیل‌های استان ترغیب نماید و با رایزنی‌های جدیتر به دنبــال جذب اعتبــارات لازم برای ایمن‌سازی مسیل‌های پرخطر باشد.
از ســوی دیگر اما تمام ساکنان استان و به طور ویژه سکنه اطراف رودخانه‌ها نقش بازرس داشته باشند و با مشاهده هر گونه تخلفی که منجر به خشمگین‌تر شــدن رودخانه‌ها در هنگام جاری شدن آب میشود موضوع را ابتدا به فرد خاطی تذکر دهند و در رفع تخلف صورت گرفته تلاش نمایند و در صورت بی‌تفاوتی افراد خاطی، موضوع را به ســازمان آب منطقه‌ای بــه عنوان متولی رودخانه‌های استان گزارش نمایند.
به نظر میرسد خشک‌ســالی نزدیک به دو دهه گذشته تصویر بلاگونه سیل را از حافظه بسیاری از ما پاک کرده و باورمان نمیشود گرفتن یک متر از عرض رودخانه در یک سمت میت‌واند موجب بروز خسارت‌های سنگین در طرف مقابل رودخانه شود ولی امیدواریم تصاویر تلخ سیل‌های ابتدای سال همچنان مقابل چشمانمان باشد و هشدارها را جدی بگیریم و یادمان نرود سیل بلای طبیعی ساکتی است که غفلت‌های ما را با خود می‌برد.
نظر شما