زهرا طوسی/
افزایش قیمت بنزین نباید بر قیمت خودرو تأثیری بگذارد؛ چون طبق مصوبه وزارت صمت قیمت خودرو در کارخانه تغییری نکرده است و از طرفی گرانی بنزین، باید تمایل استفاده از خودروهای شخصی را کمتر کند، با این حال واکنش بازار در روندی معکوس خودرو را گران کرد تا حتی مجلس نیز پای کار آمده و در تذکری شفاهی به رئیس جمهور از افزایش قیمت آن گلایه کند.
با خبر افزایش قیمت بنزین بسیاری از معاملات متوقف شد و مردم منتظر واکنش خودروسازان در عرضه محصولات و به تبع آن کاهش قیمت‌ها بودند اما روند کاهشی عرضه خودرو به بازار برای برخی حجت را تمام کرد تا حرف دلالان را مبنی بر اینکه افزایش قیمت سوخت به افزایش قیمت خودرو می‌انجامد بپذیرند و همچنان به خودرو به چشم یک کالای سرمایه‌ای نگاه شود.
افزایش۳۰ درصدی قیمت قطعات خودرو
هم اکنون در خانواده پراید و پژو قیمت پراید از ۴۳ میلیون به ۴۹ میلیون تومان و قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ از ۷۹ میلیون به ۹۰ میلیون تومان رسیده است. قیمت پرشیا نیز از ۹۷ میلیون به ۱۰۵ میلیون تومان، قیمت پژو ۴۰۵ از ۷۴ میلیون به ۸۵ میلیون تومان و قیمت تیبا از ۴۹ میلیون به ۵۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تغییر پیدا کرده است. این نوسان قیمت در بازار خودرو در حالی اتفاق افتاده است که رحمانی، وزیر صمت گفته بود هیچ افزایش قیمتی از سوی خودروسازها اعمال نشده است. وی همچنان مدعی است گرانی قیمت خودروها به دلایل دیگری است و ربطی به اصلاح قیمت بنزین ندارد.
عباس تابش، معاون وزیر صمت نیز تأکید کرده بود نه تنها هیچ تغییری در قیمت محصولات خودروسازان داخلی نداریم بلکه گران‌فروشی لوازم یدکی خودروها نیز تخلف است. با این حال با گذشت حدود ۱۰ روز از گرانی بنزین بررسی قیمت‌ها در بازار قطعات خودرو از افزایش ۱۵ تا ۳۰ درصدی در اکثر تجهیزات و قطعات خودرویی حکایت دارد.
طرح مالیاتی برای ثبت‌نام بیش از یک خودرو در سال
سیدجواد حسینی‌کیا، عضو هیئت رئیسه کمیسیون صنایع و معادن معتقد است: افزایش قیمت بنزین ظرفیتی را برای تلاطم در بازار خودرو ایجاد کرده است که اگر تدابیر مناسبی برای این بازار اتخاذ نشود، قیمت خودرو بیش از این‌ها افزایش می‌یابد. وی تأکید دارد که سیاست‌گذاران باید مافیایی که در حاشیه بازار خودرو هستند را رصد و مدیریت کنند و خودروسازان تولیدات خود را افزایش دهند، در این خصوص نیاز است که مجلس نیز ورود کند، به همین خاطر در کمیسیون صنایع و معادن مطرح شده که باید قانونی گذاشته شود که هر کسی فقط یک بار در سال خودرو ثبت‌نام کند و کسانی که خودرو بیشتری ثبت‌نام کنند باید مالیات بیشتری بپردازند و منتظر هستیم تا این طرح در مجلس نیز مطرح شود.
اما افزایش قیمت از کجا شروع شد؟ امیرحسن کاکایی، کارشناس خودرو و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت گفته است که برآورد من این بود که قیمت خودرو در آبان‌ماه به حداقل خود برسد؛ اما اتفاقی که در یک ماه و نیم پیش افتاد آن بود که وزیر محترم صمت اعلام کردند پراید و پژو ۴۰۵ تا خردادماه سال آینده از خط تولید خارج خواهد شد. این اظهارنظر به‌خودی خود موجب افزایش قیمت نشد، اما بهانه‌ای شد برای تنش‌زایی. توجه داشته باشید ما در بازاری هستیم که تولیدمان با چالش روبه‌رو است و با وجود تلاش‌ها میزان تولید پایین است. لذا در این بازار کوچک‌ترین تحریکی از بیرون سبب به هم ریختن بازار می‌شود؛ امری که با اظهارات اخیر وزیر محترم منجر به تحریک بازار شد.
گرانی بنزین و قیمت‌های پرت فروشندگان
پس از پالس مثبت وزیر صمت، دولت دست به اصلاح قیمت بنزین زد که به گفته علیرضا پورحسنی، عضو اتحادیه فروشندگان خودرو، در کنار قیمت ارز جزو آیتم‌های تأثیرگذار در بازار خودرو به شمار می‌رود. به گفته پورحسنی، در روزهای گذشته با توجه به تغییر قیمت بنزین فروشندگان از فرصت سوءاستفاده کرده و قیمت‌های پرت به خریداران می‌دهند و به نظر نمی‌رسد با توجه به گستردگی سطح تورم در انواع کالاها، قیمت خودرو تمایلی به کاهش داشته باشد، البته ممکن است در برهه‌ای قیمت خودرو افزایش پیدا کند و مجدد به قیمت قبلی بازگردد.
ردپای بنزین در افزایش هزینه‌های لجستیک خودرو
بابک صدرایی، کارشناس خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأثیر اصلاح نرخ بنزین بر افزایش قیمت خودرو را قطعی می‌داند و تأکید می‌کند: بنزین وقتی گران می‌شود، یک تورم نهفته را که در ذات اقتصاد ایران وجود دارد، متبلور می‌کند، در نتیجه این افزایش قیمت‌ها، مردم برای حفظ ارزش دارایی خود، پول‌های بیکار در نظام بانکی را به سمت بازار خودرو می‌ببرند که گزینه اطمینان بخش‌تری نسبت به بازار ارز و سکه محسوب می‌شود و نسبت به مسکن نیز قیمت مناسب‌تری دارد.
وی با اشاره به اینکه با رشد تقاضا برای خرید خودرو، بازار پالس مثبت برای افزودن بر نرخ‌ها را دریافت می‌کند، می‌افزاید: در چنین فضایی بازار هم به لحاظ پارامترهای اقتصادی و هم به لحاظ پارامترهای روانی آمادگی افزایش قیمت خودرو را پیدا می‌کند.
صدرایی تأکید می‌کند: دلالان و واسطه‌ها وقتی می‌توانند به بازار خط بدهند که دستاویزی برای این کار داشته باشند، مثل وقتی که زمینه قطعات یک خودرو به دلیل تحریم در بازار کم شود، چرا در سال ۸۳ دلالان نمی‌توانستند بر بازار خودرو تأثیر بگذارند، چون تولید خودرو در شرایط متعادل و متناسبی قرار داشت و قیمت خودرو نیز روال خودش را طی می‌کرد به طوری که با بهره‌برداری از خودرو صفر در سه سال ۳۰ درصد از قیمت آن کاسته می‌شد ولی در حال حاضر این اتفاق چون زمینه سوءاستفاده دلالان از بازار فراهم می‌شود نمی‌افتد.
این کارشناس حوزه خودرو تصریح می‌کند: اقتصاد کشور در یکی دو سال دچار شوکی شد که سابقه نداشته است، در این فضا قیمت برخی خودرو نسبت به سال ۹۶ تا سه برابر بالا رفت، وقتی جهش افسار گسیخته در قیمت‌ها روی می‌دهد، بازار پس از مدتی حالت سینوسی به خود می‌گیرد، به طوری که با شوک‌های روانی و اقتصادی صعودی می‌شود و بعد از مدتی با هضم شدن آن‌ها، رو به سراشیبی می‌گذارد تا پالس دیگری دریافت کرده و دوباره روند رو به رشد خود را پی بگیرد.
صدرایی می‌افزاید: واقعیت‌های موجود در کشور نشان می‌دهد اگر دولت مدیریت خوبی هم بر بازار داشته باشد باز هم باید منتظر تورم باشیم، محدودیت منابع ارزی و افزایش حجم نقدینگی‌های سرگردان در جامعه که اقتصاد برنامه مشخصی برای هدایت آن به سمت تولید و خدمات ندارد، منجر به کشش مردم به سمت سرمایه‌گذاری در بازارهایی مثل مسکن و خودرو و تورم در این حوزه‌ها خواهد شد.
نظام دلالی مسبب افزایش قیمت‌ها
حسن کریمی، کارشناس صنعت خودرو اما نظر دیگری دارد. وی می‌گوید: در اصل هر گونه تغییری بر نرخ بنزین نباید بر قیمت خودرو اثری داشته باشد، اما با توجه به اینکه در ایران شرایط حمل و نقل عمومی مناسب نیست پس مردم به اجبار برای حمل و نقل از خودروهای شخصی خود استفاده می‌کنند و از این گرانی تأثیر می‌پذیرند. وی در عین حال نظام دلالی را مسبب اصلی افزایش قیمت‌ها می‌داند و معتقد است که دلالان موج‌سواران خوبی در جامعه هستند و به هر دلیلی می‌توانند بر افزایش قیمت‌ها دامن بزنند.
کریمی با بیان اینکه شرایط در شرکت‌های خودروساز شرایط عادی نیست، می‌گوید: در ماه‌های گذشته خودروسازان توانستند سرعت تولیدات خود را افزایش دهند، اما در دو سال گذشته در خصوص تأمین قطعات و میزان تولیدات عقب افتادند و بدیهی است که تقاضای خودرو نسبت به عرضه آن بیشتر باشد.
خودروسازان هم از گرانی نفعی نمی‌برند
وی با تأکید بر اینکه نرخ‌گذاری در حاشیه بازار صورت نمی‌گیرد، معتقد است که در این شرایط خودروسازان هم منتفع نمی‌شوند، زیرا افزایش قیمت خودرو در بازار چندان به قیمت خودرو در کارخانه کمک نمی‌کند.
به گفته وی، در حال حاضر خودروسازان سعی بر تکمیل خودروهای ناقص خود دارند، اما همچنان از ۱۰۰ هزار خودرو کف ایران خودرو ۲۵ هزار خودرو ناقص دیگر باقی است. بالانس بازار خودرو با کاهش عرضه آن به هم می‌ریزد که در نتیجه به ضرر مصرف‌کننده و متقاضی خودرو است.
خودرو در فهرست انتظارات تورمی مردم
میلاد بیگی، کارشناس خودرو افزایش قیمت خودرو در هفته‌های اخیر را مبتنی بر دو عامل می‌داند. به گفته وی نخستین دلیل «انتظارات تورمی» بود که با گران شدن بنزین در بین آحاد مردم به وجود آمد و دیگری خود بنزین که به عنوان یک فاکتور به صورت مستقیم می‌تواند بر قیمت کالا در بازارهای مختلف تأثیرگذار باشد.
بیگی می‌افزاید: وقتی دولت بنزین را گران کرده و مسئولان تأکید می‌کنند تا آخر سال قیمت آب و برق را بالا نمی‌برند فعلاً برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی مثل گازوئیل برنامه‌ای ندارند، مردم این طور احساس می‌کنند که قرار است به زودی آب، برق و گازوئیل به فهرست آزادسازی قیمت‌ها بپیوندند، پس انتظارات تورمی ناشی از خود بنزین و سایر نهاده‌ها، موجب افزایش هیجانی قیمت‌ها در برخی کالاها شد که خودرو هم در همین دسته ارزیابی می‌شود.
انتقال تقاضاهای آینده به امروز
وی تأکید می‌کند: مسئله دیگر بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از اغتشاش‌هایی است که معمولاً به این دلیل که تقاضاهای آینده را به دوره‌های جاری منتقل می‌کنند، سبب جهش قیمت می‌شوند، در چنین فضایی مردم اگر قصد خرید کالایی را در آینده داشته باشند، به خاطر مصون ماندن از گرانی‌های احتمالی این کار را زودتر انجام می‌دهند که این مورد نیز بر افزایش قیمت‌ها تأثیرگذار است.
وی بیان می‌کند: به طور کلی بازار خودرو چون عمق مناسبی ندارد و عرضه‌کننده کالا و متقاضی به صورت شفاف در برابر هم نیستند که قیمت تعادلی کشف بشود و کسی نتواند در آن دخالت کند، امکان دست بردن در نرخ‌ها و قیمت‌سازی در آن راحت اتفاق می‌افتد از طرفی بازار خودرو فاقد مکانیزم‌هایی شبیه بورس است که امکان دستکاری قیمت در آن به حداقل برسد.
وی با اشاره به اینکه قیمت خودروها نسبت به هم سنجیده شده و افزایش پیدا می‌کنند، می‌افزاید: به عنوان مثال با افزایش ۵ میلیونی در ارزش یک خودرو، نرخ خوروهایی مشابه آن نیز جابه‌جا می‌شود و این زنجیره افزایش قیمت‌ها به دیگر خودروها تسری پیدا می‌کند.
نظر شما