اعظم طیرانی/
بیش از یک دهه از عمر گردشگری سلامت در ایران می‌گذرد، اما این شاخه تخصصی از گردشگری که در سایر کشورهای منطقه مانند ترکیه، ارمنستان و هند سالانه سود قابل توجهی را نصیب دولت‌ها می‌کند، هنوز نتوانسته جایگاه خود را در ایران پیدا کند. کارشناسان معتقدند با ورود هر گردشگر سلامت به کشور ۳ تا ۵ هزار دلار و معادل ۸۰ بشکه نفت ارزآوری می‌شود که با توجه به سیاست‌های کاهش وابستگی بودجه به فروش نفت، گردشگری سلامت یکی از راه‌های کسب درآمدهای ارزی به‌ویژه در شرایط فعلی، عاملی پیشران و تحریم‌شکن است.
راه زیادی باقی‌مانده است
رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ما در خصوص ظرفیت‌های گردشگری سلامت در ایران می‌گوید: پزشکی ایران از هزاران سال پیش مورد توجه دنیا به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج‌فارس بوده و در ۴۰ سال اخیر نیز همواره مردم کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای استفاده از ظرفیت‌های بسیار خوبی که در ایران وجود داشته به کشور ما و به ویژه شهرهای جنوب غرب کشور سفر می‌کنند. ضمن آنکه از اوایل دهه ۸۰ گردشگری سلامت به عنوان صنعتی ارزآور تعریف شد و در حوزه‌های مختلف چشم‌پزشکی، ارتوپدی، جراحی پلاستیک، قلب و عروق، درمان ناباروری و همچنین در حوزه سرطان و جراحی‌های عمومی بیش از پیش مورد اقبال بیماران کشورهای همسایه قرار گرفت و اکنون آن‌ها به جای سفر به کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی ترجیح می‌دهند خدمات پزشکی خود را از ایران دریافت کنند.
سعید هاشم‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های موجود در حوزه پزشکی کشور می‌افزاید: ما می‌توانیم با جذب ۵/۱ تا ۲ میلیون گردشگر سلامت سالانه ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته باشیم، چنانکه سال ۹۵ حدود ۱۵۰ هزار گردشگر سلامت، سال ۹۶ حدود ۳۰۰ هزارنفر، سال ۹۷ بیش از ۵۵۰ هزار نفر و ۶ ماهه نخست امسال ۵۰۰ هزار گردشگر سلامت داشته‌ایم. با این حال هنوز تا رسیدن به آمار مورد نظر فاصله زیادی داریم.
موانع توسعه صنعت گردشگری سلامت
دکتر هاشم‌زاده می‌افزاید: خوشبختانه قیمت پایین خدمات پزشکی ایران را به یک گزینه جذاب برای کشورهای منطقه تبدیل کرده، ضمن آنکه علاوه بر دارابودن جاذبه‌های گردشگری، فاصله اندک جغرافیایی و فرهنگی با برخی از کشورهای همسایه نظیر ترکمنستان، تاجیکستان، افغانستان و حتی عراق نیز موجب شده گردشگران سلامت منطقه اقبال بسیار خوبی نسبت به کشور ما داشته باشند به ویژه آنکه بسیاری از مسلمانان منطقه به دلیل وجود بارگاه منور حضرت ثامن‌الحجج علی بن موسی الرضا(ع) ترجیح می‌دهند ضمن زیارت، برای دریافت خدمات پزشکی به ایران سفر کنند.
وی با اشاره به محدودیت‌های استفاده از این صنعت می‌افزاید: به دلایل مختلف مثل نبود برنامه جامع عملیاتی، نبود ساختار سازمان یافته و تأمین نشدن زنجیره ارزش در این حوزه تاکنون نتوانسته‌ایم جایگاه واقعی خود را بین کشورهای منطقه در این صنعت کسب کنیم.
وی در خصوص برنامه‌ها و راهکارهای توسعه گردشگری سلامت در ایران می‌گوید: وزارت بهداشت کوشیده با ایجاد شرکت‌های تسهیلگر سلامت، دست ِدلالان را از این حوزه کوتاه کنند که خوشبختانه صدور مجوز برای فعالیت این شرکت‌ها از خرداد ماه آغاز شده تا این شرکت‌ها اطلاعات صحیح را در حوزه پزشکی از طریق اینترنت، فضای مجازی و یا تلفن در اختیار مردم کشورهای همسایه قرار دهند تا بیماران خارجی پیش از ورود به ایران بتوانند شهر مقصد و مرکز درمانی خود را انتخاب کنند و از بدو ورود به ایران نیز توسط همین شرکت‌ها هدایت و حتی پس از بازگشت به کشور مبدأ نیز از طریق همین شرکت‌ها فرایند درمان خود را پیگیری کنند.
ظرفیت خالی ۹۰ درصد گردشگری سلامت
محمد جهانگیری، رئیس انجمن خدمات بین‌المللی سلامت ایران نیز با اشاره به ظرفیت استثنایی ایران در زمینه جذب گردشگر سلامت در ایران می‌گوید: گردشگری سلامت ۲۵ درصد حجم گردشگری دنیا را به خود اختصاص می‌دهد و ما با توجه به ظرفیت‌های پزشکی کشور باید بکوشیم با ساماندهی این صنعت ارزآور زمینه رونق و توسعه آن را تا رسیدن به جذب سالانه ۲ میلیون گردشگر سلامت فراهم آوریم و این ظرفیت بالقوه کشور را به فعلیت برسانیم، این در حالی است که متأسفانه تاکنون تنها توانسته‌ایم از ۱۰ درصد این ظرفیت ارزآور استفاده کنیم و ۹۰ درصد آن بدون استفاده باقی‌مانده که نشان می‌دهد این حوزه جای کار و سرمایه‌گذاری زیادی دارد.
تهیه سند راهبردی برای گردشگری سلامت
به گفته دکتر جهانگیری علاوه بر پیشرفت علم پزشکی در حوزه‌های مختلف و شهرت پزشکان ایرانی در دنیا، کشور ما دارای ظرفیت‌های درمانی طبیعی، انواع اقلیم آب و هوایی، چشمه‌های آب گرم و تنوع گیاهان دارویی است که این ویژگی‌ها می‌تواند نقش مؤثری در جذب گردشگران سلامت داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: باید برای توسعه و بهره‌مندی از ظرفیت‌های بالقوه این حوزه سند استراتژیک جامع و برنامه راهبردی تهیه و تصویب شود تا همه دستگاه‌ها فعالیت‌های خود را در قالب سند تعریف کنند. همچنین باید بکوشیم با تسهیل در حمل ونقل، افزایش تعداد و ایجاد پروازهای مستقیم به کشورهای مقصد و همچنین فراهم کردن شرایط نقل و انتقال پول، زمینه استفاده آسان گردشگران سلامت از خدمات درمانی و تندرستی کشور را فراهم کنیم.
ایجاد دهکده سلامت برای گردشگران سلامت
رئیس انجمن خدمات بین‌المللی سلامت ایران با اشاره به اینکه در همه دنیا تولیت حوزه گردشگری سلامت در دست دولت و برنامه‌ریزی و اجرای آن بر عهده بخش خصوصی است، اضافه می‌کند: ضرورت دارد در این حوزه به تشکل‌های اقتصادی ایجاد شده در بخش خصوصی بهای لازم داده شود تا بتوانند با نابسامانی‌های موجود مقابله کنند تا فقط افراد متخصص در حوزه گردشگری سلامت در این حوزه فعالیت داشته باشند.
دکتر جهانگیری با اشاره به اقداماتی که از سوی انجمن خدمات بین‌المللی سلامت ایران و با همکاری آستان قدس رضوی برای ترویج صحیح جذب گردشگری سلامت انجام داده است، می‌گوید: تاکنون چهار کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی در بیمارستان رضوی مشهد مقدس برگزار شده است، ضمن آنکه با ایجاد همگرایی بین ۶۰ بیمارستان نمونه کشوری برای جذب گردشگر سلامت در این انجمن و برگزاری ۲۲ دوره آموزشی با همکاری وزارت بهداشت گام‌هایی برای ارتقای توسعه این صنعت نوپا برداشته شده است.
وی همچنین از مشخص کردن ۱۵ نقطه جغرافیایی که قابلیت ایجاد دهکده سلامت در کشور را دارند خبر می‌دهد و می‌افزاید: امید می‌رود با بررسی این نقاط از سوی وزارت گردشگری و وزارت بهداشت زیرساخت‌های لازم برای بهره‌مندی بیشتر از این صنعت فراهم شود.
نظر شما